Vỉa hè cho người đi bộ, khó lắm thay?
Tiếp tục công việc của “Năm văn hóa giao thông”, năm mới 2018, thủ đô Hà Nội đang triển khai quyết liệt việc lập lại trật tự đô thị, trả lại vỉa hè cho người đi bộ. Qua phóng sự phát trên truyền hình quốc gia về vỉa hè của thủ đô, có thể thấy: Vỉa hè đang bị chiếm dụng nghiêm trọng. Nhiều nơi, vỉa hè đã trở thành bãi trông giữ xe ô tô, xe máy. Thậm chí, đã có những dấu hiệu về “cái bắt tay ngầm” để sử dụng vỉa hè sai mục đích.
TP. Hồ Chí Minh, trung tâm đô thị lớn nhất nước cũng đang đối mặt với nạn lấn chiếm lòng đường, vỉa hè. Lòng đường tràn ô tô, vỉa hè trở thành địa điểm buôn bán, người đi bộ chỉ còn cách… chào thua. Ngày 10-1, tại hội nghị tổng kết trật tự an toàn giao thông năm 2017, triển khai nhiệm vụ năm 2018, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Trần Vĩnh Tuyến nêu vấn đề: Vỉa hè là đất vàng. Sơ hở là chiếm. Người tại chỗ, người nơi khác, thậm chí người tỉnh khác về chiếm. Cứ đổ đồng cho thuê 5 triệu đồng/m2 vỉa hè - có kiểm soát thì thành phố sẽ có nguồn thu thêm rất lớn. Năm 2018, TP. Hồ Chí Minh sẽ sắp xếp cho phép sử dụng một phần vỉa hè theo tinh thần tính toán kỹ, cam kết đầy đủ, giám sát chặt chẽ. Phó Chủ tịch Trần Vĩnh Tuyến khẳng định: “Cơ quan Nhà nước chỉ cần giám sát người sử dụng vỉa hè sẽ khả thi hơn là phải giám sát cả lực lượng đông đảo bao vây vỉa hè khi mà chúng ta không thể xuống đường kiểm tra mỗi ngày được”.
TP. Vũng Tàu là đô thị trẻ, lưu lượng người và xe tham gia giao thông ít hơn nhiều đô thị khác, càng không thể so sánh với thủ đô Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, quan sát kỹ tình hình giao thông và số lượng xe gắn máy, xe ô tô đăng ký trong 2 năm gần đây đều tăng đột biến. Vào các ngày nghỉ lễ, Tết; giờ cao điểm, lúc tan sở, tan trường, một số tuyến đường trong nội ô TP. Vũng Tàu đã xuất hiện nạn ùn ứ giao thông, tắc đường cục bộ. Không ít tuyến phố, xe gắn máy, xe ô tô cũng đã tràn lên vỉa hè, tràn xuống lòng lề đường. Trước nhiều tiệm cà phê, tiệm ăn uống, điểm sửa xe… vỉa hè bị chiếm dụng công khai. Bài học “được” và “thua” liên quan nạn lấn chiếm lòng đường, vỉa hè để trông giữ xe, làm nơi kinh doanh buôn bán ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh rất đáng suy ngẫm cho công tác quản lý đô thị của TP. Vũng Tàu.
Ở một diễn biến khác, đầu năm mới 2018, Phó Chủ tịch UBND quận 1, TP. Hồ Chí Minh ông Đoàn Ngọc Hải, 49 tuổi đã đệ đơn từ chức. Ông Đoàn Ngọc Hải nổi tiếng với tuyên bố cứng rắn hồi đầu năm 2017 khi nói về chuyện “đòi lại” vỉa hè: “Từ đây đến cuối năm không làm được, tôi sẽ cởi áo về vườn”.
Sự kiện ông Đoàn Ngọc Hải xin từ chức nói lên rất nhiều điều chung quanh việc lập lại trật tự đô thị. Thông điệp mà ông Đoàn Ngọc Hải đưa ra: Đã rất cố gắng, làm hết mình vì nhiệm vụ nhưng lực bất tòng tâm. Ông Đoàn Ngọc Hải có được từ quan hay không, đó là việc của công tác cán bộ. Nhưng có một điều rất đáng quan tâm mà các chuyên gia kinh tế, chuyên gia quản lý trật tự đô thị và người dân đã và đang bàn tới: “Có một nền kinh tế vỉa hè ở nước ta?”.
Theo đó, định nghĩa về vỉa hè trên thực tế khác hẳn với định nghĩa trong đại từ điển tiếng Việt - vỉa hè chỉ dành cho người đi bộ. Vỉa hè ở các đô thị Việt Nam, từ nhiều năm nay đã trở thành nguồn thu lớn - như các chuyên gia đã chỉ ra là có thể lên tới hàng ngàn tỷ đồng. Nhưng khoản tiền đó, chưa được đưa vào đúng chỗ và đang chảy ngầm, phân phát về những nơi nó không thuộc về. Cho nên, rất dễ hiểu, khi ông Đoàn Ngọc Hải cùng lực lượng chức năng đi dẹp vỉa hè, ông đã từng bị phản ứng quyết liệt, từng bị đe dọa về tính mạng...
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ phương châm 10 chữ của Chính phủ và chính quyền các cấp trong năm 2018: Kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, hiệu quả. Kỷ cương, phép nước được đưa lên hàng đầu. Trong chương trình công tác năm 2018, nhiệm vụ lập lại trật tự quản lý đô thị, giành lại vỉa hè cho người đi bộ, được Chính phủ và các địa phương trong cả nước đặc biệt quan tâm. Thiết nghĩ, điểm mấu chốt trong việc giải phóng lòng đường, vỉa hè, cần lý giải cho ra “nền kinh tế vỉa hè”, triệt tiêu “nhóm lợi ích” vỉa hè, để từ đó mà có giải pháp hành động kiên quyết, đồng bộ, hiệu quả. Chỉ hô to về khẩu hiệu mà không bắt mạch trúng bệnh, sẽ không có toa thuốc hữu hiệu trị bệnh cứu người.
HẢI VÂN