Đầu tư cho xe buýt
Báo Bà Rịa-Vũng Tàu số ra gần đây có đăng bài “Không thay đổi, xe buýt sẽ “chết” của bạn đọc Trần An Nhật ở phường Thắng Nhất, TP.Vũng Tàu.Tác giả cho biết hàng tuần vẫn thường về thị trấn Phước Bửu (Xuyên Mộc) bằng xe buýt tuyến số 4. Chặng đường dài khoảng 50km nhưng thời gian đi mất từ 2-3 giờ đồng hồ. Nguyên nhân là do hầu hết xe buýt đều cũ kỹ, không máy lạnh, nhiều chuyến nhà xe chở hàng hóa cồng kềnh, khách không có chỗ ngồi, tài xế lại phóng nhanh, vượt ẩu, gây nhiều bức xúc cho hành khách. Ông Trần An Nhật cho rằng, để thu hút người dân đến với xe buýt, các HTX vận tải cần phải cải thiện chất lượng xe và phong cách phục vụ, nếu không chắc chắn người dân sẽ tẩy chay loại phương tiện này.
Những ai quan tâm tới hoạt động xe buýt ở BR-VT đều đồng tình với ý kiến của ông Trần An Nhật. Quả thật, thời gian qua chất lượng xe buýt trên địa bàn tỉnh chưa thực sự tốt, tình trạng vi phạm luật giao thông khá phổ biến, chưa đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân. Chính điều này làm cho người dân không mặn mà và ngày càng quay lưng với xe buýt.
Nếu như năm 2013, trên địa bàn tỉnh có 9 tuyến xe buýt với 102 đầu xe hoạt động thì hiện nay, toàn tỉnh chỉ có hơn 80 xe buýt do các HTX vận tải quản lý, hoạt động trên các tuyến: Vũng Tàu - Phú Túc (Đồng Nai, số 22), Vũng Tàu-Mỹ Xuân (Tân Thành, số 6), Vũng Tàu-Bình Châu (Xuyên Mộc, số 4), Xuyên Mộc-Đồng Nai (số 15), Lagi (Bình Thuận)-Bình Châu (Xuyên Mộc). Sự giảm sút số đầu xe và số tuyến trong khi nhu cầu đi lại của người dân không hề giảm cho thấy loại hình vận tải công cộng này hoạt động thiếu ổn định, không đủ sức níu giữ hành khách.
Ban quản lý của các HTX vận tải có biết những lời than phiền, “kể tội” của hành khách đối với “những đứa con xe buýt” của mình không? Chắc chắn là có biết, nhưng “lực bất tòng tâm”, bản thân họ đều là các doanh nghiệp nhỏ, vốn ít nên chưa thể đầu tư để thay thế phương tiện cũ, trang thiết bị hiện đại. Đối với các đơn vị này, giảm giá cước đồng thời nâng cao chất lượng xe buýt để thu hút hành khách là một bài toán khó. Nếu giá vé giảm thêm nữa để thu hút hành khách thì họ không đủ khả năng bù lỗ, trong khi lượng khách đi xe buýt trong ngày càng giảm, có những thời điểm trong ngày trên xe chỉ có vài ba người nhưng xe vẫn phải lăn bánh, trở thành “những chuyến xe chở gió” khiến cho nhiều người phải cám cảnh.
Hạn chế phương tiện cá nhân, nâng cao chất lượng xe buýt, phát triển mạng lưới xe công cộng để đáp ứng tốt nhu cầu đi lại của nhân dân trên địa bàn tỉnh là một trong những mục tiêu của ngành giao thông vận tải BR-VT những năm tới. Chủ trương này là đúng đắn bởi xe buýt được coi là loại hình vận tải văn minh, tiện lợi, an toàn, góp phần giảm tải ùn tắc giao thông đô thị. Tuy nhiên, để mục tiêu này sớm trở thành hiện thực, đòi hỏi phải có những giải pháp nâng cao chất lượng, hình ảnh loại hình vận tải hành khách công cộng. Từ xe, tuyến, hạ tầng kỹ thuật đến thái độ phục vụ của lái xe, tiếp viên phải được quan tâm đầu tư đúng mức. Mỗi phương tiện đều được trang bị thiết bị giám sát hành trình GPS, wifi miễn phí, camera để giám sát hành vi lái xe an toàn của tài xế, đồng thời theo dõi các đối tượng móc túi, sàm sỡ... hành khách; Xe phải chạy đúng giờ, đúng tuyến, tuân thủ nghiêm luật lệ giao thông, thái độ phục vụ của tài xế, tiếp viên nhã nhặn, ân cần… Nếu có thể, tỉnh ưu tiên dành quỹ đất hoặc miễn tiền thuê đất để quy hoạch, xây dựng bến bãi, nhà chờ, luồng tuyến cho xe buýt vận chuyển hành khách. Để hoạt động xe buýt phát triển, Nhà nước phải có trợ giá. Tất nhiên ngân sách Nhà nước không bao cấp trực tiếp hoạt động của xe buýt, mà chỉ trợ giá thông qua việc ban hành các cơ chế chính sách, tạo điều kiện cho các DN được kinh doanh thương mại, dịch vụ nhằm tìm kiếm lợi nhuận bù đắp cho hoạt động của xe buýt. Chẳng hạn như cho xây dựng hệ thống nhận diện thương hiệu và khai thác quảng cáo thương mại trên xe buýt để có nguồn thu bù cho hoạt động của xe buýt. Tuy nhiên, để xe buýt thực sự lớn mạnh, giải pháp căn cơ vẫn là xã hội hoá đầu tư, chính quyền tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức, các thành phần kinh tế mạnh dạn tham gia vào hoạt động kinh doanh xe buýt.
Được đầu tư đúng mức, tạo ra bước đột phá về hình ảnh xe buýt mới, thân thiện, tiện ích, giá rẻ và an toàn, tin chắc hành khách sẽ quay trở lại với xe buýt, chọn xe buýt là phương tiện di chuyển mỗi khi có nhu cầu.
NGUYỄN TRIỆU HẢI