Là người canh tác, trông coi và kế thừa thửa đất của mẹ nuôi để lại từ năm 1997 đến năm 2019 và đã được cấp Giấy CNQSDĐ, nhưng khi xảy ra tranh chấp, Tòa sơ thẩm phân xử ông Đặng Văn Sang (ngụ tại huyện Xuyên Mộc) thua kiện trước người được cho là đã mua thửa đất này bằng giấy viết tay.
 |
| Ông Sang trên thửa đất canh tác hơn 18 năm qua, nay bị tòa tuyên thuộc quyền sở hữu của người khác. |
Đất mẹ cho bỗng nhiên bị tranh chấp
Phản ánh đến Báo Bà Rịa - Vũng Tàu, ông Đặng Văn Sang cho biết, đã cùng mẹ nuôi là bà Nguyễn Thị Năm (tên thường gọi là Nguyễn Thị Kiều, mất năm 2020) sinh sống, canh tác trên thửa đất thuộc ấp Ông Tô, xã Phước Thuận (huyện Xuyên Mộc) suốt nhiều năm qua.
Đến năm 2001, bà Ngô Thị Dơn (con gái bà Năm) đưa bà Năm về huyện Đất Đỏ chăm sóc. Khi đi, bà Năm giao toàn bộ đất đai lại cho ông Sang quản lý và canh tác. Từ năm 2001 đến năm 2017, giấy tờ đất của bà Năm nhiều lần được chỉnh lý, tách thửa và chuyển nhượng cho người khác. Các giấy tờ, thủ tục chuyển nhượng đều được xác nhận từ chính quyền địa phương.
Năm 2017, bà Năm cho ông Sang thửa đất 234 (diện tích 3.266m2 đất trồng cây lâu năm) và đã làm thủ tục tặng cho tại Văn phòng Công chứng huyện Xuyên Mộc. Nguồn gốc thửa đất này do vợ chồng bà Năm khai hoang từ năm 1975 và được cấp giấy CNQSDĐ từ năm 1997. Ngày 3/3/2017, UBND huyện Xuyên Mộc cấp giấy CNQSDĐ (gọi tắt sổ đỏ) số 350927, thửa đất số 234, cho ông Đặng Văn Sang.
Tháng 5/2019, ông Sang chuyển nhượng thửa đất số 234 cho ông Trương Cả (SN 1950, ngụ huyện Xuyên Mộc). Quá trình chuyển nhượng, ông Sang ký giáp ranh với những chủ đất xung quanh. Hồ sơ được lưu tại Văn phòng Công chứng huyện Xuyên Mộc.
Thế nhưng, khi việc chuyển nhượng hoàn thành, ông H.V.D. (SN 1958, ngụ xã Phước Thuận) viết đơn kiện bà Năm (lúc này còn sống) đến TAND huyện Xuyên Mộc. Ông D. cho rằng, thửa đất 234 là phần đất bà Năm đã bán cho ông từ năm 2001 bằng giấy mua bán viết tay.
Cụ thể, nội dung giấy mua bán viết tay vào ngày 15/5/2001, đất bán có tổng diện tích 3.072m2, trong đó có 100m2 đất ở, thành tiền là 12.288.000 đồng, kèm dấu lăn tay của bà Năm, ông D.. Nội dung giấy viết tay nguệch ngoạc, mờ nhạt. Điều đáng nói, thời điểm năm 2001, khi mua bán chuyển nhượng đất cần có chữ ký xác nhận của trưởng thôn, UBND xã, phường địa phương, thế nhưng giấy này lại không có.
Quá trình hòa giải không thành công, ông D. kiện ra TAND huyện Xuyên Mộc và đến ngày 27/7/2022 vụ việc được đưa ra xét xử. TAND huyện Xuyên Mộc tuyên công nhận hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ ngày 15/5/2001 của ông D.; đồng thời hợp đồng cho tặng của bà Năm và ông Sang vào năm 2017 là vô hiệu, hợp đồng chuyển nhượng của ông Sang và ông Cả cũng vô hiệu.
Những điểm khó hiểu
Phản ánh sự việc đến Báo Bà Rịa - Vũng Tàu, ông Sang bức xúc cho rằng ông đã canh tác trên đất từ trước năm 2001 và có hàng xóm, trưởng thôn làm chứng. Giấy tờ đất của gia đình ông đều được xác minh, công chứng và làm thủ tục đúng pháp luật, có ngày tháng cụ thể, nhưng lại bị bác bỏ bởi một tờ giấy mua bán viết tay từ năm 2001.
Ông Sang nói: “Nếu ông D. mua đất của bà Năm từ năm 2001 sao không có xác nhận từ phía chính quyền. Ngoài ra, ông D. không canh tác trên đất từ năm 2001 nhưng lại khẳng định tại tòa là canh tác từ lúc mua”.
Phóng viên Báo Bà Rịa - Vũng Tàu đã gặp ông Trịnh Văn Lâm (trưởng thôn Ông Tô từ năm 1998-2008) để tìm hiểu sự việc. Ông Lâm xác nhận, trên mảnh đất nói trên, từ năm 2001 đến khi xảy ra tranh chấp chỉ có ông Sang và một người bạn canh tác.
|
Góc nhìn của luật sư
Luật sư Đỗ Văn Hoãn (Văn phòng Luật sư Đỗ Lê) nhận định, việc “tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự” đối với bà Năm được thực hiện năm 2019 nhưng áp dụng cho thời gian trước 2019 là bất hợp lý. Bởi giấy này không thể chứng minh có hay không việc bà Năm mất năng lực hành vi dân sự vào năm 2017 hoặc những năm trở về trước.
“Kể cả khi hồi tố thì cần chứng minh bà Năm có hồ sơ bệnh án mới biết được bà này có mất năng lực hành vi dân sự hay không”, luật sư Đỗ Văn Hoãn nói.
Theo luật sư Thái Văn Minh (Văn phòng luật sư huyện Châu Đức), việc ông D. mua đất từ năm 2001 nhưng đến năm 2019 vẫn không làm thủ tục chuyển nhượng QSDĐ có nhiều điểm bất hợp lý. Mặt khác, đất của bà Năm được cấp GCNQSDĐ từ năm 1997 nhưng ông D. ký giấy mua bán năm 2001 lại không yêu cầu bà Năm sang tên cho đến năm 2019. Ông D. khai đã canh tác đất từ khi mua nhưng địa phương, hàng xóm xác nhận ông Sang canh tác từ năm 2001 đến năm 2019 là có sự mâu thuẫn.
Theo luật sư Minh, tòa án cần xác minh rõ ràng việc có hay không ông D. canh tác từ năm 2001. Đồng thời cần xác minh, làm rõ tờ “Giấy mua bán đất thổ cư viết tay của ông D.” có đủ pháp lý hay không.
|
“Lúc đó không có văn phòng công chứng nên ai muốn mua bán đất gì đều đưa trưởng thôn ký xác nhận, tôi cũng đã ký cho rất nhiều người nhưng giấy mua bán của ông D. với bà Năm thì tôi không biết”, ông Lâm thông tin.
Cũng theo tìm hiểu của phóng viên, thời điểm năm 2001, ông D. lúc này đang giữ chức lãnh đạo một xã. Tuy nhiên, ông D. lại không ký xác nhận của địa phương vào giấy viết tay và sau 18 năm, ông D. vẫn không làm thủ tục giấy tờ đất cho đến khi xảy ra tranh chấp.
Còn tại bản án số 54/2022-DS-ST ngày 27/7/2022, phóng viên cũng nhận thấy nhiều điểm khó hiểu như: Thừa nhận bản Giám định “tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự” đối với bà Năm (năm 2019); các lời khai mâu thuẫn giữa nguyên đơn và người có quyền lợi liên quan...
Ông Nguyễn Xuân Diệu, công chứng viên tại Văn phòng Công chứng huyện Xuyên Mộc là người trực tiếp giải quyết hợp đồng cho tặng đất của bà Năm và ông Sang năm 2017 xác nhận, thời điểm làm hợp đồng cho tặng, bà Năm hoàn toàn minh mẫn. Trong hợp đồng cho tặng ngày 13/1/2017, ông Diệu cũng ký xác nhận: Hai bên có năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật.
“Vì cẩn trọng với những trường hợp cao tuổi, không biết chữ nên trước khi làm thủ tục cho tặng, tôi có gọi bà vào phòng riêng để hỏi, lúc này bà xác nhận đồng ý cho, bà vẫn còn minh mẫn. Các vấn đề thủ tục pháp lý đều rõ ràng”, ông Diệu nói.
Hơn nữa, dù hợp đồng cho tặng thực hiện năm 2017 nhưng TAND huyện Xuyên Mộc vẫn chấp nhận Giấy giám định “tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự” đối với bà Năm được thực hiện vào năm 2019 là bất hợp lý.
Chúng tôi cũng tìm gặp bà Dơn (con gái bà Năm) để làm rõ những vấn đề trên. Bà Dơn khẳng định: “Việc mua bán giữa ông D. và mẹ tôi là có nhưng tôi không biết bà bán miếng nào”.
Hiện ông Sang và ông Cả đã làm đơn kháng cáo để đòi quyền lợi chính đáng, đồng thời cũng yêu cầu tòa giám định tư pháp tờ “Giấy mua bán đất thổ cư viết tay” của ông D. và bà Năm để làm rõ vấn đề.
 |
| Tờ giấy mua bán đất viết tay của ông D. năm 2001 và bản án của TAND huyện Xuyên Mộc tuyên. |
Bài, ảnh: TRẦN TIẾN