Trạm y tế không bác sĩ, ai muốn đến khám?

Y tế tuyến xã là cơ sở y tế gần dân nhất, đảm nhiệm vai trò quan trọng trong chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, một số cơ sở y tế tuyến xã dù được đầu tư cơ sở vật chất khang trang, bề thế vẫn rơi vào cảnh “đìu hiu”. Lý do chính dẫn đến tình trạng này là hầu hết các trạm y tế đều đang thiếu bác sĩ. 

KHÔNG SỬ DỤNG HẾT CÔNG NĂNG

Một trong những trạm y tế (TYT) xã được đầu tư bài bản có thể kể đến TYT xã Hòa Hiệp (huyện Xuyên Mộc). TYT được xây dựng từ năm 2014, tổng kinh phí 4,9 tỷ đồng, gồm 20 phòng chức năng đạt chuẩn. Tuy nhiên, công năng sử dụng của TYT này đang là vấn đề đáng bàn. Ngoài công tác quản lý tiêm chủng, thực hiện các chương trình y tế cộng đồng, trạm có chức năng sơ cấp cứu và chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân. Tuy nhiên, lượng bệnh nhân đến khám quá ít.

Y sĩ Lê Tùng, Trưởng TYT Hòa Hiệp lý giải: “Do trạm chưa có bác sĩ nên không thể triển khai được đầy đủ chức năng khám bệnh, cán bộ nhân viên của trạm chỉ tập trung vào công tác phòng dịch, tiêm chủng…”. Vì ít bệnh nhân, thiếu bác sĩ dẫn đến nhiều thiết bị, phòng chức năng của TYT đang “để không”. Cá biệt như máy siêu âm chưa từng được sử dụng đến.

Trao đổi với bác sĩ Hồ Văn Hải, Giám đốc TTYT huyện Xuyên Mộc cho biết, ngoài TYT xã Hòa Hiệp, toàn huyện còn có 8/13 TYT không có bác sĩ. TTYT huyện phải cử bác sĩ xuống các trạm này để hỗ trợ công tác KCB từ 1-2 ngày/tuần. Trong khi đó, tại TTYT huyện cũng đang khó khăn về nhân lực. Ngoài ra, trên địa bàn huyện có 2 TYT không thực hiện chức năng KCB là TYT thị trấn Phước Bửu và TYT xã Hòa Bình. Nguyên nhân là trên địa bàn thị trấn Phước Bửu đã có TTYT huyện, còn tại xã Hòa Bình, chức năng khám, chữa bệnh của TYT được lồng ghép với phòng khám đa khoa khu vực (PKĐKKV) được đặt tại xã. 

Người dân khám bệnh tại Phòng khám đa khoa khu vực Hòa Hiệp (huyện Xuyên Mộc).

Bác sĩ Hoàng Minh Thành, Trưởng Phòng khám đa khoa khu vực Hòa Hiệp (huyện Xuyên Mộc) thăm khám cho bệnh nhân.

Tương tự, tình trạng “đìu hiu” cũng diễn ra tại một số TYT trên địa bàn huyện Châu Đức. Đơn cử, TYT xã Sơn Bình (huyện Châu Đức), số lượng bệnh nhân đến khám mỗi ngày chỉ có 3-4 người. Dù trạm được đầu tư 16 phòng chức năng nhưng chỉ có 7 nhân viên y tế và không có bác sĩ nên chưa khai thác hết công suất của các phòng. Trưởng TYT Sơn Bình, cử nhân y tế cộng đồng Phạm Thanh Thế cho hay: “Thời điểm giữa năm 2017, trạm có 1 bác sĩ nhưng hiện nay đã được điều chuyển về công tác tại TTYT huyện Châu Đức”.

Theo báo cáo của TTYT huyện Châu Đức, toàn huyện hiện có 16 TYT xã/thị trấn nhưng chỉ có 8 TYT có bác sĩ trong đó 5 bác sĩ đã rút về tăng cường cho TTYT huyện. Đó là lý do chính khiến các TYT trên địa bàn huyện chưa thu hút người dân đến khám. 

Theo Sở Y tế, hiện nay việc đầu tư cơ sở hạ tầng và trang thiết bị cho các TYT là theo quy chuẩn của Bộ Y tế nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho y tế tuyến xã, tiến tới đạt Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã giai đoạn đến 2020. Việc hiện nay ở một số TYT xã thưa vắng bệnh nhân là do thiếu bác sĩ. Hơn nữa, các TYT tuyến xã không phát triển các kỹ thuật mới, danh mục thuốc thiết yếu chưa đáp ứng nhu cầu KCB của người dân tại địa phương. Trong khi nhu cầu của người bệnh cần được chăm sóc về y tế ngày càng cao. Ngoài ra, người dân vẫn còn tâm lý e ngại khi đến KCB ở tuyến xã, trong khi họ thừa điều kiện để KCB tại tuyến huyện, nơi có đầy đủ nguồn lực. 

Người dân khám bệnh tại trạm y tế thị trấn Long Hải (huyện Long Điền).

TĂNG NĂNG LỰC CHO Y TẾ TUYẾN XÃ

Bác sĩ Phạm Minh An, Giám đốc Sở Y tế cho biết, để khắc phục tình trạng nói trên ngành y tế tỉnh đang tiến hành rà soát toàn diện năng lực của TYT xã, phường, thị trấn để đánh giá đúng hiện trạng và có sự điều chỉnh thích hợp sử dụng hiệu quả nguồn lực.

Theo đó, để nâng cao chất lượng hoạt động của các TYT, tăng sức thu hút đối với người dân khi lựa chọn cơ sở KCB phù hợp với nhu cầu, ngành y tế thực hiện đồng bộ các giải pháp: Nâng cao trình độ chuyên môn cho viên chức TYT xã bằng cách luân phiên làm công tác chuyên môn tại các khoa lâm sàng của TTYT huyện, tham gia các buổi sinh hoạt chuyên đề do các đơn vị y tế tuyến tỉnh, huyện tổ chức để cập nhật kiến thức. Tổ chức đào tạo liên tục cho cán bộ, nhân viên y tế tuyến xã các chuyên đề về cấp cứu, bệnh mãn tính, quản lý các chương trình y tế… Triển khai mô hình phòng khám “Bác sĩ gia đình” tại các TYT có đủ điều kiện để mở rộng phạm vi hoạt động KCB từng bước thực hiện quản lý sức khỏe cá nhân và hộ gia đình.

Người dân khám bệnh tại trạm y tế xã An Ngãi (huyện Long Điền).

Ngoài ra, hiện nay tại một số địa bàn còn có các PKĐKKV. Tuy nhiên, thực trạng chung của các PKĐKKV là thiếu cơ sở vật chất, nhân lực nên ngành y tế đang có chủ trương sẽ sáp nhập 5/6 PKĐKKV vào TTYT huyện cùng địa phương để tập trung nguồn lực cho các TYT và TTYT (đã trình quy hoạch cho UBND tỉnh). Bên cạnh đó, “Danh mục kỹ thuật KCB” do Bộ Y tế ban hành chung cho cả nước chưa sát với từng địa phương, làm chức năng của TYT xã bị bó hẹp. Ngành y tế đang đề xuất với cơ quan thẩm quyền cấp trên sửa đổi danh mục để giúp TYT xã mở rộng kỹ thuật khám và điều trị. 

Về nhân lực, ngành tiếp tục duy trì đào tạo liên thông bác sĩ cho các y sĩ đa khoa đang công tác tại TYT. Đề xuất UBND tỉnh cho phép thực hiện xã hội hóa, mời các bác sĩ nghỉ hưu hoặc đang hành nghề y tư nhân có nhu cầu, hợp tác tổ chức phòng khám bệnh tại TYT để nâng cao chất lượng KCB cho y tế tuyến xã.

Bài, ảnh: THIÊN HƯƠNG