Trước ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975), Côn Đảo được mệnh danh là “địa ngục trần gian”.
Ở đó, trong suốt 113 năm tồn tại (1862-1975), hệ thống nhà tù Côn Đảo là nơi thực dân Pháp và đế quốc Mỹ giam cầm, tra tấn những người yêu nước, những chiến sĩ cộng sản kiên trung bằng thủ đoạn tàn bạo nhất mà nhiều người khi tham quan đã phải thốt lên: “Khó tưởng tượng sự khủng khiếp như vậy từng tồn tại”.
Trong 113 năm đó, đã có khoảng 20 ngàn đồng bào yêu nước, chiến sĩ cách mạng ngã xuống bởi đòn roi, thủ đoạn tra tấn và chế độ lao tù khắc nghiệt của thực dân, đế quốc.
Nhưng những thủ đoạn tra tấn tàn độc đó không thể làm nhụt ý chí kiên cường, bất khuất vì độc lập tự do của dân tộc, của đất nước trong lòng những chiến sĩ Cộng sản và những người yêu nước. Họ đã biến nhà tù thành trường học cách mạng, thành nơi tôi rèn, hun đúc tình yêu nước thêm sâu đậm, thành ý chí và hành động cách mạng sục sôi.
Hòa bình lập lại, đất nước thống nhất, ký ức đau thương về nơi “địa ngục trần gian” vẫn còn lưu giữ trong di tích nhà tù, bảo tàng hay trong tâm trí những cựu tù Côn Đảo. Nhưng, sức sống mới đã trở lại, đưa Côn Đảo từng bước phát triển. Vùng đất “địa ngục trần gian” khi xưa trở thành địa chỉ đỏ về nguồn cho các thế hệ người dân Việt Nam.
Nhờ vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng, môi trường sinh thái trong lành, đa dạng sinh học, Côn Đảo trở thành “thiên đường du lịch”, “thiên đường nghỉ dưỡng” của du khách trong và ngoài nước. Côn Đảo đã nhiều lần được các tạp chí du lịch, tổ chức du lịch uy tín thế giới bình chọn là điểm đến hấp dẫn, hoang sơ nhất khu vực châu Á, từng được gia đình minh tinh Angelina Jolie - Brad Pitt chọn làm nơi nghỉ dưỡng vào năm 2011.
Ai đã đến Côn Đảo, sau vài năm trở lại sẽ dễ dàng nhận ra sự đổi thay đáng kinh ngạc của vùng đất này. Hạ tầng giao thông từng bước hoàn thiện. Phương tiện vận chuyển hành khách và hàng hóa đến Côn Đảo ngày càng đa dạng, với tần suất chuyến bay, chuyến tàu nhiều hơn trước. Hệ thống nhà nghỉ, khách sạn, khu nghỉ dưỡng, resort từ bình dân tới tiêu chuẩn 5 sao được xây dựng ngày càng nhiều. Dịch vụ phục vụ du lịch, đưa đón khách, cho thuê xe, nhà hàng, quán ăn nở rộ, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của người dân, du khách. Người dân đến Côn Đảo sinh sống, làm việc ngày một tăng. Những công trình công cộng phục vụ dân sinh, thiết chế văn hóa, thể thao được xây dựng theo quy hoạch phát triển lâu dài.
Tuy vậy, sự gia tăng khách du lịch và dân số cơ học, sự phát triển kinh tế, dịch vụ đã và đang gây áp lực lớn về cấp điện, cấp nước, xử lý rác thải lên Côn Đảo. Hiện nay, nguồn điện cung cấp cho Côn Đảo chỉ bảo đảm tối đa gần 61% nhu cầu nên phải cắt điện luân phiên, nhất là vào cao điểm du lịch mùa hè. Tình trạng này không chỉ tác động đến đời sống người dân mà các cơ sở kinh doanh cũng bị ảnh hưởng. Lượng rác thải sinh hoạt tồn đọng từ nhiều năm qua vẫn chưa được xử lý dứt điểm, gây nguy cơ ô nhiễm môi trường cho huyện đảo.
Nhận thấy rõ những hạn chế trên, Chính phủ và địa phương đã quan tâm triển khai một số dự án quan trọng phục vụ nhu cầu phát triển Côn Đảo. Cụ thể, huyện đang kêu gọi đầu tư 2 dự án là dự án nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt và dự án nhà máy nước công suất 10.000m3/ngày đêm. Trong khi đó, dự án kéo điện lưới quốc gia từ Sóc Trăng ra Côn Đảo đã được Chính phủ phê duyệt với tổng vốn đầu tư khoảng 4.950 tỷ đồng. Đồng thời, dự án mở rộng sân bay Côn Đảo đã được Chính phủ giao Bộ GT-VT lập phương án đầu tư tổng thể, đồng bộ các hạng mục và thẩm định tính toán hiệu quả đầu tư kinh doanh để triển khai trong thời gian tới.
Những dự án trên cần sớm đẩy nhanh thủ tục triển khai, tạo tiền đề để huyện Côn Đảo đạt mục tiêu phát triển theo hướng trở thành “khu du lịch sinh thái biển đảo và văn hóa lịch sử-tâm linh chất lượng cao, đặc sắc tầm cỡ khu vực và quốc tế” đã đề ra tại Quyết định số 417, ngày 1/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhiệm vụ điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng huyện Côn Đảo đến năm 2045.
Việc triển khai nhanh chóng, đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng và khai thác hiệu quả các dự án, công trình này chính là việc làm thiết thực nhất của các thế hệ hôm nay nhằm tri ân các Anh hùng liệt sĩ, đồng bào yêu nước đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc.
NGUYỄN ĐỨC