Nâng cao thu nhập - tiêu chí khó trong xây dựng NTM

Phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân được xác định là mục tiêu cốt lõi trong xây dựng nông thôn mới (NTM) của BR-VT. Tuy nhiên trên thực tế, các địa phương vẫn gặp không ít khó khăn trong triển khai các giải pháp giúp người dân phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập để đạt tiêu chí số 10 về thu nhập.

Bà con trồng thanh long lại xã Bưng Riềng mong muốn được hỗ trợ bảo đảm đầu ra để có thu nhập ổn định. Trong ảnh: Bà Hoàng Thị Lan, ấp 4, xã Bưng Riềng (huyện Xuyên Mộc) chăm sóc thanh long.

Đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh có 20/45 xã được công nhận đạt chuẩn NTM. Thu nhập bình quân đầu người tại các xã xây dựng NTM hiện nay khoảng 39,9 triệu đồng/người/năm, tăng hơn 2 lần so với giai đoạn trước xây dựng NTM. Tuy nhiên, kể từ cuối năm 2016, theo Quyết định 1980/QĐ-TTg ngày 17-10-2016 của Thủ tướng Chính phủ, chỉ tiêu chung về mức thu nhập của người dân ở xã NTM (tiêu chí số 10) là 45 triệu đồng/người/năm. Đây là tiêu chí khá cao vì phần đa các xã xây dựng NTM là xã thuần nông, hoạt động sản xuất nông nghiệp phụ thuộc nhiều vào yếu tố thời tiết và thị trường. Trong khi đó, việc chuyển đổi ngành nghề ở vùng nông thôn cũng chưa có hiệu quả. Trên thực tế từ các xã thực hiện chương trình NTM thời gian qua cho thấy, không phải địa phương nào cũng  tìm được hướng đi phù hợp để chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân.

Ông Nguyễn Minh Hiếu, Phó Phòng NN-PTNT huyện Long Điền cho biết: UBND huyện đã quan tâm, chỉ đạo việc thực hiện các giải pháp nhằm giảm tỷ lệ hộ nghèo, tăng thu nhập cho người dân các xã xây dựng NTM, điển hình là việc triển khai các dự án phát triển sản xuất như: trồng lúa theo hướng VietGap với quy mô 0,5 ha/hộ (triển khai tại xã An Nhứt và xã Tam Phước, với 20 hộ tham gia); mô hình trồng rau theo hướng VietGap với quy mô 0,3ha/ hộ (triển khai tại xã Phước Hưng, với 5 hộ tham gia); mô hình nuôi vịt biển với quy mô 500 con/hộ (triển khai tại xã An Ngãi, với 3 hộ tham gia). Bên cạnh đó, Trung tâm Khuyến nông tỉnh, Hội Nông dân, Phòng NN-PTNT huyện Long Điền đã phối hợp cùng các hợp tác xã, UBND các xã triển khai các mô hình sản xuất nhằm đem lại nguồn thu nhập ổn định cho xã viên và người dân như: trồng lúa sạch theo hướng VietGap tại xã An Nhứt, nuôi cá chim vây vàng tại xã An Ngãi, trồng nấm bào ngư tại xã Tam Phước; nuôi heo rừng lai, nuôi bò sinh sản; dự án hỗ trợ mở rộng diện tích trồng hoa lan… Tuy nhiên, ông Nguyễn Minh Hiếu cũng thẳng thắn nhận định rằng, hiệu quả triển khai thực hiện các mô hình chưa cao do nhiều nguyên nhân. “Phần lớn các mô hình, dự án khuyến nông tập trung vào các hộ có điều kiện sản xuất như: vốn, đất đai, chuồng trại… nên thực tế mục tiêu hiệu quả chưa như mong muốn. Sản xuất nông nghiệp vẫn phụ thuộc vào thời tiết và giá cả thị trường. Việc áp dụng KH-KT vào sản xuất nông nghiệp còn hạn chế, cơ cấu kinh tế chưa có sự chuyển dịch đáng kể… vì những lý do đó nên thu nhập của nông dân mặc dù tăng nhưng chưa cao, thiếu bền vững”, ông Hiếu nói.

Còn theo ông Phan Nhật Nam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, trong xây dựng NTM nhiều địa phương đã xác định được sản phẩm chủ lực để tập trung phát triển nhưng thiếu sự tham gia của DN, HTX nên còn khó khăn khi tìm kiếm thị trường tiêu thụ, bị tư thương ép giá. Tại xã Bưng Riềng, xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM, những năm qua, cây thanh long được xem là cây trồng chủ lực mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần đưa địa phương hoàn thành tiêu chí thu nhập. Tuy nhiên, thị trường tiêu thụ trái thanh long vẫn chưa bền vững, hầu hết thanh long thu hoạch bán cho thương lái, những thời điểm rộ mùa, giá thanh long bị ép giảm xuống rất thấp nên dẫn đến tình trạng “được mùa mất giá, được giá  mất mùa”. Vì vậy, dù hoàn thành tiêu chí thu nhập nhưng đến thời điểm này, chiếu theo quy định mới thì việc giữ vững và nâng cao thu nhập cho người dân vẫn là “bài toán khó”.

Theo Ban Chỉ đạo xây dựng NTM tỉnh, mục tiêu đến năm 2020, tỉnh phấn đấu đạt thu nhập bình quân đầu người tại các xã NTM ở mức 59 triệu đồng/người/năm. Đồng chí Lê Tuấn Quốc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng ban Chỉ đạo xây dựng NTM tỉnh cho biết, để phát triển sản xuất nâng cao thu nhập cho người dân, tỉnh sẽ tiếp tục đầu tư cơ sở hạ tầng để đáp ứng nhu cầu thiết yếu phục vụ sản xuất trong nông nghiệp của người dân; triển khai đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp tại các địa phương. Đồng thời, tăng cường mở rộng việc liên kết giữa DN và bà con nông dân để hỗ trợ người dân tiếp cận các ứng dụng khoa học kỹ thuật canh tác hiệu quả, bao tiêu đầu ra, liên kết sản xuất bền vững. Tới đây, tỉnh cũng tiến hành rà soát đánh giá lại hoạt động của các HTX, tổ hợp tác để sắp sếp kiện toàn, nâng cao hiệu quả hoạt động, hỗ trợ người dân xây dựng và quảng bá các thương hiệu nông sản chủ lực, nâng cao giá trị cạnh tranh cho nông sản…

Bài, ảnh: NGÔ THANH