Chung quanh những thắc mắc của cha mẹ về việc tiêm vắc xin cho trẻ từ 12-17 tuổi, PGS.TS Trần Minh Điển, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương đã có những giải đáp.
 |
Chiến dịch tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19 cho trẻ từ 12-17 tuổi chính thức triển khai từ đầu tháng 11/2021 trên toàn quốc.
Theo Bộ Y tế, công tác tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19 cho trẻ em có ý nghĩa quan trọng, trước tiên để bảo vệ sức khỏe cho trẻ em trước bối cảnh đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp. Đồng thời, tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19 cho trẻ em trong lứa tuổi này góp phần tăng diện bao phủ vắc xin phòng COVID-19 trong cộng đồng.
Hiện nay, một số vắc xin phòng COVID-19 theo hướng dẫn của nhà sản xuất đã có chỉ định tiêm chủng cho trẻ em từ 12-17 tuổi. Các kết quả nghiên cứu của nhà sản xuất cũng cho thấy tiêm vắc xin COVID-19 cho trẻ em có hiệu quả phòng bệnh tương tự như ở người từ 18 tuổi trở lên. Vì vậy, nhiều quốc gia trên thế giới đã triển khai tiêm vắc xin phòng COVID-19 cho trẻ em trong lứa tuổi từ 12-17.
Tại Việt Nam, Chiến dịch tiêm chủng cho trẻ em từ 12-17 tuổi triển khai trên toàn quốc từ tháng 11, theo lộ trình từ lứa tuổi cao đến thấp, ưu tiên tiêm trước cho nhóm 16-17 tuổi và hạ dần độ tuổi theo tiến độ cung ứng vắc xin và tình hình dịch tại địa phương. Việc tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19 cho trẻ em được tiến hành trước tại các địa phương đã trải qua đợt giãn cách xã hội, có tỷ lệ mắc COVID-19 cao; các địa phương có mật độ dân số đông, nguy cơ lây nhiễm cao.
Song song với tổ chức Chiến dịch tiêm chủng cho trẻ em 12-17 tuổi, Bộ Y tế yêu cầu các địa phương đẩy nhanh tiến độ tiêm vắc xin phòng COVID-19 mũi 1; bao phủ vắc xin cho nhóm người từ 50 tuổi trở lên để bảo vệ họ trước nguy cơ mắc bệnh nặng và giảm nguy cơ tử vong nếu không may mắc bệnh, theo chỉ đạo tại Nghị quyết 128/NQ-CP của Chính phủ và Quyết định 4800/QĐ-BYT của Bộ Y tế.
Bộ Y tế, Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia kêu gọi và mong muốn nhận được sự ủng hộ, tin tưởng và chủ động tham gia của các bậc cha mẹ, người chăm sóc trẻ, phối hợp cùng ngành y tế, nhà trường để con em mình có cơ hội được tiêm vắc xin phòng COVID-19 an toàn, đủ liều. Mỗi trẻ em 12-17 tuổi được tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19 an toàn, đủ liều sẽ góp phần tạo miễn dịch cộng đồng vững mạnh, cùng với cả nước thích ứng an toàn, linh hoạt với điều kiện bình thường mới.
Trẻ sau tiêm vắc xin có thể bị sốt. Vậy trong trường hợp nào sốt là bình thường, cha mẹ không cần lo lắng? Trường hợp nào cần cho trẻ đến viện ngay?
- PGS.TS Trần Minh Điển: Vắc xin là một kháng nguyên, khi đi vào cơ thể gặp hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ tạo ra đáp ứng miễn dịch, từ đó gây các biểu hiện sốt và giãn mạch.
Trong đó, sốt thì nhìn thấy ngay được, thường có các biểu hiện đi kèm như đau người, ớn lạnh… Trong trường hợp này, có thể cho con uống thuốc giảm đau như paracetamol. Với tình trạng sốt cao, trên 38,50C, uống thuốc hạ sốt nhưng đáp ứng kém trong 4-6 triếng. Những trường hợp này, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất.
Ngoài ra, nếu trẻ sốt đồng thời xuất hiện một số triệu chứng như đánh trống ngực, mệt mỏi, cũng cần đưa cháu đến cơ sở y tế ngay. Nhìn chung, chúng ta cần xem xét cháu xuất hiện đơn lẻ một triệu chứng hay nhiều triệu chứng đi kèm, để từ đó có cách xử lý phù hợp. Trẻ sau tiêm nên theo dõi sát từ 3-7 ngày.
Trước thông tin tiêm vắc xin COVID-19 có nguy cơ gây vô sinh khiến tôi rất lo lắng quyết định cho con tiêm hay không. Xin hỏi chuyên gia thực hư thông tin này như thế nào?
- Về nguy cơ vô sinh thì chúng ta đều biết là virus xuất hiện mới được 2 năm, vắc xin cũng mới được tiêm hơn 1 năm, vắc xin trên trẻ em cũng chỉ mới được triển khai tiêm bắt đầu mùa hè. Những dữ liệu ban đầu thì chưa thấy có ảnh ưởng đến sức khỏe lâu dài, sức khỏe sinh sản. Các kết quả này là tương tự với vắc xin Pfizer.
Ở trẻ em khi tiêm vắc xin COVID-19 có thể gặp phải các phản ứng phụ nào và nguy cơ phản ứng phụ có cao hơn ở người lớn không thưa PGS.TS Trần Minh Điển?
- Thời gian qua cả nước đã tiêm vắc xin, nguồn khá phong phú kể cả Vero Cell hay vắc xin mRn. Với vắc xin Pfizer, phản ứng phụ phổ biến là đau tại vị trí tiêm, đau người, ớn lạnh hoặc sốt kèm theo. Dữ liệu về phản ứng nặng hơn như phản vệ có ghi nhận song rất ít.
Những trẻ em nào chống chỉ định tiêm vắc xin COVID-19?
- Chống chỉ định duy phất với vắc xin Pfizer là tình trạng phản ứng phản vệ với chính vắc xin tiêm. Trong quá trình sàng lọc cần lưu ý tình trạng trì hoãn tiêm khi đang có bệnh cấp tính, mãn tính tiến triển như sốt vì các nguyên nhân khác thì tạm thời hoãn tiêm; hay hội chứng thận hư đang có đợt cấp thì cũng tạm thời hoãn.
Với tình trạng khác thì thận trọng như có tiền sử phản vệ với bất kỳ tác nhân nào đó, trẻ có bệnh mãn tính cũng cần chú ý thận trọng. Vì thế nhóm này cần tiêm tại bệnh viện.
Bệnh nền là bệnh bẩm sinh như tim bẩm sinh hay thiếu hụt bẩm sinh về não, bệnh mãn tính như bệnh gan, thận, kể cả trẻ tự kỷ - nhóm này cần thận trọng, nên tiêm ở bệnh viện để bác sĩ và điều dưỡng theo dõi sát hơn.
Thời gian qua, Bộ Y tế có chỉ đạo sát sao giữa bệnh viện và y tế dự phòng để khi có tình huống xảy ra thì có người chăm sóc phù hợp.
Việc tiêm vắc xin COVID-19 ở trẻ em có điều gì khác biệt so với người lớn mà không chỉ ở Việt Nam mà cả trên thế giới đều đang rất thận trọng trong vấn đề này?
- Với trẻ em thì khi các cháu không may mắc bệnh, triệu chứng sẽ nhẹ hơn so với người lớn. Tuy nhiên vẫn cần tiêm vắc xin cho trẻ em, đặc biệt là nhóm trẻ em dưới dưới 18 tuổi và những trẻ em bị mắc bệnh nền.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng khuyến cáo nên tiêm cho trẻ em dưới 18 tuổi và nhóm trẻ em mắc bệnh nền.
Khi tiêm vắc xin cho các cháu, điều này sẽ giúp các cháu giảm nguy cơ bị mắc bệnh và điều quan trọng hơn là không trở thành nguồn lây cho các thành viên trong gia đình. Do vậy, nên tiêm vắc xin phòng COVID-19 cho các cháu.
Còn đối với những khác biệt gì so với khi tiêm vắc xin ở người lớn, thì đối với trẻ em dưới 18 tuổi, cần có sự đồng thuận của các cha mẹ.
Về vấn đề sàng lọc, có một số nét riêng mà Bộ Y tế đã cho ra bộ sàng lọc với vắc xin dành cho trẻ em. Vấn đề nữa là khi sau tiêm, các cháu vẫn còn chưa ý thức và tự nhận định các triệu chứng chưa đầy đủ nên rất cần sự giám hộ của gia đình cho các cháu trong 3-5 ngày đầu là rất quan trọng.
Việc nghiên cứu và cấp phép để tiêm chủng vắc xin COVID-19 ở trẻ em được tiến hành rất gấp rút. Như vậy có đủ độ tin cậy về tính an toàn của vắc xin không thưa bác sĩ?
- Vắc xin đã ra đời và được cấp phép đã trải qua nhiều công đoạn để có thể ra được trên thị trường từ các khâu nghiên cứu, cụ thể về tính an toàn dựa trên các quy trình ngặt nghèo. Do vậy, vắc xin đó phải được cho là an toàn, bảo đảm được tính sinh miễn dịch và thấy được tỷ lệ kháng bệnh thành công.
Tại thời điểm virus xuất hiện từ cuối 2019, chúng ta chưa có nhiều thời gian để nghiên cứu. Sau gần 2 năm, tính miễn dịch của vắc xin đã có hiệu quả nhất định. Hiện nay cả thế giới đang mong chờ vắc xin phủ rộng trên thế giới, mong rằng chúng ta sẽ chống đỡ được dịch bệnh.
Các nghiên cứu trên thế giới về hiệu quả bảo vệ và độ an toàn của vắc xin Pfizer với trẻ em là như thế nào?
- Trên thế giới có nhiều nước chỉ định Pfizer tiêm cho trẻ em, đặc biệt nghiên cứu tại Mỹ, đều chỉ ra vắc xin có độ an toàn và tính sinh miễn dịch tốt cho trẻ. Nếu có mắc bệnh thì giảm tỷ lệ tử vong, đặc biệt là trẻ bệnh nền, các con số thống kê rất có ý nghĩa.
Vắc xin được đưa ra trên thị trường đều trải qua các giai đoạn nghiên cứu đầy đủ. Chính phủ và Bộ Y tế đang phân bổ vắc xin đến các tỉnh thành. Đây cũng là điều mong muốn nhất với trẻ.
XUÂN NGUYỄN Ghi
(Theo suckhoedoisong)