Giao mùa và những nỗi lo

Mấy ngày nay, tôi thường thấy cụ già hàng xóm gần 80 tuổi, sống một mình, loay hoay với mấy chậu cây cảnh ngoài hành lang chung cư. Cụ nhờ thanh niên phụ mang cây ra chỗ có nắng, rồi ngồi cọ từng cái đĩa lót bên dưới. Cứ tưởng cụ chăm cây cho khuây khỏa tuổi già, hóa ra cụ đang dọn dẹp để chống muỗi, vì mới đọc thông báo từ tổ dân phố.

Cụ đứng trước cửa nhà, thấy ai đi bỏ rác là cụ lại nhắc: “Đậy nắp kín nha, muỗi gián chuột kéo tới khổ cả tầng đó”. Cụ nhắc hoài, thành ra ai trong chung cư cũng quen. Có lúc nghe cũng hơi phiền, nhất là khi đang bận. Nhưng rồi cũng chẳng ai nói gì. Chỉ là cái thói quen của người già, lo xa.

Nhưng cái sự kỹ lưỡng của cụ làm tôi giật mình. Có khi, giữa lúc ai cũng bận rộn, chỉ những người chịu để ý như cụ mới thấy rõ nguy cơ đang lặng lẽ quanh ta.

Giao mùa, thời tiết đổi thay không đoán trước. Vũng Tàu, có hôm mưa đổ bất ngờ giữa trưa nắng, nước đọng khắp nơi. Nắng lên lại gay gắt, oi bức. Những trận mưa ngắn xen giữa nắng nóng tạo điều kiện để nước đọng ở các chậu cây, vỏ hộp, máng nước mà nhiều người không để ý. Muỗi vằn có thể sinh sôi ngay trong những vũng nước nhỏ. Trong khi đó, người thì mỏi mệt vì nắng mưa đan xen, nguy cơ bệnh tật cũng cao hơn.

Tính đến giữa tháng 4, khi mùa mưa còn chưa bắt đầu, toàn tỉnh đã ghi nhận hơn 530 ca mắc sốt xuất huyết, trong đó có một trường hợp tử vong. Số ca tăng đáng kể so với cùng kỳ năm trước. Cơ quan y tế cảnh báo, năm 2025 có thể là thời điểm dịch sốt xuất huyết diễn biến phức tạp hơn bình thường, do trùng chu kỳ ba năm một lần, từng xảy ra vào các năm 2019 và 2022. Nay khi mùa mưa đã đến, nguy cơ bùng phát dịch lại càng rõ.

Trong khi đó, dịch COVID-19 cũng bắt đầu có dấu hiệu trở lại. Một số ca đã được ghi nhận trên địa bàn tỉnh. Dù các ca này đều nhẹ, không có ca tử vong, nhưng việc xuất hiện hai dịch bệnh cùng thời điểm là rất đáng chú ý.

Trước tình hình này, ngành y tế đã tăng cường theo dõi, tổ chức giám sát côn trùng, lên kế hoạch triển khai các chiến dịch diệt lăng quăng tại những nơi có nguy cơ cao. Các kênh tuyên truyền cũng được tăng cường, nhấn mạnh vai trò của cộng đồng trong việc chủ động phòng dịch. Nhưng sau tất cả, đôi khi hiệu quả không nằm ở quy mô tổ chức, mà đến từ những việc nhỏ, có thể lặp đi lặp lại của mỗi người, mỗi ngày: đậy kín nắp thùng rác, cọ rửa đĩa lót chậu cây không để nước đọng sau mưa, mang khẩu trang nơi công cộng… Những việc đơn giản kiểu đó, có thể ngăn chặn được khả năng lây lan của dịch bệnh.

Và đôi khi, chính những người như cụ già hàng xóm, lặng lẽ quan sát, nhắc nhở, lại giúp cho cả khu phố được an toàn. Nhắc nhiều, nghe riết cũng quen. Nhưng nếu không có người nhắc, có khi chẳng ai để ý, chẳng ai làm. Giao mùa là thời điểm nhạy cảm. Cũng là lúc người ta dễ quên những việc nhỏ vì bận rộn với đủ thứ. Nhưng nếu để tâm một chút, cẩn thận một chút, thì những rủi ro cũng bớt đi nhiều.