THỂ THAO VÀ CHUYỆN CHẢY MÁU CHẤT XÁM…

Tuần qua, làng thể thao Việt Nam xôn xao về việc ĐKTQT nữ Hoàng Thanh Trang chuyển sang thi đấu cho Liên đoàn cờ Vua Hungary. Dẫu rằng 16 năm nay, Hoàng Thanh Trang ở Hungary, người hâm mộ hiếm có dịp hội ngộ với cô, nhưng những gì Hoàng Thanh Trang đóng góp dưới màu áo đội tuyển Việt Nam những năm qua đã khiến cô trở thành niềm tự hào và được yêu mến trong trái tim của đông đảo người hâm mộ thể thao nước nhà. Vì thế, sự ra đi ấy đã để lại nhiều luyến tiếc. Nhưng chúng ta không buồn khi biết rằng với cơ chế khá thoáng của Liên đoàn Cờ thế giới (FIDE) thì việc một kỳ thủ chuyển sang thi đấu cho liên đoàn cờ nước khác về bản chất cũng có nét giống như việc một cầu thủ nước này sang thi đấu cho nước khác dưới màu áo CLB. Và khi cần thiết, Thanh Trang vẫn có thể trở về với điều kiện cả Liên đoàn cờ Vua Việt Nam và Hungary cùng thỏa thuận với sự công nhận của FIDE.

Ngẫm lại, việc ra đi của Trang cũng là một trường hợp "chảy máu chất xám" vốn hiếm gặp trong làng TTVN nhưng lại là xu hướng rất quen thuộc trong thời kinh tế mở. Đã có thời, người ta xót xa trước nạn chảy máu chất xám ồ ạt khi những cán bộ giỏi tìm tới các liên doanh hoặc doanh nghiệp nước ngoài nơi có mức lương và thậm chí là một môi trường làm việc chuyên nghiệp hơn. Giờ thì tất cả đã quen với những quy luật khắc nghiệt của cơ chế thị trường. Và điều người ta nhận thấy phải làm không phải là tìm mọi cách níu chân "chất xám" một cách "phi thị trường", mà phải tự tìm cách nâng tầm mình để có thể bảo toàn và khai thác "chất xám" một cách hiệu quả.

Trong lĩnh vực thể thao thì nó khá mới mẻ khi chúng ta đang hội nhập với một thế giới mà thể thao được chuyên nghiệp mạnh mẽ, còn Việt Nam vẫn chưa đạt được trình độ ấy. Xét về một khía cạnh nào đó thì việc ra đi của Trang là một điều đáng vui khi thế giới đã công nhận đẳng cấp của kỳ thủ Việt Nam . Cho đến thời điểm này, khi làng TTVN đã xuất hiện ồ ạt làn sóng cầu thủ ngoại ở các môn bóng đá, bóng chuyền thì việc "xuất ngược" quá hiếm hoi. Tuy vậy, việc được lời mời sang thi đấu thì khá nhiều ngôi sao TTVN đã từng biết tới. Sự kiện Hoàng Thanh Trang như một lời cảnh báo cho làng TTVN rằng, nguy cơ "chảy máu chất xám" đã hiển hiện, nhất là khi trong bản đồ TTVN, một số môn thể thao đã đạt đến đẳng cấp thế giới. Đã đến lúc, TTVN nghĩ tới việc đối phó với nó khi Việt Nam ngày một mở rộng cánh cửa với thế giới trên mọi lĩnh vực. Trong đó, chế độ đãi ngộ nhân tài, cũng như một cơ chế để tài năng phát triển sẽ là những vấn đề mấu chốt và bởi "hiền tài là nguyên khí quốc gia".

Chuyện chảy máu chất xám chưa phải là nhiều trong làng thể thao VN, nhưng cũng không thừa khi đặt vấn đề về nó một cách nghiêm túc.