Là tên gọi của “Viện nghiên cứu tình báo và các hoạt động đặc biệt”, Mossad ngoài việc thu thập tin tức, tiến hành những điệp vụ bên ngoài lãnh thổ, nó còn có nhiệm vụ bí mật đưa người Do Thái cư trú ở những quốc gia - nơi Israel có hoặc không có đại diện hợp pháp - trở về quê hương trong trường hợp họ bị ngăn cấm hoặc bị bắt cóc. Giám đốc Mossad nhận lệnh và chịu trách nhiệm trước thủ tướng. So với các cơ quan tình báo khác của Israel như Aman (Tình báo quân sự), Shin Bet (Tình báo nội bộ), tầm ảnh hưởng của Mossad lớn hơn rất nhiều…
 |
| David Ben Uziel (giữa), đặc vụ Mossad huấn luyện quân nổi dậy ở Sudan năm 1971. |
SỰ RA ĐỜI CỦA MOSSAD
Thành lập ngày 13/12/1949 theo yêu cầu của Thủ tướng Ben Gurion với tên gọi “Viện phối hợp trung ương-Central Institute for Cơrdination”, giám đốc đầu tiên của Viện này là Reuven Shiloah. Nó hoạt động song song với Cơ quan Tình báo quân sự Aman và Cơ quan Tình báo nội bộ Shin Bet cùng các Phòng Chính trị trong các tòa đại sứ Israel ở nhiều nơi trên thế giới.
Tháng 3/1951, “Viện phối hợp trung ương” cải tổ và trở thành “Viện nghiên cứu tình báo và các hoạt động đặc biệt”, gọi tắt là Mossad. Bộ phận lớn nhất và quan trọng nhất của Mossad là Cục Sưu tập (Collection), chuyên về tình báo hải ngoại. Điệp viên làm việc trong phòng này được gọi bằng cái tên rất hiền lành: “Katsat”, nghĩa là “Người lấy tin” theo cổ ngữ Hebrew. Phần lớn Kasat hoạt động dưới nhiều vỏ bọc khác nhau, chẳng hạn như doanh nhân, nhà báo, nhân viên ngoại giao, nhân viên văn phòng, thậm chí là tài xế hoặc người giúp việc… Đáng lưu ý là trong Cục Sưu tập có 2 lực lượng, một gọi là Metsada, gồm các nhóm chiến binh chuyên ám sát, phá hoại và hai là Kidon. Không có nhiều thông tin về lực lượng này bởi các hoạt động của Kidon được Mossad giấu kín nhất. Thế giới chỉ biết từ sau Thế chiến II đến nay, Kidon đã thực hiện khoảng 2.700 nhiệm vụ ở nước ngoài.
Song song với Cục Sưu tập, Mossad còn có Cục Liên lạc và Hoạt động chính trị (Political Action and Liaison), làm nhiệm vụ phối hợp với cơ quan tình báo của các quốc gia đồng minh hoặc có quan hệ ngoại giao bình thường với Israel. Bên cạnh đó là Cục Nghiên cứu (Research) có trách nhiệm phân tích tin tức tình báo và Cục Kỹ thuật (Technology), chuyên chế tạo, sản xuất “đồ nghề” cho điệp viên. Cuối cùng là Cục Chiến tranh tâm lý (LAP), phụ trách tuyên truyền.
Các hoạt động của Mossad thường nằm trong bóng tối bởi không có luật lệ nào quy định lý do, mục đích, vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn hay chi tiêu của nó. Theo một ước tính chưa đầy đủ, Mossad có ngân sách hàng năm khoảng 10 tỷ shekels - đơn vị tiền tệ Israel - tương đương 2,73 tỷ USD với 7.000 nhân viên. Nó là cơ quan tình báo lớn thứ hai ở phương Tây, chỉ sau Cục Tình báo Trung ương Mỹ CIA. Chỉ huy hiện nay của Mossad là Yossi Cohen.
NHỮNG HOẠT ĐỘNG CỦA MOSSAD TRÊN THẾ GIỚI
Như đã nói ở trên, các hoạt động của Mossad thường là bí mật nên rất ít khi thế giới biết về nó, ngoại trừ một số vụ được công bố vì nhiều lý do khác nhau, phần lớn nhắm vào mục đích chính trị. Tháng 8/2001, Mossad báo động cho Cảnh sát Liên bang Mỹ FBI và Trung ương Tình báo Mỹ CIA về việc 200 thành viên thuộc tổ chức Al Qaeda tìm cách xâm nhập nước Mỹ để tiến hành khủng bố mà mục tiêu là “lớn và có khuyết điểm trong phòng thủ”. 1 tháng sau, ngày 11/9, nhóm Al Qaeda cướp 4 máy bay thương mại để tiến hành tấn công tự sát. Kết quả 2 đâm vào tòa tháp đôi ở New York, 1 đâm vào Lầu Năm Góc còn chiếc cuối cùng do bị hành khách đánh trả nên đã rơi xuống một cánh đồng ở bang Pensylvania.
Trước đó, hồi cuối thập niên 1990, Mossad phát hiện 1 điệp viên thuộc tổ chức Hezbollah hoạt động tại Mỹ, đang tìm mua vật liệu chế tạo bom để cung cấp cho Taliban
nhằm chống lại liên quân do Mỹ lãnh đạo ở Iraq, Afghanistan. Dựa vào thông tin này, FBI bắt giữ một cụm tình báo Hezbollah nằm vùng ở Mỹ. Xa hơn nữa, năm 1960, có thông tin cho biết một trong những chỉ huy cao cấp nhất của bộ máy chính quyền Đức Quốc Xã là Adolf Eichmann, bỏ trốn sang Argentina ngay khi Thế chiến II kết thúc nhằm tránh bị đưa ra ra tòa án quốc tế về tội diệt chủng người Do Thái. Chỉ một thời gian ngắn, 5 thành viên Kidon nhập cảnh Argentina để kiểm chứng thông tin và biết rằng Eichmann đang sống an nhàn với giấy tờ hợp lệ mang tên Ricardo Klement.
Ngày 11/5/1960, nhóm Kidon bắt cóc Eichmann rồi bí mật đưa về Israel. Ra tòa, Eichmann bị tuyên án tử hình. Trước việc đã rồi, Chính quyền Argentina chỉ còn cách phản đối Israel xâm phạm chủ quyền quốc gia họ. Liên Hợp Quốc cũng không đồng ý vì hành động của Israel đi ngược với luật pháp quốc tế. Vì thế, nhóm Kidon phải bỏ dở kế hoạch bắt cóc “bác sĩ tử thần” Josef Mengele cũng ẩn náu tại Argentina, người đã gây ra cái chết cho hơn 10 ngàn tù nhân Do Thái trong các trại tập trung nhằm tiến hành các thí nghiệm y học vô nhân đạo…
VŨ CAO
(Theo The Sceret History of Mossad)