Nhằm tiến tới sử dụng công nghệ thân thiện với môi trường, BR-VT đã xây dựng lộ trình đến năm 2021 chuyển đổi phương án xử lý chất thải rắn (CTR) sinh hoạt từ chôn lấp sang phương pháp đốt, tái chế. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có dự án xử lý CTR sinh hoạt với công nghệ cao nào đi vào hoạt động, khiến công tác quản lý gặp khó khăn.
 |
| Toàn bộ CTR sinh hoạt phát sinh hàng ngày trên địa bàn tỉnh (trừ huyện Côn Đảo) đang được xử lý tại Khu xử lý chất thải tập trung Tóc Tiên. |
3/4 dự án chậm triển khai
Từ năm 2013, BR-VT đã quy hoạch 4 dự án xử lý CTR sinh hoạt. Trong đó, 3 dự án ở đất liền gồm: Dự án xử lý CTR công nghiệp thông thường và sinh hoạt của Công ty TNHH Kbec Vina (Khu xử lý chất thải tập trung Tóc Tiên TX. Phú Mỹ); Dự án xử lý CTR sinh hoạt thành phân bón compost của Công ty CP Môi trường xanh Bảo Ngọc và dự án Khu liên hiệp xử lý chất thải tập trung Láng Dài (huyện Đất Đỏ). Tại huyện Côn Đảo có 1 dự án là nhà máy xử lý CTR sinh hoạt với diện tích 1,92ha công suất 90 tấn/ngày.
Theo lộ trình đến năm 2021, BR-VT sẽ chấm dứt việc chôn lấp CTR sinh hoạt bằng công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh sang xử lý bằng các công nghệ tái chế thành phân compost, công nghệ đốt kết hợp xử lý khí thải, phát điện, bảo đảm tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật về môi trường… Tuy nhiên, đến nay trong số 3 dự án ở đất liền được cấp giấy chứng nhận đầu tư xử lý CTR sinh hoạt chỉ có 1 dự án đang hoạt động là dự án của Công ty TNHH KBEC Vina tại Khu xử lý chất thải tập trung Tóc Tiên. Dự án này hiện đang áp dụng hình thức chôn lấp hợp vệ sinh với công suất khoảng 920 tấn/ngày.
Dự án của Công ty CP Môi trường xanh Bảo Ngọc chưa thực hiện xong việc di dời (từ phường Phước Hòa, TX. Phú Mỹ) vào Khu xử lý chất thải tập trung Tóc Tiên nên chưa biết bao giờ mới có thể đưa vào hoạt động. Trong khi đó, Khu liên hợp xử lý chất thải Láng Dài (huyện Đất Đỏ) đã đầu tư giai đoạn 1 khoảng 90% nhưng vẫn bằng công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh. Theo ông Đặng Sơn Hải, Phó Giám đốc Sở TN-MT, do dự án triển khai chậm 3 năm, không phù hợp với thực tế nên UBND tỉnh đã có chủ trương dừng triển khai giai đoạn 1 của dự án này.
Riêng huyện Côn Đảo, lượng rác thải phát sinh hàng ngày vẫn đang sử dụng hình thức chôn lấp không hợp vệ sinh tại khu vực Bến Đầm, một phần được đốt bằng lò đốt rác thông thường. Đã nhiều lần tỉnh BR-VT và các đơn vị chức năng cân nhắc các phương án xử lý khoảng hơn 70.000 tấn rác tồn đọng tại đây nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết. Theo Sở TN-MT, dự án nhà máy xử lý CTR sinh hoạt tại huyện Côn Đảo bằng công nghệ đốt, thu hồi năng lượng mới đến bước ban hành các quy định lựa chọn đối tác xử lý, vị trí đầu tư trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng đất.
Đại diện Sở TN-MT giải thích, sở dĩ các dự án sử dụng công nghệ đốt, thu hồi năng lượng chậm triển khai là do năng lực chủ đầu tư còn hạn chế. Trong khi đó, việc thực hiện các thủ tục liên quan cho các dự án (thủ tục môi trường, giấy phép xây dựng, thẩm định thiết kế cơ sở…) thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan trung ương. Đồng thời, do ảnh hưởng của dịch bệnh nên các chủ đầu tư gặp khó khăn dẫn đến chậm tiến độ. Bên cạnh đó, việc đầu tư nhà máy đốt rác, phát điện có công nghệ tiên tiến đòi hỏi chi phí lớn (chẳng hạn như dự án tại Cần Thơ cần khoảng 1.000 tỷ đồng) nên phải lựa chọn được nhà đầu tư có năng lực tài chính, kinh nghiệm, có năng lực triển khai, công nghệ hiện đại.
Đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi
Thời gian qua, việc quy hoạch các khu xử lý CTR sinh hoạt trên địa bàn tỉnh cơ bản đáp ứng được nhu cầu của địa phương. Tuy nhiên, công nghệ xử lý CTR sinh hoạt bằng hình thức chôn lấp không còn phù hợp với tình hình phát triển kinh tế xã hội hiện nay. Bởi việc chôn lấp CTR sinh hoạt tiềm ẩn nhiều rủi ro về môi trường, chiếm nhiều quỹ đất. Trong khi đó, khối lượng phát sinh CTR sinh hoạt trên địa bàn tỉnh đang có xu hướng tăng nhanh nhưng hiện tại việc thu gom và xử lý CTR sinh hoạt toàn tỉnh chỉ có Công ty TNHH KBEC Vina thực hiện, dễ xảy ra tình trạng quá tải và ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, theo Chỉ thị số 41/CT-TTg ngày 1/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý CTR sinh hoạt, các tỉnh, thành phố phải phấn đấu đến hết năm 2025 giảm tỷ lệ rác thải được xử lý bằng phương pháp chôn lấp trực tiếp xuống dưới 30%.
Tại cuộc của Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh diễn ra giữa tháng 12 vừa qua để rà soát, đánh giá các dự án xử lý CTR trên địa bàn tỉnh, ông Nguyễn Văn Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở TN-MT phối hợp với các cơ quan có liên quan đánh giá toàn diện, cụ thể từng loại hình xử lý, khả năng xử lý của các dự án xử lý CTR đã đầu tư trên địa bàn tỉnh để đẩy nhanh việc chuyển đổi mô hình xử lý CTR sinh hoạt từ chôn lấp sang đốt, thu hồi năng lượng. Đồng thời, vận động những DN đang sử dụng công nghệ lạc hậu chuyển sang công nghệ hiện đại, thân thiện với môi trường nhằm phù hợp với bối cảnh và xu thế phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; xây dựng đề án phân loại CTR sinh hoạt tại nguồn, trong đó xác định cụ thể kế hoạch, lộ trình thực hiện kết hợp đầu tư đồng bộ phương tiện, thiết bị thu gom, vận chuyển, tái chế, tái sử dụng, xử lý CTR. Riêng tại huyện Côn Đảo, Chủ tịch tỉnh yêu cầu trong quý II/2022 phải xử lý dứt điểm CTR sinh hoạt đang tồn đọng tại khu vực Bãi Nhát và hoàn thành việc lựa chọn nhà đầu tư dự án xử lý CTR sinh hoạt bằng công nghệ đốt, phát điện tại đây.
Bài, ảnh: QUANG VŨ