Luật Cư trú 2020 có hiệu lực thi hành từ 1/7/2021. Sau ngày “khai tử” số hộ khẩu giấy, các thủ tục hành chính, giao dịch dân sự, học hành... sẽ như thế nào?
Sổ hộ khẩu giấy còn thời hạn đến khi nào?
Theo Điều 38 Luật Cư trú năm 2020, từ ngày 1/7/2021, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp vẫn được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú theo quy định của luật này đến hết ngày 31/12/2022.
Cũng từ 1/7/2021, khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú theo quy định của luật này và không cấp mới, cấp lại sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.
Như vậy, từ 1/7/2021, khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ hộ khẩu thì sổ hộ khẩu chỉ được sử dụng đến ngày bị thu hồi. Tuy nhiên, các trường hợp khác không bị thu hồi sổ thì sổ hộ khẩu giấy còn thời hạn đến hết ngày 31/12/2022.
Từ năm 2023 sẽ thu hồi tất cả sổ hộ khẩu giấy. Như vậy, việc đi học của trẻ theo tuyến hộ khẩu thì phải chứng minh bằng cách nào?
Theo Điều 3 Luật Cư trú 2020, thông tin về cư trú phải được cập nhật vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú theo quy định của pháp luật.
Cũng theo luật này, khi thực hiện đăng ký thường trú, tạm trú, xóa đăng ký thường trú, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thẩm định, cập nhật thông tin về nơi thường trú, tạm trú mới, việc xóa đăng ký thường trú của người đăng ký vào Cơ sở dữ liệu về cư trú.
Ngoài ra, theo Nghị định 37/2021/NĐ-CP, người dân có quyền khai thác thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để nộp cho cơ quan Nhà nước khi họ có nhu cầu.
Hình thức khai thác thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư có thể bằng văn bản yêu cầu cung cấp thông tin hoặc thông qua dịch vụ nhắn tin, Cổng dịch vụ công Quốc gia, Cổng dịch vụ công Bộ Công an...
Như vậy, người dân hoặc các cơ quan liên quan được khai thác thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để phục vụ các thủ tục hành chính cần chứng minh cư trú. Việc nhập học của trẻ cũng như vậy, “người đại diện” hoặc nhà trường có thể chủ động khai thác thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để biết trẻ có hộ khẩu tại địa phương đó hay không và tiến hành tiếp nhận trẻ vào học…
Khi muốn thay đổi chủ hộ thì phải làm thế nào?
Căn cứ Điều 26 Luật Cư trú 2020, việc thay đổi chủ hộ thuộc trường hợp điều chỉnh thông tin về cư trú của công dân. Hồ sơ điều chỉnh thông tin về cư trú gồm: tờ khai thay đổi thông tin cư trú; giấy tờ, tài liệu chứng minh việc điều chỉnh thông tin.
Thành viên hộ gia đình nộp hồ sơ đến cơ quan đăng ký cư trú. Trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm điều chỉnh thông tin về chủ hộ trong Cơ sở dữ liệu về cư trú và thông báo cho thành viên hộ gia đình về việc đã cập nhật thông tin; trường hợp từ chối điều chỉnh thì phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Làm sao để biết được các thông tin hộ khẩu trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư?
Muốn biết và khai thác thông tin về hộ khẩu của mình, người dân có thể thực hiện theo 3 cách được quy định tại Nghị định 37/2021/NĐ-CP.
Khai thác bằng văn bản yêu cầu cung cấp thông tin: Cơ quan, tổ chức, cá nhân có văn bản yêu cầu cung cấp thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư gửi người có thẩm quyền quy định tại Điều 9 Nghị định này. Trong thời hạn 3 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được văn bản yêu cầu cung cấp thông tin: trường hợp đồng ý cho phép khai thác thông tin thì có văn bản trả lời và cung cấp thông tin cho cơ quan, tổ chức, cá nhân và trường hợp không đồng ý cho phép khai thác thông tin thì phải có văn bản trả lời và nêu rõ lý do.
Khai thác thông qua dịch vụ nhắn tin: Công dân thực hiện khai thác thông tin của mình trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư qua dịch vụ nhắn tin theo hướng dẫn của Bộ Công an.
Khai thác qua Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cổng dịch vụ công quốc gia, Cổng dịch vụ công Bộ Công an, Hệ thống thông tin một cửa điện tử cấp bộ, cấp tỉnh.
THƯ KỲ (Tổng hợp)