Có hiệu lực thi hành từ ngày 11/1/2021, Nghị định số 137/2020/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý, sử dụng pháo (thay thế Nghị định 36/2009/NĐ-CP) đưa ra một số điểm mới phù hợp với tình hình thực tế trong công tác quản lý nhà nước về pháo và đấu tranh phòng chống tội phạm liên quan.
Nghị định 137 được ban hành có nhiều điểm mới so với Nghị định 36. Trong đó, cho phép các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ sẽ được sử dụng pháo hoa (pháo bông) trong các dịp lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật. Ngoài ra, Nghị định 137 cũng quy định cụ thể về các trường hợp được tổ chức bắn pháo hoa nổ, pháo hoa thông thường và bổ sung thêm 9 hành vi bị nghiêm cấm trong sử dụng pháo, so với 4 hành vi chung chung như trước đây.
Việc hiểu không kỹ, hiểu sai bản chất của Nghị định 137 sẽ vô tình khiến nhiều người có thể vi phạm pháp luật, dẫn tới bị xử lý hình sự, nhất là vào thời điểm Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 đang cận kề, nhu cầu sử dụng pháo hoa tăng cao. Theo đó, từ ngày 11/1/2021, người dân được phép sử dụng pháo hoa trong các dịp lễ, tết, cưới hỏi, sinh nhật… thì không nên hiểu nhầm là được đốt tất cả các loại pháo hoa. Pháo hoa mà người dân được phép sử dụng, theo quy định tại điều 3, khoản 1b Nghị định 137, là sản phẩm được sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện thì tạo ra các hiệu ứng âm thanh, màu sắc, ánh sáng trong không gian, nhưng không gây ra tiếng nổ. Đây là loại pháo hoa không có thuốc nổ, không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe của con người.
Nghị định 137 nghiêm cấm tuyệt đối người dân sử dụng pháo hoa nổ dưới bất cứ hình thức nào. Pháo hoa nổ (tầm thấp, tầm bắn dưới 120m; hay tầm cao, tầm bắn trên 120m) là loại pháo hoa tạo ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng ánh sáng trong không gian. Do đó, người dân cần phải phân biệt được khái niệm về pháo hoa và pháo hoa nổ; cần biết rõ các điều khoản quy định được phép sử dụng pháo hoa để tránh bị nhầm lẫn. Nghị định 137 cũng quy định rõ, chỉ những tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được kinh doanh pháo hoa và phải được cơ quan Công an có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh, trật tự; bảo đảm các điều kiện về phòng cháy, chữa cháy, phòng ngừa, ứng phó sự cố và bảo vệ môi trường. Như vậy, người dân khi muốn mua pháo hoa để sử dụng cần phải lưu ý là chỉ mua pháo hoa tại các tổ chức, doanh nghiệp được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh pháo hoa.
Pháo hoa là một sản phẩm văn hóa, đã tồn tại nhiều năm nay ở nước ta. Trước đây, do công tác quản lý còn nhiều hạn chế và ý thức của người dân về việc đốt pháo chưa cao dẫn đến phát sinh nhiều hệ lụy nên Chính phủ ban hành nghị định cấm sử dụng pháo nói chung, trong đó có pháo hoa. Vào thời điểm hiện nay, khi năng lực quản lý xã hội của Nhà nước và ý thức của người dân được nâng lên, thì các quy định của Nghị định 137 là phù hợp với xu thế phát triển của đất nước.
Khi người dân được đốt pháo hoa cũng là lúc công tác quản lý xã hội về việc vận chuyển, buôn bán và sử dụng pháo hoa và các loại pháo nổ khác cần phải được tăng cường. Để Nghị định 137 đi vào cuộc sống, các cấp, các ngành cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền về các điểm mới của nghị định, về 9 hành vi bị nghiêm cấm trong quản lý và sử dụng pháo hoa. Vào dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, các cơ quan chức năng, các địa phương cần có các giải pháp quản lý, siết chặt thị trường, kiên quyết xử lý các cá nhân, tổ chức không được phép kinh doanh pháo hoa nhưng vẫn cố tình vi phạm. Kiểm soát chặt chẽ các loại pháo hoa bán ra thị trường, bảo đảm pháo hoa đến tay người tiêu dùng là pháo hoa có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, còn niên hạn và an toàn khi sử dụng. Đồng thời, phải kịp thời và mạnh tay xử lý các vụ việc núp bóng pháo hoa để buôn bán, sử dụng các loại pháo nổ khác.
HOÀNG LÊ