Cần một hướng đi phù hợp

Lễ hội, sự kiện nói chung là một phần không thể thiếu nhằm quảng bá tiềm năng nhân văn đa dạng của địa phương, thu hút khách du lịch. Mỗi năm, Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT) tổ chức khá nhiều lễ hội từ truyền thống đến hiện đại, đã tạo được tiếng vang, thu hút được du khách. Tuy vậy, việc thiếu tính chuyên nghiệp trong tổ chức, chưa chú trọng công tác quảng bá… nên một số lễ hội chỉ thu hút người dân nội tỉnh, chưa vươn xa, lan rộng.

Thực khách ăn tiệc buffet chay tại khu du lịch Biển Đông. Ảnh: MINH HIỀN.

THIẾU SỰ CHUYÊN NGHIỆP

Mỗi năm, BR-VT có khá nhiều lễ hội truyền thống gắn với lịch sử hình thành, văn hóa của cư dân bản địa. Các lễ hội này thường do Ban quản lý đình, miễu đảm trách nên hầu như chỉ tập trung vào phần nghi lễ, trong khi khâu đón tiếp khách, quảng bá tạo tiếng vang chưa được chú trọng. Điển hình là hai lễ hội in đậm trong tiềm thức của người dân và khách thập phương là Dinh Cô Long Hải (từ ngày 10 đến 12-2 âm lịch) và Nghinh Ông Thắng Tam Vũng Tàu (từ ngày 16 đến 18-8 âm lịch).

Dù đã qua nhiều lần tổ chức nhưng năm nào Lễ hội Dinh Cô cũng để lại tiếng xấu. Lễ hội Dinh Cô năm nay trùng vào dịp cuối tuần, từ 21 đến 23-3 nhưng thực tế lượng khách thập phương đổ về lễ Cô kết hợp vui chơi, du lịch chỉ tập trung cao điểm trong một thời gian ngắn (từ chiều 22 đến sáng 23-3). Lượng khách tăng vọt, đông kín trên bờ, dưới biển nhưng do không có hoạt động vui chơi, giải trí mang tính cộng đồng nào nên hầu hết du khách chỉ tụ tập thành nhóm ăn uống, tán chuyện. Mặt khác, đội ngũ người bán vé số, ăn xin, bán hàng rong tập trung hai bên đường, lối đi lên Mộ Cô gây nên cảnh tượng bát nháo, tạo cơ hội cho kẻ gian trà trộn cướp giật, móc túi. Ở khối kinh doanh dịch vụ, tranh thủ lúc quá tải, người kinh doanh tăng giá, từ giữ xe đến cho thuê ghế bố, nhà nghỉ, phòng trọ. Hàng trăm xe, gánh hàng rong và những du khách thiếu ý thức thi nhau xả rác, thức ăn thừa… ra quanh khu vực Dinh và bãi biển Long Hải. Ngoài ra, nạn trộm cắp, cướp giật, đua xe trên bãi tắm vẫn còn. Đây chính là những nguyên nhân khiến lượng khách tham dự Lễ hội Dinh Cô năm nay giảm 30% so với cùng kỳ năm ngoái (đạt hơn 60.000 lượt) và làm xấu đi hình ảnh du lịch Long Hải.

Thực phẩm bày bán không bảo đảm vệ sinh, rác rến vương vãi quanh khu vực Dinh Cô.

Từ năm 2000, Lễ hội Nghinh ông Thắng Tam Vũng Tàu đã được được Bộ Văn hoá - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) và Tổng cục Du lịch chọn là một trong 15 lễ hội lớn của cả nước, thể hiện nét văn hoá tiêu biểu của ngư dân miền biển. Một trong những nghi lễ chính của lễ hội là nghi thức rước Ông ngoài biển. Từ sáng sớm, đoàn Nghinh Ông lên một chiếc ghe lớn có trang trí hoa, cờ, bàn thờ và đoàn nhạc ngũ âm, chiêng, trống, đội múa lân xuất phát từ Bãi Trước đến Miễu Bà (khu vực mũi Nghinh Phong) để dâng hương, rượu và cúng tế. Sau đó, đoàn thỉnh long vị Ông về lại đình thần Thắng Tam. Nghi lễ này có thể “thổi hồn” trở thành một sản phẩm du lịch “độc” đối với những du khách thích khám phá. Tuy nhiên, lâu nay, nghi lễ này chỉ bó hẹp trong phạm vi đình, ban tế tự và cư dân ngưỡng vọng, chứ chưa phổ biến đến đông đảo quần chúng nhân dân và du khách. Nói cách khác, chưa có một tour du lịch nào được tổ chức kết hợp khai thác hoạt động này.

Từ năm 2011, Lễ hội Nghinh ông Thắng Tam Vũng Tàu tăng thêm phần hội với các trò chơi vận động mô tả công việc, sinh hoạt thường ngày của cư dân miền biển như: bơi biển, chạy tiếp sức trên cát, gánh cá thi trên cát, kéo co, đan lưới, bịt mắt đập niêu. Dù địa điểm tổ chức trên biển Bãi Sau, nhưng do thiếu các hình thức quảng bá phù hợp nên sự tham gia của du khách gần như chưa có.

GIẢI BÀI TOÁN KINH PHÍ

Những năm gần đây, BR-VT còn năng động tổ chức nhiều sự kiện văn hóa - thể thao và du lịch kết hợp yếu tố cổ truyền và hiện đại nhằm thu hút khách du lịch. Có thể kể những sự kiện để lại dấu ấn là Festival Biển 2006, Khai hội văn hóa Du lịch vào dịp Tết Nguyên đán được duy trì từ năm 2008 đến nay, Liên hoan Diều Quốc tế, Giải bóng chuyền bãi biển nữ quốc tế… Điều đáng ghi nhận là kinh phí tổ chức hầu hết các sự kiện trên đều từ nguồn xã hội hóa. Ở một vài sự kiện, ngân sách nhà nước có hỗ trợ nhưng không đáng kể.

Lúc doanh nghiệp ăn nên làm ra, vận động họ tài trợ khá dễ nhưng khi kinh tế suy thoái, doanh nghiệp tụt dốc theo, bài toán xã hội hóa trong tổ chức sự kiện xem ra không mấy khả quan. Cụ thể, Liên hoan Diều quốc tế Vũng Tàu lần V dự kiến tổ chức trong tháng 5-2013, nhưng đến nay vẫn chưa tìm được nhà tài trợ chính. Trước đó, Giải bóng chuyền bãi biển nữ quốc tế được khởi động từ năm 2009. Sau 3 năm liên tiếp tổ chức thành công, đến năm 2012 do không có nhà tài trợ, phải chuyển thành Hội thi diều Việt Nam (từ 31-12-2012 đến 2-1-2013).

Liên hoan Diều quốc tế - một trong những sự kiện để lại dấu ấn tốt trong lòng du khách. Trong ảnh: Thả diều tự do trên biển Bãi Sau tại Liên hoan Diều quốc tế lần III-2011.

Theo Ths. Phan Tôn Tịnh Hải, Hiệu trưởng trường Đào tạo đầu bếp Mint (TP.Hồ Chí Minh), lễ hội muốn sống được phải tự bản thân nó nuôi nó. “Tùy mục đích của sự kiện nhưng nếu hướng đến quảng bá, thu hút khách du lịch thì không gì bằng ẩm thực”, Ths. Hải nói. Theo Ths. Hải, ẩm thực mỗi vùng miền Việt Nam có những nét riêng trong chế biến. Nếu biết kết hợp giữa trình diễn tinh hoa ẩm thực với bày bán phục vụ khách tại chỗ và chuỗi hoạt động thương mại như: bán đồ lưu niệm, thời trang, biểu diễn nghệ thuật, các loại hình giải trí, thư giãn; kết nối giữa người bán và người mua bằng các hình thức ưu đãi, giảm giá sản phẩm, dịch vụ… thì khi đó, nguồn thu từ bán sản phẩm, dịch vụ cho người tiêu dùng chính là “xương sống” cho lễ hội.

Nhưng để đạt được kết quả trên, một trong những điều kiện cần là phải có một “nhạc trưởng” chịu trách nhiệm từ khâu thiết kế, quảng bá, điều phối… chuyên nghiệp, bài bản. Các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch sẽ là đầu mối đưa khách du lịch về địa phương trong thời gian sự kiện diễn ra. Tăng cường liên kết với các doanh nghiệp du lịch, đặc biệt là du lịch lữ hành để cùng phối hợp khảo sát, xây dựng các tour tuyến du lịch khép kín (gồm lưu trú, tham quan, vui chơi, mua sắm…). Làm được những điều trên, các sự kiện của BR-VT mới đủ sức cạnh tranh với hàng loạt sự kiện lớn nhỏ đang diễn ra ngày càng nhiều trong cả nước; đồng thời tác động trở lại tăng nguồn thu, tính chuyên nghiệp, uy tín, thương hiệu cho ngành du lịch địa phương.

Bài, ảnh: ĐĂNG KHOA