Trang bị kiến thức để phòng chống sét đánh

Thời gian này, Bà Rịa-Vũng Tàu thường có mưa lớn kèm theo dông sét dễ gây thiệt hại cho cả người và tài sản. Vì vậy, việc trang bị kiến thức và kỹ năng phòng tránh sét để giảm thiểu rủi ro thiên tai là hết sức cần thiết.

Khi có hiện tượng dông sét, người dân không nên tắm biển hoặc tham gia các hoạt động ngoài trời. Trong ảnh: Người dân, du khách tắm biển tại Bãi Sau (TP.Vũng Tàu).

Hiểm họa từ sét đánh

Ông Nguyễn Văn Tài, Giám đốc Đài Khí tượng-Thủy văn tỉnh cho biết, khi trời mưa dông, thường hay xảy ra hiện tượng sấm chớp và sét. Sét là hiện tượng phóng điện trong khí quyển giữa các đám mây và đất hay giữa các đám mây mang điện tích trái dấu. Sét có thể đánh vào bất kỳ đâu, bất kỳ đối tượng hoặc vật thể nào khi có đủ các yếu tố hình thành nên sét. Sét thường xuất hiện trước, trong, thậm chí cả sau cơn mưa.

Tại Bà Rịa-Vũng Tàu dông sét thường xuất hiện nhiều nhất vào đầu mùa mưa. Mùa mưa năm nay đến muộn nên tháng 6, tháng 7 là thời gian được dự báo xuất hiện nhiều dông sét nhất. Hoạt động dông thường mạnh vào buổi chiều tối và đạt cực đại vào lúc 17 giờ.

Theo tính toán của Viện Vật lý địa cầu, mật độ sét tại Bà Rịa-Vũng Tàu khoảng từ 5 tới 15 cú sét đánh trên 1km2 ở một số khu vực. Qua khảo sát cho thấy, huyện Xuyên Mộc, Đất Đỏ, TP.Vũng Tàu là những địa phương có tai nạn về sét xảy ra nhiều nhất trong tỉnh. Ước tính hàng năm trên địa bàn các địa phương này có từ 1.200-3.000 cú sét đánh xuống đất.

Trong thực tế có nhiều vụ bị sét đánh do người dân thiếu kiến thức về an toàn phòng, chống sét như thói quen trú mưa dưới gốc cây, hoặc tụ lại thành nhóm khi mưa dông, làm tăng nguy cơ bị sét đánh. Những năm gần đây, đã có nhiều trường hợp người dân, khách du lịch bị sét đánh, gây thiệt hại về người và tài sản. 

Cụ thể, từ năm 2013 đến nay, trên địa bàn tỉnh có những trận mưa dông, sét đánh trực tiếp vào người, động vật, làm chết 6 người, bị thương 8 người, tốc mái và đổ sập 39 căn nhà và gây nhiều thiệt hại trong sản xuất, đời sống của người dân. Gần đây nhất là cuối tháng 5/2023, ông Đ.K. (SN 1988, ngụ ấp Bình Tiến, xã Bình Châu, huyện Xuyên Mộc) cùng nhiều người đang trú mưa dưới gốc cây điều thì bị sét đánh khiến ông K. tử vong tại chỗ, 4 nạn nhân khác bị thương. 

Cũng theo Viện Vật lý địa cầu, sét đánh thường gây tổn thương rất nặng cho các cơ quan trong cơ thể như: tim, da, cơ, gân, hệ thần kinh... Những người bị sét đánh thường bị các tổn thương vĩnh viễn ở não, điếc hay mù nếu chậm được phát hiện và cấp cứu tại chỗ, trường hợp nặng có thể tử vong. Ngoài ra, sét đánh có thể làm cháy, bỏng, gây hại tới hệ thần kinh, gãy xương, mất thính giác, thị giác, hay trí nhớ của con người.

Chủ động phòng tránh

Theo ông Nguyễn Văn Tài, khi dông, sét chuẩn bị xuất hiện, bằng mắt thường chúng ta có thể quan sát những đám mây phát triển theo chiều thẳng đứng, hình đồi núi, hoặc mây phát triển phủ kín bầu trời có màu đen. Khi thấy các hiện tượng này, mọi người không nên đứng ngoài cánh đồng, sân vận động, bãi biển; không nghe điện thoại; không cầm, nắm vật bằng kim loại; không trú mưa dưới gốc cây to, cột điện, gò đất cao để tránh bị sét đánh. 

Đối với những người ở trong nhà, cần tránh xa các dây thoát sét, đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện, các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước; nên rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có dông; nên tránh xa dây điện thoại, cáp tivi và các vật dụng điện với khoảng cách ít nhất 1m.

Ông Nguyễn Văn Tài nhấn mạnh, không có vị trí an toàn tuyệt đối để tránh sét, nhưng việc chủ động đề phòng tránh sét tìm nơi an toàn hơn có thể làm giảm đáng kể khả năng bị sét đánh. 

Từ năm 2019 đến nay, TP.Vũng Tàu được UBND tỉnh quan tâm đầu tư hệ thống cảnh báo sớm và phòng, chống sét tại khu vực dọc Bãi Sau với 1 trạm điều hành tại Đài cấp cứu số 1; 4 trạm quan trắc cảnh báo sét sớm và 10 cột cảnh báo dọc bãi biển Bãi Sau. Theo đó, các mô hình chống sét có khả năng cảnh báo sét đánh trước 30 phút trong vòng bán kính 10-15km. Độ tin cậy trong bán kính 15km là trên 90%. 

Khi phát hiện dấu hiệu thời tiết nguy hiểm có thể xuất hiện dông sét ở khu vực nào, hệ thống có thể tự động phát tín hiệu cảnh báo qua tiếng còi hoặc tin nhắn. Thiết bị cảnh báo này giúp nhân viên cứu hộ bãi biển có thể nhận biết sét sớm và kịp thời báo động cho du khách tắm biển lên bờ, tìm nơi trú ẩn an toàn. Nhờ đó, 5 năm gần đây, khu vực Bãi Sau không còn tình trạng sét đánh gây thương vong cho khách du lịch và người dân xung quanh.

Bài, ảnh: QUANG VŨ