Cơ sở y tế công lập tự chủ tài chính: Cơ hội nhiều, thách thức cũng không ít

Thực tế cho thấy, khi được giao quyền tự chủ tài chính, các bệnh viện (BV) công đã năng động hơn, không ngừng nâng cao chất lượng khám chữa bệnh; đồng thời thu nhập của đội ngũ y, bác sĩ (BS) cũng được cải thiện. Tuy nhiên, trong hành trình tự chủ tài chính, các cơ sở y tế công lập cũng gặp không ít khó khăn, thách thức.

NHỮNG THAY ĐỔI TÍCH CỰC

Y, bác sĩ Bệnh viện Mắt phẫu thuật cho bệnh nhân.

Đến nay, toàn tỉnh có 18 cơ sở y tế công lập đã được giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm theo 2 mức: Tự chủ toàn phần kinh phí hoạt động thường xuyên gồm tiền lương, kinh phí mua sắm trang thiết bị mới, sửa chữa cơ sở vật chất…  (BV Mắt, BV Bà Rịa, BV Lê Lợi, Trung tâm Y tế Dự phòng) và tự bảo đảm một phần kinh phí hoạt động thường xuyên (BV Tâm thần, BV Y học cổ truyền, 8 Trung tâm Y tế huyện, thành phố, Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản, Trung tâm Giám định y khoa, Trung tâm Pháp y, Trường Trung cấp Y tế).

Đối với các đơn vị đã thực hiện tự chủ toàn bộ kinh phí hoạt động thường xuyên, để thu hút bệnh nhân, bảo đảm cân đối thu chi, Ban Giám đốc BV đã nỗ lực phát triển, cung cấp những dịch vụ y tế chất lượng cao, đáp ứng tốt hơn nhu cầu khám chữa bệnh của người dân. Tại BV Mắt tỉnh, sau hơn 1 năm thực hiện tự chủ, BV có nhiều bứt phá khi được quyền chủ động sử dụng kinh phí để đầu tư phát triển nâng cao chất lượng dịch vụ y tế. BS Nguyễn Viết Giáp, Giám đốc BV Mắt tỉnh cho biết, BV đã chủ động đầu tư xây dựng các phòng, khoa phục vụ công tác chuyên môn, đầu tư trang thiết bị y tế hiện đại nhằm nâng cao năng lực chẩn đoán và điều trị, tăng cường liên kết với các BV tuyến trên và với các chuyên gia đầu ngành để bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho đội ngũ y, BS. Đồng thời thực hiện chuyển giao nhiều kỹ thuật hiện đại như: chụp cắt lớp OCT, chụp đáy mắt, laser YAG, tiêm nội nhãn... Ngoài ra, để quảng bá hình ảnh và đổi mới phong cách phục vụ bệnh nhân, khi xây dựng đề án vị trí việc làm, BV đã bố trí thêm vị trí nhân viên chăm sóc khách hàng, nhân viên truyền thông. Nhờ đó, số lượng bệnh nhân đến BV khám chữa bệnh ngày càng tăng. Năm 2017, tổng số bệnh nhân đến khám chữa bệnh tại BV là 65.000 lượt, tăng khoảng 10.000 lượt bệnh nhân so với năm 2016. Không chỉ bảo đảm được thu chi, BV còn dư hơn 1,6 tỷ đồng, tăng thu nhập cho đội ngũ y, BS, nhân viên của BV thêm khoảng 1,6 triệu đồng/người/tháng.

Tương tự, tại BV Bà Rịa, từ đầu năm 2018, BV từng bước thực hiện tự chủ toàn phần kinh phí hoạt động thường xuyên. Bước đầu thực hiện cho thấy, BV đã tận dụng khá tốt các điều kiện sẵn có để phát triển các dịch vụ chuyên môn kỹ thuật tạo nguồn thu cho BV. BS Nguyễn Văn Hương, Giám đốc BV Bà Rịa cho hay, được giao quyền tự chủ, BV đã mạnh dạn vay vốn ngân hàng đầu tư khu khám bệnh dịch vụ và khu điều trị dịch vụ với nhiều tiện ích phục vụ bệnh nhân theo nhu cầu. Bên cạnh đó, BV chủ động hợp đồng, liên kết với các BV tuyến trên đào tạo nâng cao tay nghề cho đội ngũ y, BS; triển khai các kỹ thuật khám chữa bệnh chuyên sâu như: lọc màng bụng, hóa trị, phẫu thuật ung thư…

CÒN ĐÓ NHỮNG KHÓ KHĂN

Điều dưỡng chăm sóc bệnh nhân tại khu điều trị dịch vụ Bệnh viện Bà Rịa.

Từ chỗ được bao cấp, nay chuyển sang hoạt động theo cơ chế tự thu - tự chi, các BV công đối mặt không ít khó khăn, thách thức. Trước đây, lãnh đạo BV chỉ làm công tác quản lý về chuyên môn, chăm sóc bệnh nhân là chính, nay phải lo thêm “cơm áo gạo tiền” cho y, BS, nhân viên y tế tại BV nên rất bận rộn, vất vả. Trong khi đó, các văn bản hướng dẫn chi tiết về thực hiện cơ chế tự chủ đối với các đơn vị ngành y tế hiện vẫn chưa đầy đủ, gây không ít khó khăn cho lãnh đạo BV.

Bên cạnh đó, nhân lực cũng là một trong những rào cản khiến các đơn vị tự chủ tài chính gặp khó khăn khi triển khai các dịch vụ khám chữa bệnh chất lượng cao. BS Nguyễn Văn Hương cho biết, BV hiện đang thiếu khoảng 35 BS chuyên khoa, nhất là BS cho các khoa ngoại, chẩn đoán hình ảnh. Tuy nhiên, hiện BV chưa được trao quyền xét tuyển, nâng lương, bổ nhiệm nhân sự nên rất khó thu hút, giữ chân BS.

Ngoài ra, cơ sở hạ tầng các đơn vị không đồng nhất, hiện một số đơn vị vẫn đang gặp khó khăn về cơ sở vật chất do việc đầu tư cơ sở mới chậm và kéo dài. Chẳng hạn, theo lộ trình, BV Lê Lợi sẽ tiến lên tự chủ hoàn toàn kinh phí hoạt động thường xuyên từ năm 2018; tuy nhiên hiện cơ sở vật chất của BV này lại đang chắp vá, chật hẹp, nhiều hạng mục đã xuống cấp nên rất khó để BV tổ chức các dịch vụ tạo nguồn thu.

Một khó khăn nữa là kinh phí hoạt động của các BV chủ yếu phụ thuộc vào nguồn thu từ việc khám chữa bệnh, nhưng thủ tục thanh toán tiền khám chữa bệnh từ nguồn quỹ BHYT còn chậm, không kịp thời, đã ảnh hưởng không nhỏ đến chi tiêu của các BV, nhất là chi trả lương, thù lao phẫu thuật cho cán bộ, nhân viên và trả tiền thuốc, vật tư tiêu hao cho các nhà thầu.

Từ thực tế này, để các BV phát huy hiệu quả của cơ chế tự chủ tài chính, rất cần các bộ, ngành, cơ quan, đơn vị liên quan tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc nói trên.

Bài, ảnh: MINH THIÊN