Quyết liệt "đòi nợ" bảo hiểm xã hội

Thời gian qua, BHXH tỉnh đã thực hiện nhiều biện pháp thu hồi nợ BHXH, BHYT, BHTN và đạt được nhiều kết quả khả quan. Tuy nhiên, tình trạng nợ BHXH vẫn còn phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của hàng chục ngàn người lao động (NLĐ). Điều này đòi hỏi trong năm 2018, BHXH tỉnh phải triển khai các giải pháp quyết liệt hơn.

TỶ LỆ NỢ BHXH, BHYT, BHTN GIẢM ĐÁNG KỂ

Trong năm 2017, BHXH tỉnh đã thu hồi nợ BHXH, BHYT, BHTN được số tiền khoảng 122 tỷ đồng, chiếm gần 50% tổng số nợ. Đạt được kết quả này, BHXH đã phải nỗ lực, tìm nhiều giải pháp vượt qua nhiều rào cản để thu nợ BHXH từ các đơn vị. Đáng mừng nhất là theo Nghị định số 21/2016/NĐ-CP, từ 1-6-2016, BHXH được thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT, BHTN. Đây là lần đầu tiên sau nhiều năm BHXH được giao quyền thanh tra, nhờ đó đã tạo sự chuyển biến rõ nét trong công tác thu hồi nợ BHXH, BHYT và BHTN từ các đơn vị, DN trên địa bàn tỉnh mà lâu nay được cho là khó tháo gỡ.

Trong năm 2017, BHXH tỉnh đã tổ chức 8 đợt thanh tra BHXH, BHYT, BHTN đối với 139 DN, với số nợ BHXH gần 39 tỷ đồng. Sau các đợt thanh tra, BHXH tỉnh đã thu hồi được hơn 28 tỷ đồng. Ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Trưởng Phòng Thanh tra - Kiểm tra (BHXH tỉnh) cho biết, điều đáng nói khi BHXH vừa công bố quyết định thanh tra thì các đơn vị lập tức trả nợ BHXH, BHYT, BHTN. Điển hình như ngày 26-12-2017, BHXH tỉnh công bố Quyết định thành lập Đoàn Thanh tra đột xuất về thực hiện nghĩa vụ BHXH, BHTN, BHYT tại 42 đơn vị trên địa bàn tỉnh. Ngay sau khi nhận được thông báo, 28/42 DN đã nhanh chóng trả nợ BHXH, BHYT, BHTN cho BHXH tỉnh với số tiền hơn 10,9 tỷ đồng. Trong khi đó, những năm về trước, dù cơ quan BHXH nhiều lần phát công văn đốc thúc đóng BHXH nhưng rất ít DN có phản hồi sớm, thậm chí còn nợ chây ì, kéo dài.

Chủ sử dụng lao động trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ được xem là phạm tội theo Bộ luật Hình sự năm 2015 có hiệu lực từ 1-1-2018. (Ảnh chỉ mang tính chất minh họa). Ảnh: HỒNG PHƯƠNG

Song song đó, BHXH tỉnh cũng thực hiện nhiều biện pháp khác để tăng cường công tác thu hồi nợ BHXH, BHYT, BHTN, bằng cách chủ động mời đại diện lãnh đạo các đơn vị lên cơ quan BHXH tỉnh để làm việc nhằm tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến nợ BHXH, BHYT, BHTN; thường xuyên có công văn nhắc nhở, đôn đốc các DN còn nợ BHXH nhanh chóng trả nợ. Ông Trần Duy Hưng, Giám đốc BHXH tỉnh cho biết, BHXH tỉnh luôn chia sẻ với những khó khăn mà các DN đang gặp phải trong quá trình sản xuất kinh doanh. Thế nhưng, DN cũng phải có trách nhiệm đóng BHXH, BHYT, BHTN, bảo đảm quyền lợi cho NLĐ. Thời gian qua, BHXH tỉnh đã lập danh sách các DN nợ BHXH đề nghị LĐLĐ tỉnh cung cấp số liệu cho từng NLĐ để khởi kiện ra tòa theo đúng luật định. Ngoài ra, BHXH còn đăng thông tin các đơn vị cố tình không trả nợ BHXH trên các phương tiện thông tin đại chúng. “Nhờ thực hiện song song nhiều biện pháp nên đến ngày 31-12-2017, các DN còn nợ BHXH, BHYT, BHTN số tiền khoảng 124 tỷ đồng, chỉ chiếm 2,74% so với số phải thu; giảm hẳn so với những năm trước. Đây là một thành công rất lớn của ngành BHXH tỉnh trong năm 2017. Năm 2018, ngành phấn đấu giảm tỷ lệ nợ BHXH xuống 2,5% tổng số phải thu”, ông Hưng nói thêm. 

Đại diện lãnh đạo BHXH tỉnh gặp gỡ lãnh đạo các DN nợ BHXH.

TĂNG CƯỜNG THU HỒI NỢ BHXH, BHYT, BHTN

Theo nhận định của lãnh đạo BHXH tỉnh, 2/3 số DN nợ BHXH hiện nay là những DN nhỏ, dưới 10 lao động, nợ từ 3 tháng trở lên. Các DN hoạt động cầm chừng, sản xuất, kinh doanh đình đốn, thu không đủ chi nên lãnh đạo đơn vị chưa có kinh phí đóng các chế độ BHXH cho NLĐ. Do vậy, khả năng thu hồi nợ từ những DN là rất khó. Tuy nhiên, cũng có một số chủ DN cố tình chây ì, nợ đóng BHXH cho NLĐ. Ngay cả khi Đoàn Thanh tra BHXH tỉnh thông báo kế hoạch đến DN thanh tra về tình hình đóng BHXH, BHYT, BHTN thì lãnh đạo các đơn vị cũng tìm nhiều lý do xin hoãn thanh tra, người đại diện theo pháp luật của công ty không có mặt tại trụ sở làm việc tại thời điểm thanh tra. Vì thế, công tác thanh tra không đạt được hiệu quả như mong muốn.

Đoàn Thanh tra của BHXH tỉnh làm việc tại Chi nhánh Công ty TNHH Sản xuất TMDV Xuất nhập khẩu Đất Việt (xã Mỹ Xuân, huyện Tân Thành) nhưng chủ DN vắng mặt, chỉ cử một nhân viên phòng nhân sự tiếp đoàn.

Thời gian tới, BHXH tỉnh xây dựng cơ sở dữ liệu, cập nhật thường xuyên kết quả trích nộp BHXH của chủ DN để NLĐ truy cập và nắm rõ thông tin về nghĩa vụ đóng BHXH của đơn vị; đồng thời cung cấp danh sách các DN nợ BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ cho LĐLĐ tỉnh để tổ chức Công đoàn đứng ra khởi kiện, bảo vệ quyền lợi cho NLĐ. “Trong năm 2018, Đoàn Thanh tra của BHXH tỉnh sẽ thanh tra khoảng 120 DN về việc chấp hành các quy định của pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ”, ông Nguyễn Văn Sơn thông tin thêm.

Bài, ảnh: HỒNG PHƯƠNG