Danh họa Van Gogh và hoa hướng dương

Những bông hoa hướng dương rực rỡ luôn hướng về phía mặt trời vừa là biểu tượng cho tình yêu chung thủy, lòng trung thành tuyệt đối, đồng thời là biểu tượng cho niềm đam mê cháy bỏng, sự khát khao vươn tới những điều tuyệt vời nhất. 

Một trong những bức họa hoa hướng dương của Van Gogh treo tại bảo tàng mang tên ông ở Hà Lan.

Với ý nghĩa tốt đẹp đó, hoa hướng dương đã được chọn làm biểu tượng để gửi đi những thông điệp vì bệnh nhi ung thư. Hưởng ứng ngày hội hoa hướng dương lần thứ 11, Công ty CP dược phẩm ECO  ra thông báo: Mỗi status (dòng trạng thái) có bài viết, tranh vẽ hoa hướng dương gắn dòng hashtag #ngayhoihoahuongduong2018, hoặc #uocnguyenhong2018, xuất hiện trên mạng xã hội facebook, công ty sẽ chuyển 30.000 đồng vào quỹ bệnh nhi ung thư. Hưởng ứng hoạt động này, những ngày cuối tháng 11, đầu tháng 12 trên mạng xã hội facebook tràn ngập những bức tranh vẽ hoa hướng dương. Và ngày hội hoa hướng dương được tổ chức vào ngày 2-12 tại TP.Hồ Chí Minh vừa qua, nhà tài trợ  đã chuyển 5 tỷ đồng cho quỹ bệnh nhi ung thư, góp phần xoa dịu nỗi đau của hàng ngàn trẻ em không may mắc phải căn bệnh quái ác này. 

Không có con số thống kê chính xác nhưng trong hàng trăm ngàn bản sao các bức tranh vẽ hoa hướng dương được chia sẻ trên mạng vì mục đích tốt đẹp đó, chắc chắn có một số lượng không nhỏ các tuyệt phẩm hoa hướng dương của danh họa Hà Lan Van Gogh. Vincent Van Gogh (30-3-1853 – 29-7-1890) là một danh họa thuộc trường phái hậu ấn tượng. Ông nằm trong danh sách những người Hà Lan vĩ đại nhất trong lịch sử và là một trong 10 họa sĩ nổi tiếng nhất mọi thời đại. Nhiều bức tranh của ông có tên trong danh sách những tác phẩm nổi tiếng nhất, được yêu thích nhất và cũng đắt nhất thế giới, trong đó có chùm tranh 7 bức hoa hướng dương.

Trong lịch sử mỹ thuật có rất nhiều bức tranh vẽ hoa đẹp nổi tiếng nhưng không có bức tranh hoa nào lại gắn chặt với tên tuổi một họa sĩ như loạt tranh hoa hướng dương của Van Gogh. Danh họa đã vẽ tổng cộng 11 bức tranh về hoa hướng dương. Những bức tranh vẽ những bông hoa đã héo úa nằm vung vãi trên mặt đất trông ảm đạm và kỳ bí, khó có thể nói là đẹp, nhưng người em trai thân thiết của ông - vốn là một nhà kinh doanh tranh có con mắt nghệ thuật - lại khen ngợi và khuyến khích ông mang tranh đi dự triển lãm. 2 bức tranh gây được ấn tượng mạnh với họa sĩ hàng đầu của trào lưu ấn tượng Paul Gauguin. Sau đó Gauguin đã đổi tranh của mình lấy 2 bức tranh này. Để chứng tỏ tài năng và tình cảm của mình với bạn, chỉ trong khoảng thời gian 6 ngày, Van Gogh đã cho ra đời 4 bức tranh hoa hướng dương nữa. Năm 1889, Van Gogh  đã chép lại những bức tranh hoa hướng dương tạo ra 3 bức tranh hoa hướng dương mới, hợp thành chùm tranh 7 bức, đều là những kiệt tác vô giá sau này. Các bức tranh này hiện đang được trưng bày ở các  bảo tàng Amsterdam (Hà Lan), Philadelphia (Mỹ) và Tokyo (Nhật Bản).  

Ngày nay, những bức tranh hoa hướng dương của Van Gogh đã trở thành những tác phẩm kinh điển, mang tính biểu tượng trong lịch sử hội họa. Chúng được bán với giá cao không tưởng, có bức lên tới hàng trăm triệu USD. Thế nhưng, ít người biết rằng 130 năm trước, khi lần đầu tiên được triển lãm, chúng đã bị coi thường và chế nhạo. Thậm chí, một số họa sĩ đã dọa sẽ đòi lại tranh nếu như phải trưng bày cùng một phòng với “bình hoa hướng dương nực cười’. 

Đó không phải là đòn roi đầu tiên dành cho nhà danh họa có số phận buồn thảm. Ngay khi sinh ra, Van Gogh đã là đứa trẻ ốm yếu, kém cỏi và cô độc. Thời trẻ, ông học hành bình thường, hay thi trượt và đã phải bỏ dở việc học. Ông đã từng làm nhiều nghề: bán tranh, bán sách, truyền giáo, dạy học... nhưng chẳng nghề nào thành công. Ông luôn bị coi là một kẻ điên rồ và thất bại cả trong sự nghiệp cũng như tình yêu. Cô đơn, bệnh tật, nghèo đói, tuyệt vọng khiến ông từng có những hành động điên rồ như đốt tay, cắt tai, hủy hoại bản thân. 

Mặc dù mãi tới khi 27 tuổi, ông mới chính thức có những bức vẽ hoàn chỉnh đầu tiên nhưng trong quãng thời gian 10 năm đó, với khả năng sáng tạo vô biên, ông đã sáng tác hơn 2.000 tác phẩm, trong đó có khoảng 900 bức họa hoàn chỉnh và 1.100 bức vẽ hoặc phác thảo. Bây giờ, nhiều tác phẩm của ông là những báu vật mang lại nguồn lợi khổng lồ cho ai may mắn lưu giữ nó. 

Nhưng cũng như nhiều danh họa khác, sinh thời Van Gogh chỉ bán được một vài bức tranh với giá rẻ như cho. Gần như suốt đời ông phải sống trong nghèo túng và luôn phải nhận sự trợ giúp của người em trai. Tình cảm anh em ông tuy đôi lúc cũng có những xích mích, hiểu lầm nhưng trong suốt cuộc đời đầy những bi kịch mà bi kịch lớn nhất là bị hắt hủi, bỏ rơi bởi những người ông yêu thương, quý mến thì đây là tình cảm lâu bền, tốt đẹp nhất. Người em Theo Van Gogh là chỗ dựa lớn nhất cả về vật chất lẫn tinh thần cho người anh tài hoa bạc mệnh.

Chính nhờ những lá thư (đã được in thành sách) của ông mà hậu thế mới có được những tư liệu quý để hiểu thêm về tâm hồn và tài năng của Van Gogh: Người họa sĩ thiên tài tội nghiệp ấy bất chấp những đau thương, tai ương mà số mệnh đã gieo xuống mình vẫn luôn mang trong lòng một tình yêu vô bờ và sự biết ơn sâu sắc với cuộc đời như những bông hoa hướng dương luôn vô tư và kiên định hướng về ánh mặt trời.

 AN AN