BR-VT đang đẩy mạnh việc dán thẻ định danh đối với phương tiện xe ô tô, với mục tiêu đến cuối năm 2023 đạt 80-90% xe trên toàn tỉnh dán mã số định danh, để sử dụng dịch vụ thu phí tự động không dừng (ETC).
Cho đến nay, sau gần 1 năm triển khai, tỷ lệ phương tiện dán thẻ và nạp tiền vào tài khoản ETC trên địa bàn tỉnh vẫn thấp hơn kỳ vọng. Viettel - đơn vị cung cấp dịch vụ thẻ định danh ô tô đầu tiên tại BR-VT chỉ mới dán được khoảng 11 ngàn/100 ngàn xe, đạt tỷ lệ 11%.
Nhiều biện pháp đã được chính quyền địa phương và các sở, ngành liên quan chú trọng triển khai trong đợt này, đó là đề nghị Hiệp hội vận tải tỉnh, các đơn vị kinh doanh vận tải truyền thông đến các đơn vị vận tải, chủ phương tiện về việc dán thẻ, sử dụng dịch vụ thu phí điện tử không dừng để lưu thông qua các trạm thu phí; Mở nhiều điểm dán thẻ tại những nơi thuận lợi, tạo điều kiện cho các chủ phương tiện tham gia. Yêu cầu các trung tâm đăng kiểm phối hợp với các nhà cung cấp dịch vụ thu phí dán thẻ đầu cuối khi chủ phương tiện đến đăng kiểm phương tiện; Khuyến khích CB, CNV, NLĐ gương mẫu trong việc dán thẻ định danh ô tô, sau đó vận động người thân cùng tham gia.
Một cán bộ của huyện Châu Đức - nơi mà cuối tháng 3 vừa qua đã phối hợp với Viettel BR-VT tổ chức lễ phát động dán thẻ định danh đối với ô tô để sử dụng dịch vụ ETC chia sẻ, anh cũng như nhiều đồng nghiệp, không chỉ gương mẫu thực hiện, mà còn vận động người thân dán thẻ định danh đối với xe ô tô cá nhân, góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, thanh toán không dùng tiền mặt trong lĩnh vực giao thông.
Tuy nhiên, anh cũng cho biết, trong quá trình vận động lúng túng không ít trước những câu hỏi “cắc cớ” của bạn bè, người thân. Chẳng hạn “Vì sao xe đã dán thẻ Etag, ePass để sử dụng dịch vụ ETC, nhưng vẫn không xài được trên cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây?”, “Xe đã được dán thẻ đúng vị trí, di chuyển qua các trạm bằng ETC bình thường nhưng tại sao vẫn gặp lỗi không nhận thẻ Etag tại một số trạm BOT khác?” hoặc “Vì sao nhiều xe chưa đủ điều kiện vẫn đi vào cửa dành riêng cho xe thực hiện ETC?”.
Quả là những câu hỏi “hóc búa” mà ngay với cả cơ quan chức năng cũng khó trả lời.
Sau 6 năm triển khai, dự án thu phí không dừng tại các trạm BOT trên cả nước đã bộc lộ nhiều bất cập, khiến chủ trương tốt đẹp này không ít lần đã phải lùi lại. Trước sự trì trệ của dự án, cuối tháng 4 vừa qua, Bộ GT-VT đã ra “tối hậu thư” với các trạm thu phí do Bộ quản lý: Nếu không hoàn thành đúng tiến độ lắp đặt hệ thống thu phí không dừng trước tháng 6/2022 sẽ bị dừng thu phí. Đối với các nhà cung cấp dịch vụ ETC khác, Bộ GT-VT cũng tỏ ra cương quyết, đến 30/6/2022 nếu việc triển khai không đáp ứng tiến độ, Bộ sẽ báo cáo cấp có thẩm quyền có biện pháp xử lý trách nhiệm của cá nhân, tập thể có liên quan .
Dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5 năm nay, tại các tuyến đường cao tốc, Quốc lộ liên tục xảy ra tình trạng ùn tắc. Hàng ngàn phương tiện xếp hàng dài tại các làn thu phí thủ công trong khi tại các làn thu phí ETC lại thông thoáng. Điều này cho thấy, mục tiêu vận hành thu phí ETC tại tất cả các trạm trên toàn quốc vẫn chưa đạt được, các chủ phương tiện vẫn chưa mặn mòi với dịch vụ “thu phí không dừng”.
Lợi ích của việc thu phí không dừng đã quá rõ: thuận tiện, tiết kiệm thời gian, giảm ùn tắc giao thông và đặc biệt là minh bạch khoản thu của các dự án BOT. Lợi ích mà ETC mang lại cho ngân sách khoảng 3.400 tỷ đồng mỗi năm.
Để hệ thống thu phí ETC hoạt động hiệu quả, cần tạo ra hệ sinh thái đa mục tiêu cho thẻ thu phí, nghĩa là xe dán thẻ định danh có thể qua được tất cả các trạm thu phí, chấm dứt tình trạng các phương tiện đã dán thẻ nhưng vẫn không qua được trạm vì công nghệ “đọc thẻ” không tương thích.
Mặt khác, cần bổ sung thêm hình thức liên kết tài khoản ETC với tài khoản ngân hàng, để mỗi lần sử dụng dịch vụ sẽ trừ tiền trực tiếp vào tài khoản ngân hàng, thay vì bắt chủ phương tiện nạp tiền trước rồi trừ tiền sau như hiện nay. Cần có quy định những xe không dán thẻ sẽ không được vào làn ETC, xe nào vi phạm sẽ phải bị phạt nặng.
Cũng cần nói thêm rằng, việc truyền thông về lợi ích của thu phí không dừng đến đối tượng người dùng vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Các nhà cung cấp dịch vụ chưa chứng minh cho chủ phương tiện, doanh nghiệp thấy dịch vụ của mình tốt, hữu ích cho người sử dụng. Và chính vì chưa thực sự hiểu rõ lợi ích của dịch vụ ETC mà nhiều chủ phương tiện chưa mạnh dạn tham gia dịch vụ này.
NGUYỄN TRIỆU HẢI