Ngày 16/5, Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc phụ trách các vấn đề nhân đạo Martin Griffiths đã kêu gọi gia hạn Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen, cho phép xuất khẩu an toàn ngũ cốc và các nông sản khác của Ukraine từ các cảng ở Biển Đen.
 |
| Tàu chở ngũ cốc của Ukraine được kiểm tra tại lối vào Eo biển Bosphorus ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ ngày 31/10/2022. |
Phát biểu trước Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Phó Tổng Thư ký Griffiths cho biết, hơn 30 triệu tấn hàng hóa, trong đó có thực phẩm và phân bón, đã được xuất khẩu an toàn theo sáng kiến này.
Trong các mặt hàng xuất khẩu, có khoảng 600 ngàn tấn lúa mỳ do Chương trình Lương thực Thế giới vận chuyển nhằm hỗ trợ trực tiếp cho hoạt động nhân đạo ở các nước như Afghanistan, Ethiopia, Kenya, Somalia và Yemen.
Phân tích mới nhất của Tổ chức Lương Nông Liên hợp quốc (FAO) chỉ ra rằng, giá ngũ cốc toàn cầu đã giảm gần 20% trong 12 tháng qua.
Theo Phó Tổng Thư ký Griffiths, trong tháng 4, giá lúa mỳ trên thế giới đã xuống mức thấp nhất kể từ tháng 7/2021, một phần nhờ việc xuất khẩu ngũ cốc Ukraine và số lượng lớn hàng sẵn có để xuất khẩu ở Nga và các địa điểm khác.
Ông khẳng định đây là “tiến bộ không thể phủ nhận”, song nhấn mạnh “vẫn còn nhiều việc phải làm”.
Theo Phó Tổng Thư ký Griffiths, trong những tuần gần đây, giới chức Liên hợp quốc đã tiến hành các cuộc thảo luận chuyên sâu với các bên tham gia Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen nhằm đạt được thỏa thuận gia hạn và những cải tiến cần thiết để sáng kiến này hoạt động hiệu quả.
Ông nhấn mạnh việc gia hạn cũng như cam kết của các bên để bảo đảm sáng kiến này được thực hiện trơn tru và hiệu quả là vô cùng quan trọng.
Liên hợp quốc sẽ tiếp tục kêu gọi tất cả các bên liên quan thực hiện trách nhiệm của mình, cũng như nỗ lực thúc đẩy các cuộc đàm phán trong những ngày tới để gia hạn sáng kiến này.
Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen được Nga và Ukraine ký riêng rẽ với Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 7/2022. Thỏa thuận đã được gia hạn 120 ngày vào tháng 11/2022 và tiếp tục gia hạn 60 ngày vào ngày 18/3 vừa qua.
Tuần trước, một cuộc họp cấp cao 4 bên đã được tổ chức tại Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm đại diện của Liên hợp quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Ukraine, để thảo luận về việc gia hạn Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen.
Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar cho biết, các bên liên quan đang gần tiến đến việc gia hạn sáng kiến này sau 2 ngày thảo luận tại Istanbul.
Trước đó, Nga từng cảnh báo sẽ không gia hạn thỏa thuận sau ngày 18/5 trừ khi các yêu cầu của Nga được đáp ứng nhằm loại bỏ những trở ngại đối với hoạt động xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga.
Trong khi đó, ngày 10/5, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cho rằng, thỏa thuận Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen có thể được gia hạn thêm ít nhất 2 tháng.
Nhận định này được đưa ra trong bối cảnh các bên liên quan tiến hành đàm phán ngày đầu tiên về việc gia hạn thỏa thuận ở thành phố Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ.
Phát biểu với báo giới tại Istanbul sau khi kết thúc chuyến thăm Nga, Ngoại trưởng Cavusoglu cho biết thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen là một trong những vấn đề được thảo luận tại cuộc gặp giữa ông và người đồng cấp nước chủ nhà Sergei Lavrov.
Ông bày tỏ hy vọng các bên có thể đạt được những kết quả tích cực tại cuộc đàm phán ở Istanbul trong ngày 11/5, theo đó thỏa thuận ngũ cốc có thể được gia hạn thêm “ít nhất 2 tháng”.
LINH TÔ