Thi hành án bị "nghẽn" vì thủ tục công chứng
Do chưa có thống nhất trong việc hướng dẫn thực hiện Luật Thi hành án dân sự, Luật Đấu giá tài sản và Luật Công chứng, nên nhiều vụ phải thi hành án (THA) đang bị “nghẽn” vì hồ sơ liên quan đến việc xử lý tài sản bảo đảm THA không được công chứng.
 |
| Lô đất chuyên dùng 6.000m2 thuộc thửa số 33 tờ bản đồ số 80, phường 11, TP. Vũng Tàu do Công ty TNHH TM-DV Tấn Hưng thế chấp cho Nông trường Sông Hậu (TP. Cần Thơ), hiện chưa thể bán đấu giá THA vì không được công chứng do người phải THA không nộp giấy CNQSDĐ. |
Theo thống kê của Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh, tính đến tháng 5-2018, toàn tỉnh có 142 vụ việc phải THA, tương ứng với số tiền hơn 110 tỷ đồng bị từ chối công chứng giấy tờ liên quan đến việc xử lý tài sản bảo đảm THA của người phải THA do chưa được cấp, hoặc không thu hồi được giấy chứng nhận quyền sử dụng, quyền sở hữu tài sản. Trong đó, nhiều vụ việc THA kéo dài nhiều năm, nhưng vẫn chưa được THA.
Đơn cử, Quyết định số 04/2016/QĐST-DS ngày 7-3-2016 của TAND huyện Long Điền xét xử vụ tranh chấp tài sản đã tuyên buộc ông Trần K.T. và bà Nguyễn Thị H. (ngụ TT.Long Điền) phải hoàn trả cho bà Nguyễn Thị Huệ (ngụ quận Tân Bình, TP. Hồ Chí Minh) số tiền 400 triệu đồng. Sau khi hết thời gian tự nguyện THA, Chi Cục THADS huyện Long Điền tiến hành kê biên, bán đấu giá tài sản là 355m2 đất và căn nhà cấp 4 trên đất tại TT.Long Điền của ông K.T. và bà H. Thế nhưng, việc tổ chức bán đấu giá bị “tắc”, vì cơ quan công chứng không công chứng hồ sơ do người phải THA không giao nộp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ) của tài sản THA.
Tìm hiểu vấn đề trên, chúng tôi được biết, ngày 30-10-2017, Sở Tư pháp ban hành Công văn số 2477/STP-BTTP “về việc công chứng các hợp đồng, giao dịch liên quan đến tài sản mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng”. Công văn này yêu cầu công chứng viên không công chứng giấy tờ khi tổ chức bán đấu giá không xuất trình bản chính giấy tờ chứng nhận về quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản được quy định tại khoản 8, Điều 40 và khoản 3, Điều 41, Luật Công chứng năm 2014. Điều này đang khiến cho việc bán đấu giá tài sản mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng để THA bị ách tắc.
 |
| Do ông Trần K.T. và bà Nguyễn Thị H. không giao nộp bản chính giấy CNQSDĐ nên Chi Cục THADS huyện Long Điền không thể THA đối với 355m2 đất và căn nhà cấp 4 trên đất (ảnh) tại TT.Long Điền. |
Luật Thi hành án dân sự quy định, để bảo đảm THA, cơ quan THA có quyền kê biên, thẩm định giá và bán đấu giá đối với các trường hợp tài sản là quyền sử dụng đất, nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất mà không có hoặc không thu hồi được giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng. Sau khi đấu giá thành công, hợp đồng mua bán tài sản đấu giá THA sẽ được ký kết giữa người có tài sản đấu giá (chấp hành viên cơ quan THA) với người trúng đấu giá. Nhưng, Điều 46, Luật Bán đấu giá tài sản 2016 lại quy định hợp đồng mua bán tài sản đấu giá được thực hiện theo quy định của pháp luật dân sự, nghĩa là hợp đồng mua bán này phải được chứng thực. Trong khi đó, theo Luật Công chứng 2014, các giao dịch liên quan đến tài sản mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng thì công chứng viên chỉ thực hiện công chứng khi người yêu cầu công chứng cung cấp bản chính giấy chứng nhận quyền sử dụng, quyền sở hữu tài sản để đối chiếu. Do chưa có sự thống nhất trong việc hướng dẫn thực hiện quy định của Luật Thi hành án dân sự, Luật Đấu giá tài sản và Luật Công chứng dẫn đến các vướng mắc nêu trên.
Ông Lại Anh Thắng, Phó Cục trưởng Cục THADS tỉnh phân tích: nếu người phải THA không tự nguyện giao nộp giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản THA, thì cơ quan THA không có bản chính các loại giấy tờ này. Điều đó dẫn đến thực tế là cơ quan công chứng trên địa bàn tỉnh từ chối, không chứng thực hợp đồng mua bán tài sản đấu giá liên quan đến tài sản THA mà không có bản chính như giấy CNQSD đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất nên không thể THA. Đây là “điểm nghẽn” trong công tác THA hiện nay, khiến cho người được THA bức xúc. Cục THADS tỉnh đã báo cáo với Tổng Cục THADS để có ý kiến với Bộ Tư pháp nhằm có hướng xử lý, tháo gỡ vướng mắc này.
Bài, ảnh: HUYỀN TRANG