180 ngày hành động quyết liệt gỡ thẻ vàng IUU

Chiều 20/2, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến chủ trì hội nghị trực tuyến triển khai “Kế hoạch hành động chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), chuẩn bị làm việc với Đoàn thanh tra của Ủy ban châu Âu EC lần thứ 4” theo Quyết định 81, ngày 13/2 của Thủ tướng Chính phủ.

95% tàu đánh cá vùng khơi của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu có lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Trong ảnh: Ngư dân chuẩn bị nguyên liệu đi biển ở Cảng cá Phước Tỉnh, huyện Long Điền.

Quyết liệt gỡ thẻ vàng của EC

Quyết định 81 của Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh quan điểm ngăn chặn, loại bỏ khai thác IUU là trách nhiệm của mỗi quốc gia có biển để bảo vệ nguồn lợi thủy sản và hệ sinh thái biển bền vững; ổn định sinh kế bền vững của người dân, đảm bảo quốc phòng an ninh trên các vùng biển và thực hiện các cam kết, điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia hoặc là thành viên. Đồng thời khắc phục các tồn tại, hạn chế theo khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) về chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “thẻ vàng” trong năm 2023.

Thủ tướng yêu cầu đến tháng 5/2023, tất cả các tỉnh thành trên cả nước phải chấm dứt tình trạng tàu cá khai thác, đánh bắt vi phạm vùng biển nước ngoài.

Thông tin tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, về khung pháp lý Việt Nam đã có đủ điều kiện để EC gỡ thẻ vàng. Tuy nhiên vẫn còn những tồn tại về quản lý và giám sát đội tàu, quản lý, truy xuất nguồn gốc khai thác hải sản, xử lý vi phạm…

“Mặc dù chúng ta đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình cho 95% tàu thuyền nhưng 5% còn lại là thành phần thường xuyên vi phạm. Cụ thể, trong năm nay đã có 6 trường hợp vi phạm khai thác vùng biển nước ngoài gồm Bình Định 3 tàu, Khánh Hòa 1 tàu và Bình Thuận 2 tàu. Việc đầu tư cho nghề cá, sự quan tâm của các cấp chính quyền cũng còn hạn chế nên việc quản lý đội tàu, truy xuất nguồn gốc, thực thi pháp luật chưa được kết quả cao”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nói.

Bà Rịa - Vũng Tàu “nổi” lên tình trạng lạ về thiết bị giám sát hành trình

Tại cuộc họp, đại diện các bộ, ngành, địa phương đã báo cáo, thảo luận thực trạng và các giải pháp để phòng, chống khai thác IUU.

Đại diện lãnh đạo tỉnh Bình Định cho biết, 100% tàu cá trên 15m của Bình Định đều gắn thiết bị giám sát hành trình theo quy định, nhưng tàu vi phạm lại là tàu dưới 15m. Ngoài ra, có trường hợp tàu vi phạm hoạt động ngoài địa bàn, hoặc thuyền trưởng người địa phương khác nên tỉnh khó giám sát. “Chúng tôi sẽ không cấp phép cho các tàu này đánh bắt hải sản nữa, đồng thời hợp tác với các tỉnh liên quan để tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý khi có vi phạm”, đại diện lãnh đạo tỉnh Bình Định nói.

Đại diện tỉnh Kiên Giang cũng phản ánh khó khăn trong xử lý vi phạm. Kiên Giang có số lượng tàu thuyền đánh bắt hải sản lớn nhất cả nước, trên 9.800 tàu thuyền, trong đó có khoảng 3.500 tàu trên 15m nên tỉnh cũng có số vụ vi phạm IUU cao nhất. “Tuy nhiên nhiều vi phạm không thể xử lý 100% như Quyết định 81 Thủ tướng yêu cầu. Chẳng hạn, tỉnh có quyết định xử phạt tịch thu 51 tàu cá đã vi phạm khai thác IUU, đánh bắt ở vùng biển nước ngoài nhưng đến nay tỉnh chỉ tịch thu được 1 tàu do không thu thập đủ được tài liệu chứng cứ liên quan đến vi phạm”, đại diện tỉnh Kiên Giang phản ánh.

Bà Rịa-Vũng Tàu lại “nổi” lên hiện tượng lạ là các chủ tàu cá gửi thiết bị hành trình ở tàu cá khác. Ông Huỳnh Sơn Thái, Giám đốc Sở NN-PTNT cho biết, ngày 28/12/2022, lực lượng chức năng đã phát hiện, bắt quả tang 15 thiết bị giám sát hành trình của tàu cá Bà Rịa-Vũng Tàu được gửi trên 1 tàu cá tỉnh Tiền Giang. Trước đó, cũng có 28 tàu cá gửi thiết bị giám sát hành trình lên tàu cá khác. “UBND tỉnh đã chỉ đạo Công an và Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh điều tra, xử lý các vi phạm này”, ông Thái nói.

Ông Huỳnh Sơn Thái cho biết thêm, Sở đã xây dựng Kế hoạch hành động thực hiện theo Quyết định 81 của Thủ tướng Chính phủ, đang chờ trình UBND tỉnh phê duyệt. Sở cũng đã kiện toàn Ban chỉ đạo khai thác IUU đến cấp huyện, thành phố, cơ cấu thêm cảnh sát biển và hải quân vào Ban Chỉ đạo này. Tỉnh đã lắp đặt thêm 1 trạm (đặt tại Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh) để phối hợp, chỉ đạo theo dõi tất cả các tàu cá hoạt động trên biển, trong đó đặc biệt các tàu cá trên 15m, phối hợp ngăn chặn, xử lý các tàu cá vi phạm khai thác IUU.

“Sở NN-PTNT cũng đã trình UBND thành lập các chốt liên ngành trên biển, chỉ đạo lực lượng kiểm ngư của tỉnh tuần tra, kiểm tra, kiểm soát trên biển 24/24. Chỉ đạo rà soát, khắc phục thiếu sót về công tác kiểm tra tàu cá và giám sát sản lượng thủy sản tại cảng cá, kiểm soát hoạt động khai thác IUU tại cảng cá; về nhật ký hành trình khai thác và các quy định về xác nhận nguyên liệu, chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác,… quyết tâm cùng Bộ NN-PTNT và các tỉnh, thành khác gỡ thẻ vàng EC vào tháng 6 tới khi Đoàn EC qua kiểm tra”, ông Thái nhấn mạnh.

Bài, ảnh: NGUYÊN MINH