Giá xăng dầu giảm sâu liên tiếp trong 2 đợt điều chỉnh vừa qua. Tuy nhiên, mặt bằng giá cả của các loại hàng hóa còn neo cao. Hiện tượng này có gì bất hợp lý? Các chuyên gia kinh tế lý giải rằng đây là yếu tố kinh tế thuần túy, vì giá cả hàng hóa bị chi phối bởi nhiều yếu tố. Kể cả khi phụ thuộc nhiều vào giá xăng, dầu thì giá hàng hóa cũng cần có thời gian tự điều tiết.
 |
| Người dân mua rau củ tại chợ Rạch Dừa. |
Nhiều mặt hàng tiếp tục tăng giá
Chị Trần Thị Hường (đường Bình Giã, TP. Vũng Tàu) cho biết, cứ ngỡ giá xăng đã giảm mạnh thì giá hàng hóa cũng giảm theo nhưng đi chợ mới thấy, chẳng những không giảm mà còn tăng thêm, nhất là thịt heo, rau củ. “Hơn chục ngày trước tôi mua thịt ba chỉ thường có 100.000 đồng/kg mà hôm nay đã lên 120.000 đồng/kg; rau củ mỗi thứ cũng tăng 2.000-3.000 đồng/kg. Thành ra, khi đi chợ tôi phải đắn đo, cân nhắc để mua thực phẩm cho gia đình một cách tiết kiệm nhất, vậy mà tính ra mỗi bữa ăn vẫn bị đội thêm vài chục ngàn”, chị Hường nói.
Khảo sát các chợ truyền thống ngày cuối tuần qua cho thấy, từ đầu tháng 7 đến 21/7, giá xăng đã giảm gần 7.000 đồng/lít nhưng tới nay giá nhiều loại hàng hóa thiết yếu vẫn chưa có dấu hiệu “hạ nhiệt”. Chẳng hạn như thịt heo, tăng từ 5.000-10.000 đồng/kg. Giá thịt ba rọi thường ở mức 120.000 đồng/kg, ba rọi rút sườn 160.000 đồng/kg, sườn non 180.000-200.000 đồng/kg; chân giò 100.000 đồng/kg; nạc vai từ 100.000-110.000 đồng/kg… Tương tự, giá các loại rau, củ cũng tăng khoảng 5.000 đồng/kg so với hồi đầu tháng 7/2022. Hành lá tăng từ 35.000 đồng/kg lên 40.000 đồng/kg; cà chua từ 25.000 đồng/kg lên 30.000 đồng/kg; bí xanh từ 20.000 đồng/kg lên 25.000 đồng/kg; rau muống từ 10.000 đồng/bó lên 15.000 đồng/bó; hành, tỏi tăng thêm khoảng 5.000 đồng/kg…
Lý giải của Ban Quản lý chợ và cửa hàng, hộ kinh doanh cho thấy, dù giá xăng, dầu đã giảm khá mạnh nhưng so với cuối tháng 12/2021, mức giá xăng, dầu hiện vẫn còn ở mức cao. Trong khi đó, giá cước vận chuyển chưa thể hạ nhiệt ngay sau khi giá xăng dầu giảm; giá nguyên, vật liệu đầu vào vẫn còn ở mức cao. Điều này khiến cho giá bán lẻ nhiều loại mặt hàng, dịch vụ vẫn chưa thể giảm.
Bà Hoàng Thị Quyên, chủ một cửa hàng ăn uống tại (TP.Bà Rịa) cho biết: “Gần đây giá xăng có giảm nhưng giá nguyên vật liệu đầu vào, cước vận chuyển, hàng hóa còn biến động liên tục nên tôi không thể điều chỉnh ngay được, phải đợi một thời gian nữa để ổn định hơn rồi mới tính đến phương án giảm giá hoặc ưu đãi khách hàng”.
Giá hàng hóa khó giảm ngay
Lý giải nguyên nhân giá hàng hóa chưa giảm, các chuyên gia kinh tế cho rằng, giá xăng dầu “hạ nhiệt” sẽ giúp giảm bớt gánh nặng chi phí nhiên liệu của DN, người dân. Tuy nhiên, việc đòi hỏi hàng hóa giảm ngay sau điều chỉnh xăng dầu là điều khó xảy ra do thường có độ trễ nhất định. “Giá xăng dầu thường được điều chỉnh 10 ngày/lần và theo giá thị trường. Trong hai lần điều chỉnh gần đây, giá xăng dầu tuy đã giảm nhưng đa số DN sản xuất sẽ không thể điều chỉnh ngay giá hàng hóa mà họ còn phải căn cứ theo xu hướng giá chung. Cụ thể, thời gian qua, giá hàng hóa tăng theo giá nguyên liệu đầu vào, trong đó có giá xăng và DN đã hạch toán dần vào chi phí sản xuất. Tùy ngành nghề, chi phí xăng dầu sẽ chiếm khoảng 3,52% trong tổng chi phí sản xuất của toàn nền kinh tế. Do đó sẽ rất khó để giá hàng hóa giảm ngay trong 10 ngày (theo kỳ điều hành xăng dầu)”, chuyên gia kinh tế - GS-TS Đinh Trọng Thịnh phân tích.
Đại diện một số siêu thị trong tỉnh cũng cho rằng, các loại thực phẩm đóng gói, dầu ăn, bột ngọt, nước mắm, hóa mỹ phẩm… là những mặt hàng chịu nhiều tác động về chi phí vận chuyển, nguyên liệu đầu vào và chi phí sản xuất. Hiện nay, dù giá xăng dầu giảm nhưng để các mặt hàng nói trên điều chỉnh giá bán thì vẫn cần chờ thêm thời gian do hợp đồng cung ứng tăng hay giảm giá đều phải có lộ trình. Theo đó, khi DN hay nhà cung cấp muốn tăng giá sản phẩm phải đề xuất với sở, ngành cùng các hệ thống bán lẻ. Quy trình này thường mất vài tháng để có thể nhận được sự đồng ý tăng hay không.
Trong khi đó, các DN kinh doanh nông sản, thực phẩm và các tiểu thương cũng cho rằng, do có tính chất mùa vụ và biến động phụ thuộc vào thời tiết chứ không chỉ bị ảnh hưởng bởi giá xăng dầu. Còn thịt heo, trong cơ cấu giá thành sản phẩm, ngoài giá xăng dầu còn có chi phí, nguyên liệu đầu vào khác như thức ăn chăn nuôi, giết mổ... Trong đó, giá thức ăn chăn nuôi tăng liên tục chính là yếu tố chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu giá thành sản phẩm. Vì vậy, để DN sản xuất, cung ứng điều chỉnh giá giảm ngay theo giá xăng giảm thì cần thêm một thời gian nữa.
Bài, ảnh: ĐÔNG HIẾU