Chưa xác định được thời hạn kết thúc thu phí trên quốc lộ 51

Hiện nay mật độ giao thông trên Quốc lộ 51 (QL51) đã vượt xa công suất thiết kế đường, kéo theo số tiền thu phí cũng cao hơn phương án tài chính ban đầu mà nhà đầu tư đưa ra. Cử tri BR-VT đặt câu hỏi, vậy thu phí BOT trên tuyến đường này bao giờ  kết thúc?

Cử tri Bà Rịa-Vũng Tàu kiến nghị cần sớm kết thúc việc thu phí trên QL51. Ảnh chụp tại Trạm thu phí số 3 (xã Tân Hải, TX.Phú Mỹ).

Vượt 3 lần công suất thiết kế đường

QL51 dài gần 73km đi qua tỉnh Đồng Nai và BR-VT, trong đó, đoạn qua tỉnh hơn 34km. Dự án đầu tư xây dựng mở rộng QL51 do Công ty CP Phát triển đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (BVEC) làm chủ đầu tư theo hình thức hợp đồng xây dựng - vận hành - chuyển giao (BOT), được khởi công vào tháng 8/2009 và hoàn thành đưa vào sử dụng từ tháng 4/2013. Để hoàn vốn, dự án được thu phí đường bộ qua 3 trạm trên toàn tuyến.

Theo hợp đồng (HĐ) ký giữa BVEC và Bộ GT-VT vào tháng 11/2009, tổng thời gian thu phí QL51 hơn 20,6 năm, dự kiến kết thúc vào tháng 5/2033, trong đó hơn 16,6 năm là thời gian để chủ đầu tư hoàn vốn và 4 năm thu tạo lợi nhuận. 

Trong thời gian qua, Bộ GT-VT giao Tổng cục Đường bộ Việt Nam thực hiện kiểm tra, giám sát doanh thu thu phí và công tác tổ chức thu phí theo quy định của pháp luật và HĐ dự án BOT. Qua theo dõi cho thấy, những năm qua, lưu lượng xe trên QL51 tăng cao so công suất thiết kế của đường. 

Ông Đinh Hồng Hà, Tổng giám đốc BVEC (chủ đầu tư dự án mở rộng QL51) cho biết, thiết kế ban đầu tuyến QL51 có công suất 12.000 - 15.000 lượt xe/ngày đêm. Đến nay, công suất tăng lên gấp ba lần. 

Chưa xác định thời hạn kết thúc thu phí

Trên cơ sở tính toán thực tế nêu trên, năm 2017, Bộ GT-VT và BVEC đã ký phụ lục HĐ điều chỉnh thời gian thu phí trên QL51. Theo đó, thời gian thu phí hoàn vốn là gần 12,5 năm (giảm 3,2 năm so với HĐ ký năm 2009) và thời gian tạo lợi nhuận vẫn là 4 năm. Theo phụ lục này, dự kiến tháng 1/2030, QL51 sẽ hết thời gian thu phí.

 Theo quy định của HĐ dự án, định kỳ hàng tháng, hàng quý, hàng năm, nhà đầu tư phải có báo cáo Tổng cục Đường bộ Việt Nam các số liệu liên quan đến lưu lượng, doanh thu tại trạm thu phí; đồng thời, Tổng cục cũng thường xuyên xây dựng kế hoạch và tổ chức các đoàn kiểm tra, giám sát thực tế tại hiện trường để đối chiếu với các số liệu nhà đầu tư đã báo cáo trước đó. 

Theo ông Đinh Hồng Hà, Tổng Giám đốc BVEC, thực hiện HĐ BOT năm 2009, nhà đầu tư được thu thêm 4 năm để tạo lợi nhuận sau khi hoàn vốn đầu tư dự án và không quy định điều khoản điều chỉnh thời gian tạo lợi nhuận. Hiện tại, Tổng cục đường bộ Việt Nam đề nghị đàm phán lại thời gian tạo lợi nhuận do lưu lượng xe thực tế trên QL51 tăng cao hơn so với lưu lượng phương tiện đã tính toán theo phương án tài chính trong HĐ năm 2009.

Cụ thể, theo thiết kế, QL51 chỉ cho phép phương tiện lưu thông dưới 15.000 lượt xe/ngày. Nhưng thực tế theo thống kê của BVEC, những năm gần đây mật độ giao thông trên tuyến có thời điểm lên hơn 48.000 lượt, tăng gần 70% so với năm 2015. Do đó, Tổng cục đường bộ Việt Nam đề xuất phương án tính theo lợi nhuận kỳ vọng.

Theo báo cáo của Tổng cục Đường bộ Việt Nam, sau rất nhiều lần thương thảo, đàm phán, đến nay nhà đầu tư vẫn chưa thống nhất với phương án tính toán thời gian thu phí tạo lợi nhuận do Tổng cục Đường bộ Việt Nam đề xuất; theo đó, công tác đàm phán vẫn chưa kết thúc để xác định thời hạn thu phí của dự án. Hiện, BVEC vẫn đang thực hiện theo nội dung ký kết phụ lục điều chỉnh một số nội dung của HĐ giữa Bộ GT-VT và BVEC năm 2017. Tức là việc thu phí sẽ thực hiện đến năm 2030. 

Theo BVEC, năm 2021, do tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, các trạm thu phí T1, T2 và T3 trên QL51 phải tạm dừng thu trong khoảng gần 3 tháng (từ ngày 20/7/2021 đến ngày 14/10/2021), việc tạm dừng thu phí để phòng chống dịch bệnh ảnh hưởng đến thời gian thu phí của dự án này. Theo đó, năm 2021, tổng số tiền thu phí BOT đạt gần 632 tỷ đồng, giảm gần 151 tỷ đồng so với năm 2020. 

Ngoài ra, từ khi triển khai và hoàn thành đưa vào khai thác QL51 đến nay, quy định pháp luật về hình thức đầu tư theo HĐ BOT có nhiều thay đổi qua từng thời kỳ, một số nội dung chưa có trong quy định hoặc chưa được hướng dẫn nên nhà đầu tư cũng gặp không ít khó khăn, vướng mắc.

Để bảo đảm hài hòa lợi ích giữ người dân - nhà đầu tư - nhà nước, Bộ GT-VT giao Tổng cục Đường bộ Việt Nam chủ trì, tổ chức thương thảo, đàm phán với nhà đầu tư xác định thời hạn thu phí hoàn vốn của dự án. "Hiện nay, Tổng cục Đường bộ Việt Nam cam kết sẽ hoàn thành công tác đàm phán và báo cáo Bộ GT-VT trước ngày 30/4/2022", văn bản trả lời cử tri Bà Rịa-Vũng Tàu của Bộ GT-VT nêu rõ.

Bài, ảnh: TRÚC GIANG