Hiện nay xăm mình đã trở nên phổ biến, nhất là trong giới trẻ. Có người xăm kín đáo ở lưng, ngực, cánh tay…, với một vài hoa văn họa tiết nhưng cũng không ít người xăm cả nửa thân mình với những hình ảnh độc, lạ. Nhưng dù xăm ít hay nhiều, tất cả đều có nguy cơ đối mặt với những biến chứng nguy hiểm do mực xăm hoặc thợ xăm gây ra.
 |
| Cần cân nhắc kỹ trước khi xăm mình vì có thể nhận lại những hậu quả không tốt. |
Nhiễm trùng
Đại đa số các trường hợp nhiễm trùng do xăm mình đều bắt nguồn từ việc khử trùng vùng da nơi sẽ xăm, khử trùng dụng cụ xăm không kỹ lưỡng, dẫn đến nhiễm tụ cầu vàng (Staphylococcus) hoặc trực khuẩn mủ xanh (Pseudomonas).
Khi nhiễm 2 loại vi khuẩn này, vết xăm sẽ sưng tấy, đỏ. Khoảng 2 đến 3 ngày, vết xăm xuất hiện mủ, người xăm đau, sốt cao. Nếu chữa lành, vết xăm sẽ để lại sẹo còn nếu vi khuẩn kháng với những loại thuốc kháng sinh dùng trong điều trị, vùng da nhiễm trùng sẽ lan rộng, người xăm có thể nhiễm trùng máu, việc điều trị rất khó khăn và tốn kém.
Xăm mình còn có thể nhiễm virus viêm gan C do dụng cụ xăm đã mang sẵn mầm bệnh của người xăm trước nhưng không được xử lý tiệt trùng đúng phương pháp. Bệnh diễn tiến rất âm thầm, hầu như không có triệu chứng rõ rệt rồi sau 6 đến 9 tháng, bệnh chuyển thành mạn tính với biến chứng xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan.
Bên cạnh những trường hợp kể trên, người xăm còn có thể bị dị ứng với những thành phần có trong mực xăm. Nó biểu hiện bằng việc ngứa, nổi mẩn đỏ ở nhiều nơi trên da hoặc cả thân người, đôi khi kèm theo khó thở. Điều đáng nói là dị ứng không thể biết trước mà phòng tránh. Nó chỉ xảy ra sau khi đã xăm, thậm chí có người mới chỉ xăm 2, 3 nốt là xảy ra phản ứng dị ứng. Ngoài ra người xăm còn có thể bị bầm tím rất lâu nếu mạch máu bị đâm thủng trong quá trình xăm.
Ung thư da do mực xăm
Ngoài việc ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của cơ thể, mực xăm còn có khả năng gây ung thư da vì một số thành phần của mực là nguyên nhân gây ra sự đột biến tế bào da. Hiện tại, hầu hết các tiệm xăm mình đều sử dụng mực xăm vô cơ, chủ yếu chứa kim loại và hợp chất của nó bao gồm thủy ngân, sắt oxit và oxit titanium. Nhờ các kim loại này mà mực bám vào da khá lâu vì sau khi xăm vào lớp thượng bì, các phân tử màu sẽ nằm lại ở đây, có thể đến 5 năm mà không bị phai, nhạt.
Với những loại mực xăm hợp chuẩn, tác dụng phụ của nó nằm trong phạm vi cho phép nhưng với những loại mực nhái những thương hiệu nổi tiếng, nó chứa rất nhiều kim loại nặng như nhôm, barium, cadmium, chromium, cobalt, đồng, thủy ngân, nicken, titanium, kẽm, sắt và muối sắt cùng các hóa chất hữu cơ như hợp chất nitrogen, các dẫn chất của naptha, carbon, các hợp chất đa vòng.
Khi đi xăm, người xăm gần như không thể biết được mình đang được xăm bởi loại mực gì vì chẳng thợ xăm nào dám nói “tôi xăm bằng mực nhái”. Hơn nữa, ung thư da cũng tiến triển rất chậm. Trung bình sau khoảng 3 đến 5 năm, vết xăm mới bắt đầu sần sùi, ngứa, gãi vào thì chảy máu.
Những ảnh hưởng của hình xăm
Khi đi khám bệnh và cần phải chụp cộng hưởng từ (MRI), người xăm mình có thể bị phỏng mà nguyên nhân do mực xăm có chứa oxit sắt. Khi qua máy quét MRI, sắt sẽ bị nung nóng. Nếu da của người xăm phản ứng với một hay nhiều thành phần nào đó của mực xăm, nó có thể chống lại bằng cách hình thành các bướu và mô sẹo.
Nếu đã quyết định xăm mình, bạn phải chấp nhận sống chung với nó vĩnh viễn. Mặc dù công nghệ xóa hình xăm bằng laser ngày càng phát triển nhưng vẫn có một số màu không thể xóa hết hoàn toàn, đặc biệt là các màu đen, tím, xanh đậm, xanh lá cây. Với những màu khác, tia laser sẽ phá vỡ các tế bào màu dưới da rồi khi lớp tế bào mới thay thế, nó không còn màu sắc của hình xăm nữa nhưng nó sẽ để lại sẹo, nhất là với những hình xăm lớn vì phải xóa đi xóa lại nhiều lần.
Về mặt xã hội, nhiều người lớn tuổi thường có thành kiến với người xăm mình. Một số công ty, xí nghiệp từ chối tuyển dụng người xăm mình ở những chỗ dễ nhìn thấy trên cơ thể. Đã từng xảy ra trường hợp một thanh niên bị gia đình bạn gái từ chối, không cho phép tiếp tục quen biết với con họ vì thanh niên này… xăm mình! Cũng không ít trường hợp một thời gian sau khi xăm, người xăm hối hận, nhất là với phái nữ.
Xăm mình không xấu, cũng chẳng vi phạm thuần phong mỹ tục nhưng trước khi quyết định xăm, các bạn trẻ nên cân nhắc kỹ lưỡng. Đừng vì một phút bốc đồng mà có thể nhận lại những hậu quả không tốt, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng…
ThS, Bs CK2 NGUYỄN VĂN ÚT
(Khoa Khoa học sức khỏe, ĐH Hùng Vương, TP.HCM)