Người gầy cũng có thể mỡ máu cao

Hỏi: Tôi năm nay 47 tuổi, không có triệu chứng bệnh tật gì nhưng khá mập (75kg). Vừa rồi, đi kiểm tra sức khoẻ thì được biết, bị mỡ máu cao. Xin bác sĩ cho biết tại sao mỡ máu lại cao trong khi tôi ít khi ăn đồ béo và chữa trị như thế nào?

(buicanh@gmail...)

Trả lời: Mỡ máu cao là tình trạng gia tăng cholesterol xấu (lipoprotein tỷ trọng thấp - LDL) hay chất béo trung tính (triglycerides) ở trong máu nhưng nó hầu như không có triệu chứng rõ ràng. Trong một số trường hợp, người mỡ máu cao có thể xuất hiện những dấu hiệu như có các khối u hoặc nếp nhăn màu vàng ở bên dưới lớp da, hình thành do sự tích tụ chất béo, có vòng cung màu trắng ở xung quanh giác mạc của mắt, nổi các cục u ở góc trong của mắt. Và không chỉ người mập mới bị mỡ máu cao mà ngay cả những người gầy ốm cũng bị. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, mỡ máu cao có thể dẫn đến tắc nghẽn mạch máu, nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Có 2 nguyên nhân là nguyên phát và thứ phát. Nguyên nhân nguyên phát là do gia đình có người bị bệnh mạch vành, bị đột quỵ hoặc tăng mỡ máu liên quan đến chất Cholesteron, do đột biến gien di truyền. Nguyên nhân thứ phát là do lối sống, ăn nhiều thực phẩm có chất béo bão hòa như thịt đỏ (bò, heo), các sản phẩm làm từ sữa, khoai tây chiên, bắp rang bơ, thức uống có gaz, nghiện thuốc lá, bia, rượu, làm những công việc ít vận động thân thể, ít tập thể dục, thừa cân, béo phì.

Khi đã bị mỡ máu cao, người bệnh cũng có nguy cơ mắc thêm các bệnh như cao huyết áp, thận, gan, suy giáp, đa u tủy, hội chứng buồng trứng đa nang, xơ gan, tiểu đường, lupus ban đỏ, ngưng thở lúc ngủ. Và bởi vì không điều trị hoặc điều trị không đến nơi đến chốn, lâu dài mỡ máu sẽ tích tụ thành mảng bám bên trong mạch máu, dẫn đến lòng mạch máu bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn trong đó nguy hiểm nhất là bệnh động mạch vành - nguyên nhân dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc suy tim.

Bên cạnh đó, còn có bệnh động mạch cảnh, cũng do các mảng bám khiến lòng động mạch bị thu hẹp khiến não không thể nhận đủ máu. Hậu quả là người bệnh gặp phải những cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc thiếu máu não kéo dài, gây đột quỵ. Nếu các mảng bám ảnh hưởng đến các động mạch ở chân, tay và nếu nó bị tắc từ 60% trở lên, người bệnh sẽ có cảm giác đau, mỏi hoặc yếu ở chân khi đi lại.

Xét nghiệm máu là phương pháp hiệu quả nhất để kiểm tra cholesteron xấu và các chất béo khác trong máu. Khi đã xác định bệnh nhân bị cao mỡ máu, bác sĩ sẽ điều trị bằng một số loại thuốc hạ mỡ máu cùng thuốc trị các biến chứng kèm theo nếu có. Lưu ý rằng thuốc hạ mỡ máu cần phải uống thường xuyên, lâu dài, thậm chí đôi khi phải uống suốt đời tuỳ theo bệnh lý và chỉ định của bác sĩ.

Về lối sống, nếu đã bị mỡ máu cao, người bệnh cần bỏ ngay thuốc lá, bia rượu (nếu có dùng), giảm bớt các thức ăn chứa chất béo bão hoà (thịt mỡ, bơ, phô mai, xúc xích, kem, những loại bánh có bơ, sữa, patê gan, thịt hộp) mà thay vào đó là các loại cá, rau, trái cây…, dùng dầu thực vật khi chiên, xào thức ăn.

Chọn một môn thể dục đơn giản và tập luyện hàng ngày, chẳng hạn như, đi bộ, đạp xe, bơi, tối thiểu mỗi lần 30 phút, cố gắng duy trì cân nặng theo công thức; xét nghiệm máu mỗi năm ít nhất 1 lần…

Bs VINH NGỌC