Sau gần 4 năm chống chọi với bệnh ung thư quái ác, ngày 7/10/2021, Anh hùng Lao động, Tiến sĩ khoa học địa chất dầu khí Trần Lê Đông, nguyên Tổng Giám đốc Xí nghiệp Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro (trước đây là XNLD Vietsovpetro) đã ra đi về với thế giới người hiền. Ông là biểu tượng của tình hữu nghị Việt - Xô trước đây, Việt - Nga hôm nay.
 |
| Tổng giám đốc XNLD Vietsovpetro Trần Lê Đông (bên phải hàng đầu) cùng ông Tokarev N.P, Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí RVO Zarubezhneft của Liên bang Nga, tại kỳ họp Hội đồng VSP lần thứ 29. |
Tôi hỏi tiến sĩ khoa học Trần Lê Đông về những kỷ niệm sâu sắc, in đậm trong trái tim nhiệt huyết của một trong những người đứng đầu XNLD Vietsovpetro, ông nở nụ cười đôn hậu, khiêm nhường, như bản tính xưa nay:
- Kỷ niệm sâu sắc thì nhiều lắm, tôi có dự định ghi lại trong một tập hồi ký, nhưng rồi do công việc cuốn hút không dứt ra được, vài ba năm gần đây sức khỏe giảm sút, nên chưa thể thực hiện. Ví như việc tôi và các cộng sự dám đương đầu với khó khăn, sự khác biệt để tìm và khẳng định phương pháp khai thác dầu khí bơm ép nước vào vỉa với bao tình tiết xúc động dâng trào; một cuốn sách dày cũng chưa thể nói hết. Một tập thể kiên định, ngoan cường của công trình ấy, tình yêu nảy nở, hạnh phúc dâng đầy - không có tình bạn, tình đồng nghiệp cao cả luôn bên nhau, hỗ trợ cho nhau sẽ không thể có thành công ấy.
- Nghe nói siêu bão số 9, tháng 12/2006 đổ bộ vào Bà Rịa - Vũng Tàu và Nam Bộ, Tổng Giám đốc đã quyết định không đóng giếng khoan mỏ Bạch Hổ và mỏ Rồng?
Cựu Tổng Giám đốc Trần Lê Đông nhớ lại kỷ niệm “siêu bão” ngày ấy, tất cả hiện về như một cuốn phim quay chậm. Đó cũng là một kỷ niệm nhớ đời, theo suốt cuộc đời - năm tháng làm khoa học, làm quản lý của ông. Siêu bão số 9, tên quốc tế gọi là Durian, hình thành từ vùng biển Philippines ngày 29/11/2006, sức gió cực đại 320 km/h, vùng gần tâm bão cấp 14, 15, giật trên cấp 16, dự báo bão sẽ quét qua vùng mỏ Bạch Hổ, mỏ Rồng, đổ bộ vào Việt Nam.
 |
| Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết gắn Huy hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới cho Tiến sĩ khoa học, Tổng Giám đốc XNLD Vietsovpetro Trần Lê Đông (năm 2009). |
Lẽ đương nhiên, với dự báo đường đi của bão, các giếng khoan phải đóng lại để bảo đảm an toàn, không để xảy ra sự cố. Siêu bão có thể thổi tung giàn khoan, làm sập giếng khoan, người lao động trên giàn khoan nếu không sơ tán vào bờ sẽ bị bão tố cuốn phăng, nhấn chìm xuống biển dữ. Tai họa không thể đo lường, đong đếm.
Người chỉ huy cao nhất hoạt động giàn khoan thời điểm bão tố đứng trước 2 quyết định nhọc nhằn: Một là, trước khi bão đổ bộ, cần hạ lệnh đóng giếng khoan, rút tất cả chuyên gia, kỹ sư, công nhân vận hành về đất liền. Đây được coi là quyết định an toàn nhất, dễ dàng nhất đối với người chỉ huy cao nhất - Tổng Giám đốc Trần Lê Đông. Tuy nhiên, hệ lụy của quyết định này vào thời điểm tháng 12 sẽ đi liền với việc năm 2006, XNLD Vietsovpetro không hoàn thành kế hoạch khai thác dầu do Chính phủ hai nước giao.
Hai là, không đóng giếng khoan, mọi hoạt động ở giàn khoan vẫn diễn ra bình thường, không gây thiệt hại về kinh tế, sản lượng dầu khai thác vào thời điểm cuối năm sẽ hoàn thành và hoàn thành vượt mức vượt kế hoạch. Tập thể người lao động XNLD Vietsovpetro sẽ có thêm một cái Tết Nguyên đán vui tươi, nồng ấm cả nghĩa đen và nghĩa bóng. Nếu quyết định này không chuẩn xác, diễn tiến không như mong đợi, thiệt hại thật khôn lường, người chịu trách nhiệm trước tập thể, trước Nhà nước và cả trước pháp luật là Tổng Giám đốc - lãnh đủ.
Từ trưa và chiều tối ngày 4, kéo qua sáng ngày 5/12, bầu trời TP. Vũng Tàu mây đen vần vũ, mưa rất to, gió rít từng cơn, sóng biển ào ạt cao 2 - 3 mét xô bờ trắng xóa. Trên các con đường đổ vào thành phố vắng ngắt xe cộ và người đi lại.
Tổng Giám đốc Trần Lê Đông ngồi yên bên bàn máy, theo dõi sát sao các thông tin của các đài báo bão ở trong và ngoài nước về cường độ, dự báo đường đi của cơn bão. Diễn biến của thời tiết tại Vũng Tàu và theo dự báo của các đài thì cơn bão dị thường này có khả năng đổi hướng, khi gần bờ sẽ quặt xuống chạy dọc theo bờ biển phía Nam qua các tỉnh Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, TP. Hồ Chí Minh, Bến Tre, Vĩnh Long, Trà Vinh, Bạc Liêu, Cà mau, Kiên Giang…
21 giờ đêm, Chánh kỹ sư XNLD Vietsovpetro Nguyễn Thúc Kháng điện thoại cho Tổng Giám đốc xin lệnh đóng các giếng khoan. Tổng Giám đốc Trần Lê Đông mạnh mẽ, dứt khoát, trả lời:
- Theo thông tin tôi có được thì quỹ đạo của bão có thể thay đổi, sẽ chạy dọc bờ biển phía Nam. Không đóng mỏ, công việc khai thác vẫn diễn ra bình thường. Tôi chịu hoàn toàn trách nhiệm về quyết định của mình! Anh có thể ghi lại quyết định của tôi…
Chánh kỹ sư XNLD Vietsovpetro biết rõ bản lĩnh xưa nay của Tổng Giám đốc; biết đó là mệnh lệnh của người chỉ huy. Anh truyền mệnh lệnh của Tổng Giám đốc Trần Lê Đông ra mỏ Bạch Hổ và mỏ Rồng: “Không đóng giếng, vận hành khai thác các giếng như bình thường!”.
Tổng Giám đốc Trần Lê Đông thức trắng. Đài PT-TH địa phương liên tục thông báo diễn biến cơn bão, những thiệt hại ban đầu có thể tạm thống kê. Trần Lê Đông ngồi trước bàn, nhấp thêm một ngụm trà, thắt tim lắng nghe từng cơn gió giật trên mái nhà, những cơn mưa xối xả, nước tràn lênh láng sân vườn, đường ngõ khu phố. Mấy cây trước cửa ngã đổ ngả nghiêng, do bão giật.
Bão đã làm TP. Vũng Tàu gần như tan hoang. Rừng cây giá tỵ quanh di tích Bạch Dinh ngã rạp. Nhiều làng chài ở Bà Rịa - Vũng Tàu như Sao Mai - Bến Đình, Phước Hải, Lộc An, Bình Châu v.v… thiệt hại nặng nề. Bão đi men qua Bạch Hổ, dịch xuống Tây Nam Bộ, hàng ngàn ngôi nhà bị đổ, tốc mái, nhiều bà con ngư dân tỉnh Cà Mau bị sóng cuốn trôi cùng tàu thuyền, ngư cụ, do bão đổi hướng không xoay trở kịp.
4 giờ sáng, chuông điện thoại đổ liên hồi. Từ Bạch Hổ và mỏ Rồng, các trưởng giàn báo cáo với Tổng Giám đốc Trần Lê Đông: “Mỏ an toàn, vận hành tốt trong bão, dầu vẫn tuôn chảy về trạm rót dầu không bến!”. Chánh kỹ sư Nguyễn Thúc Kháng reo trong máy, khi gọi cho Tổng Giám đốc: “Báo cáo anh, tuyệt vời giàn khoan, anh em Bạch Hổ và Rồng chống chọi bão rất kiên cường!”…
 |
| Tổng Giám đốc XNLD Vietsovpetro Trần Lê Đông (ngoài cùng bên trái) hòa mình vào lời ca - điệu múa của hai dân tộc Việt - Nga trong đêm văn nghệ chào mừng kỷ niệm 25 năm Ngày thành lập XNLD Vietsovpetro (Vũng Tàu, 6/2006). |
Không gì có thể diễn tả được niềm vui sướng tột cùng vào thời điểm đó của doanh nhân, Tổng Giám đốc Trần Lê Đông. Một quyết định trong bão tố mạnh mẽ, táo bạo, quyết đoán và thành công. Tập thể người lao động XNLD Vietsovpetro năm 2006 vui mừng, biết ơn người chỉ huy dám làm dám chịu trách nhiệm, không bao giờ đùn đẩy trách nhiệm cho cấp trên hoặc cấp dưới, người chỉ huy dám hy sinh mình vì đại cục, vì sự phát triển và lớn mạnh của tập thể doanh nghiệp, của đất nước.
***
Có thể kể ra nhiều câu chuyện sống động, rất đời thường phẩm chất anh hùng của nhà khoa học địa chất dầu khí Trần Lê Đông. Tiến sĩ khoa học, Anh hùng Lao động, cựu Tổng Giám đốc Xí nghiệp Liên doanh Viêt - Nga Vietsovpetro đã mãi mãi đi xa.
Trần Lê Đông là người có tấm lòng nhân hậu, nhân văn nhưng bản lĩnh, táo bạo, quyết đoán, dám nghĩ dám làm. Ông là người có “ý chí thép” cả lúc bệnh trọng chuyển nặng, đau đớn nhưng im lặng chịu đựng và mỉm cười khi ngớt cơn đau. Ông ra đi thanh thản, trong tình cảm nồng ấm của gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp.
Bài viết này như nén tâm nhang tiễn biệt một người Anh hùng, người bạn quý!
PHẠM QUỐC TOÀN