Kỳ 2: Phòng tư vấn tâm lý nhà trường chưa đủ độ tin cậy ?

Hiện nay, các trường học đều tổ chức phòng tư vấn tâm lý cho HS với mục đích là nơi để các em giãi bày tâm sự, giải tỏa áp lực học tập, những chuyện khó nói của bản thân… Tuy nhiên, phần lớn các phòng này chưa tạo được sự tin cậy với HS. 

Các hoạt động tư vấn tâm lý HS trong các nhà trường hiện chưa đáp ứng nhu cầu của các em. Trong ảnh: HS Trường THCS Vũng Tàu (TP. Vũng Tàu) tham gia chương trình Rung chuông vàng bằng tiếng Anh do nhà trường phối hợp với Trung tâm Anh ngữ ILA tổ chức (ảnh mang tính minh họa).

SỢ LỘ “CHUYỆN RIÊNG TƯ”

Đó là chia sẻ của nhiều HS khi được hỏi lý do không đến với phòng tư vấn của trường. Em B.H., HS lớp 12 một trường THPT trên địa bàn TP. Bà Rịa cho biết, trong 3 năm học tại trường, em chưa bao giờ bước chân vào phòng tư vấn tâm lý của trường. Theo H., phòng tư vấn tâm lý của trường khá vắng vẻ, không có tư vấn viên thường trực mà từ lâu đã trở thành phòng cho nhân viên tạp vụ của trường nghỉ giải lao. H. cho biết, em và nhiều bạn bè chỉ tìm đến thầy cô để được tư vấn về học tập, lựa chọn ngành nghề, khối thi… và rất ngại khi chia sẻ những vấn đề về tâm lý với thầy cô. 

Cũng theo H., ban đầu khi biết có phòng tư vấn, một số HS đã đến để được tư vấn tâm lý nhưng sự tư vấn của thầy cô chưa giúp các em được giải tỏa, mà còn cảm thấy lo lắng hơn vì sợ “chuyện riêng” của mình bị lộ ra ngoài. 

Nhìn nhận về hoạt động chăm sóc sức khỏe tâm lý cho HS trong nhà trường, TS.Nguyễn Chí Tăng, nguyên giảng viên Trường CĐ Sư phạm BR-VT cho biết, đầu năm 2018, Tỉnh ủy đã có kết luận về giải pháp chăm lo sức khỏe HS, trong đó chú trọng sức khỏe tâm lý cho các em. Theo đó, hoạt động tư vấn tâm lý học đường đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tất cả các trường phổ thông đều thành lập tổ tư vấn tâm lý. Đội ngũ cán bộ quản lý, GV và những người trực tiếp làm công tác tư vấn tâm lý học đường được bồi dưỡng, tập huấn kiến thức tư vấn tâm lý theo chương trình của Bộ GD-ĐT và các chương trình có liên quan. Tuy nhiên, hoạt động tư vấn tâm lý học đường mới dừng lại ở tư vấn trực tiếp, còn tư vấn gián tiếp, tư vấn phòng ngừa chưa được triển khai sâu rộng và chưa thực sự hiệu quả. 

Nguyên nhân của tình trạng này là do đội ngũ tư vấn viên của các nhà trường chưa đủ tự tin để thực hiện, trong khi việc mời chuyên gia lại gặp khó khăn về kinh phí. Mặt khác, nhiều trường đã thiết lập đường dây nóng, hòm thư, trang web để tư vấn gián tiếp, song số HS tìm đến kênh tư vấn này chưa nhiều. “Tư vấn gián tiếp HS còn ngần ngại, không dám thổ lộ thì tư vấn trực tiếp cũng rất hạn chế”, TS. Nguyễn Chí Tăng nói. 

Bên cạnh đó, theo nhận định của một số chuyên gia giáo dục, nhiều trường đang triển khai tư vấn tâm lý học đường với tâm thế thụ động, chỉ thành lập tổ tư vấn, bố trí phòng tư vấn và sau đó là... ngồi chờ HS đến bày tỏ. Khi các em có tâm sự, thổ lộ thì tư vấn viên chỉ lựa lời an ủi chung chung cho xong việc. Có nơi lại coi tư vấn học đường giống như môn Giáo dục công dân hoặc na ná như chương trình kỹ năng sống. “Nói cách khác, những gì là bề nổi để tham gia tư vấn thì có nhưng chiều sâu để đem lại hiệu quả thực chất cho hoạt động tư vấn thì chưa đạt “ngưỡng” yêu cầu”, một chuyên gia về quản lý giáo dục cho hay.

THIẾU NGUỒN LỰC 

Theo lãnh đạo các nhà trường, để tổ chức tốt hoạt động tư vấn tâm lý trong trường học cần có sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý, bởi vấn đề tâm lý của HS hiện nay khá phức tạp, các nhà trường không đủ nguồn lực để làm việc này. 

Trường THPT Châu Thành (TP. Bà Rịa) là một trong những trường đang triển khai nhiều mô hình tư vấn tâm lý HS. Ông Lại Định Quốc, Hiệu trưởng nhà trường cho hay, thành viên trong Ban tư vấn nhà trường là GV kiêm nhiệm chứ không phải chuyên gia nên không có chuyên môn sâu về lĩnh vực tâm lý để tư vấn cho các em. “Vì không phải là chuyên gia tâm lý nên nếu không thận trọng, GV có thể đưa ra những lời khuyên thiếu chính xác, khiến các em đi “lệch đường”. Bên cạnh đó, khó khăn của công tác tư vấn tâm lý học đường là trong nhiều trường hợp, nhà trường chưa nhận được sự phối hợp chặt chẽ từ phụ huynh HS để “gỡ rối” cho các em. Trong khi đó, phần lớn vấn đề các em gặp phải đều xuất phát từ phía gia đình. 

“Tôi cho rằng, ngành GD-ĐT và các địa phương cần có đường dây nóng để các em có thể liên hệ khi cần để nhận được sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý. Cùng với đó là các chương trình bảo vệ, hỗ trợ trẻ em một cách thực chất chứ không phải một số chương trình mang tính hình thức như hiện nay”, ông Quốc đề xuất.

Bà Bùi Thị Hậu, Hiệu trưởng Trường TH Lý Tự Trọng (TP. Vũng Tàu) cũng cho rằng, các thành viên trong tổ tư vấn chủ yếu đưa ra lời khuyên cho HS bằng chính kinh nghiệm sống của mình. Các hoạt động tập huấn cho GV về vấn đề này còn quá ít (mỗi năm học chỉ có một vài đợt cho những GV trong tổ tư vấn) nên chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. 

Trường THCS Vũng Tàu là trường triển khai khá tốt hoạt động tư vấn tâm lý HS, nhưng cũng gặp không ít khó khăn do thiếu GV, nhân viên, tổng phụ trách Đội. Bà Nguyễn Thị Hoa, Hiệu trưởng nhà trường bày tỏ: “Thiếu nhân lực khiến GV phải gồng gánh lượng lớn công việc, khó có thể sâu sát, nắm bắt tâm tư, tình cảm của từng HS”. Bà Hoa cũng thẳng thắn nhìn nhận thực trạng các phòng tư vấn tâm lý học đường hiện nay đang “có cũng như không”. Các em HS rất e dè khi đến phòng tư vấn tâm lý để “trút nỗi lòng” bởi suy nghĩ “đến phòng tư vấn tâm lý là có vấn đề”. Chưa kể, nếu các em mạnh dạn chia sẻ mà cách giải quyết vấn đề của nhà trường không hợp lý thì vô tình sẽ khiến các em cảm thấy áp lực hơn. Ngoài ra, bà Hoa cũng chia sẻ kinh nghiệm, việc mời chuyên gia tư vấn giao lưu với HS khá hiệu quả, nhưng do kinh phí của nhà trường có hạn nên hoạt động này không thể tổ chức thường xuyên mà mỗi năm chỉ được 1-2 lần.

MINH THIÊN-KHÁNH CHI

(Còn nữa)