Mất cơ hội hưởng lương hưu khi nhận BHXH một lần

Những năm gần đây, số người lao động (NLĐ) đến cơ quan BHXH tỉnh nộp hồ sơ hưởng chế độ BHXH một lần tăng cao. Điều này không chỉ khiến NLĐ mất cơ hội nhận lương hưu khi về già mà còn ảnh hưởng đến mục tiêu bảo đảm an sinh xã hội lâu dài của Nhà nước. 

Người lao động làm thủ tục nhận chế độ BHXH một lần tại BHXH TP. Vũng Tàu.

NGƯỜI NHẬN BHXH MỘT LẦN TĂNG CAO

Từ năm 2013 đến năm 2018, anh Nguyễn Văn Khu (20/10, Bình Giã, TP. Vũng Tàu) làm công nhân lái cẩu tháp tại 2 DN xây dựng ở TP. Vũng Tàu. Trong thời gian làm việc, anh được 2 công ty đóng BHXH với tổng thời gian đóng 5 năm. Cuối năm 2018, anh nghỉ việc để kinh doanh quán cà phê. Đầu năm 2020, anh đến BHXH TP. Vũng Tàu làm thủ tục nhận BHXH một lần. “Do kẹt tiền nên tôi muốn nhận BHXH một lần. Dự định khi cuộc sống và có nguồn thu ổn định, tôi sẽ tham gia BHXH tự nguyện để được nhận lương hưu khi về già”, anh Khu nói.

Tương tự, anh Đào Quốc Việt (1216, đường 30/4, TP. Vũng Tàu) từng làm công nhân tại Công ty THHH Sản xuất Giày Uy Việt (KCN Đông Xuyên, TP. Vũng Tàu) và đã tham gia BHXH được 9 năm. Sau khi nghỉ việc, đầu tháng 3/2020, anh đến BHXH TP. Vũng Tàu làm thủ tục nhận BHXH một lần để có thêm vốn mở cửa hàng kinh doanh vật liệu xây dựng. 

Luật BHXH quy định, NLĐ nghỉ việc mà đóng BHXH chưa đủ 20 năm, nếu có nhu cầu sẽ được nhận BHXH một lần. Vì vậy, nhiều NLĐ khi nghỉ việc hoặc trong thời gian chờ xin công việc mới thường chọn nhận BHXH một lần. Đơn cử như tại TP. Vũng Tàu, thời gian qua số người đến nhận BHXH một lần tăng lên đáng kể so với những năm trước. Năm 2018, có gần 1.500 NLĐ nhận BHXH một lần, đến năm 2019 tăng lên 2.700 người; trong đó, đa số NLĐ có số năm tham gia BHXH trung bình từ 5-7 năm. Còn theo thống kê của BHXH tỉnh, từ năm 2016-2019, toàn tỉnh có hơn 42.000 NLĐ nhận BHXH một lần, tức là trung bình mỗi năm có khoảng 10.500 người rời xa quỹ hưu trí. Riêng năm 2019 có hơn 12.000 NLĐ làm thủ tục nhận BHXH 1 lần, tăng gần 3.000 người so với năm 2016. 

GÁNH NẶNG KHI VỀ GIÀ

Có nhiều nguyên nhân khiến NLĐ chọn hưởng BHXH một lần, trong đó chủ yếu là do thu nhập thấp, NLĐ dù biết ảnh hưởng đến lợi ích lâu dài, nhưng vì khó khăn nên cần tiền để lo cuộc sống trước mắt. Ngoài ra, tình trạng một số DN trốn đóng hoặc nợ BHXH khiến NLĐ lo lắng. Bên cạnh đó, việc thay đổi trong chính sách BHXH như: Tăng thời gian đóng thêm 5 năm để hưởng tối đa lương hưu, tăng tuổi nghỉ hưu... cũng khiến nhiều NLĐ chọn nhận tiền một lần hoặc về hưu sớm. Ông Nguyễn Khánh, Phó Giám đốc BHXH TP. Vũng Tàu nhận định: “Nguyên nhân khiến số người nhận BHXH một lần tăng cao là do NLĐ chưa hiểu hết về chế độ hưu trí khi hết tuổi lao động theo quy định. Họ cũng có tâm lý lo lắng vì thời gian tham gia đóng BHXH dài. Ngoài ra, một số trường hợp gặp khó khăn về tài chính sau khi nghỉ việc nên muốn nhận BHXH một lần để trang trải cuộc sống trước mắt”. 

Việc NLĐ chọn nhận BHXH một lần thay vì tích lũy để nhận lương hưu hàng tháng khi về già là tình trạng đáng báo động. Bởi lẽ số NLĐ nhận BHXH một lần gia tăng đồng nghĩa với việc số lao động khi về già không có lương hưu tăng lên. Điều này không chỉ tác động đến cuộc sống NLĐ mà còn ảnh hưởng đến mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội lâu dài của Nhà nước. Để hạn chế tình trạng này, ông Nguyễn Hải Hưng, Phó Trưởng phòng Chế độ, BHXH tỉnh cho biết: Khi NLĐ nộp hồ sơ nhận BHXH 1 lần, nhân viên BHXH đã giải thích, tư vấn kỹ càng cho họ những thiệt thòi khi nhận BHXH 1 lần. Đồng thời khuyến cáo NLĐ nên bảo lưu thời gian đóng BHXH để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc BHXH tự nguyện với sự hỗ trợ một phần kinh phí từ Nhà nước để đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí, đảm bảo cuộc sống khi về già, qua đó, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Bài, ảnh: THI PHONG