Chế độ BHXH đối với người hoạt động không chuyên trách cấp xã: Kiến nghị sớm có điều chỉnh phù hợp

Người hoạt động không chuyên trách cấp xã tham gia BHXH bắt buộc nhưng chỉ được hưởng 2 chế độ hưu trí, tử tuất mà không được hưởng chế độ thai sản, ốm đau, tai nạn nghề nghiệp, bệnh nghề nghiệp, BHTN. Đó là những bất hợp lý phát sinh trên thực tế, hiện đang được cơ quan BHXH kiến nghị sửa đổi.

Lãnh đạo UBND phường 4 (TP.Vũng Tàu) động viên chị Trần Thị Luyến sau khi chị nghỉ sinh đi làm trở lại.

Chị Nguyễn Thị Nga, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Tóc Tiên (TX.Phú Mỹ) đã gắn bó với công tác Hội gần 8 năm nay. Hiện chị vừa đi làm trở lại sau thời gian 6 tháng nghỉ sinh đứa con thứ hai. Chị Nga chia sẻ, là người hoạt động không chuyên trách, nhưng trên thực tế công việc của chị cũng nhiều như cán bộ chuyên trách. Hàng ngày, chị phải đến UBND xã Tóc Tiên làm việc theo giờ hành chính để giải quyết công việc chuyên môn, đó còn chưa kể thời gian chị đi xuống cơ sở, hay những thời điểm có nhiều hoạt động, chị còn phải làm việc ngoài giờ. Công việc vất vả như vậy song thu nhập của chị Nga chỉ được khoảng 2,5 triệu đồng/tháng. Nhưng chị buồn nhất vẫn là trong thời gian nghỉ sinh, không được hưởng chế độ thai sản. “Chồng tôi làm nghề tài xế, thu nhập được 8 triệu đồng/tháng. Trong thời gian nghỉ sinh, tôi không có chế độ thai sản nên mọi chi tiêu trong gia đình cho 4 người phụ thuộc hoàn toàn vào mức lương của chồng nên cũng vất vả”, chị Nga nói.

Giống như chị Nga, chị Trần Thị Luyến, Cán bộ Tuyên giáo UBND phường 4 (TP.Vũng Tàu) cũng tỏ ra không vui khi nhắc tới chế độ thai sản. Chị vừa sinh con được hơn 6 tháng. Trong thời gian nghỉ sinh, chị không được hưởng chế độ thai sản nên mẹ con chị sống dựa vào khoản thu nhập hơn 7 triệu đồng/tháng của chồng. Vì thế, dù chị có chi tiêu tiết kiệm thì vẫn không đủ trang trải mọi chi phí trong cuộc sống nên mỗi tháng mẹ ruột của chị phải hỗ trợ cho gia đình chị thêm 3 triệu đồng. Chị Luyến cho hay: “Hàng tháng UBND phường 4 đóng cho tôi 14%, tôi đóng 8% phí BHXH bắt buộc để đủ mức đóng 22% theo quy định, giống như các đối tượng bắt buộc khác. Thế nhưng, những cán bộ không chuyên trách cấp xã như tôi chỉ được hưởng hưu trí và tử tuất mà không có chế độ thai sản, ốm đau, tai nạn nghề nghiệp, bệnh nghề nghiệp, BHTN. Như vậy quá thiệt thòi cho chúng tôi”.

Những chia sẻ của chị Nga, chị Luyến cũng là nỗi niềm của những người hoạt động không chuyên trách cấp xã. Bởi như theo quy định các quyền lợi được hưởng khi tham gia BHXH bắt buộc dành cho người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã còn thua thiệt rất nhiều so với các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc khác. Trong khi đó, thời gian qua, đội ngũ cán bộ không chuyên trách cấp xã đã trở thành cầu nối giữa chính quyền với nhân dân trong việc thực thi các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Cán bộ không chuyên trách cấp xã đã tích cực tham gia vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Khối lượng công việc và trách nhiệm của đội ngũ này không hề thua kém với đội ngũ chuyên trách, từ làm văn bản, báo cáo, hội họp, đi cơ sở… Trong khi đó, chế độ phụ cấp hàng tháng dành cho cán bộ không chuyên trách cấp xã còn thấp, chưa tương xứng với những năng lực, cố gắng của họ. Dẫu vậy, đội ngũ này vẫn tâm huyết, gắn bó với công việc của mình.

Ông Phạm Ngọc Sơn, Phó Giám đốc BHXH tỉnh cho biết, theo quy định của Luật BHXH, trước ngày 1-1-2016 (từ ngày 1-1-2008 đến 31-12-2015), người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã không thuộc đối tượng tham gia đối tượng BHXH bắt buộc mà là đối tượng tham gia BHXH tự nguyện như lao động tự do. Sau đó, Luật BHXH sửa đổi quy định, từ 1-1-2016, cán bộ không chuyên trách cấp xã được chuyển sang đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Mức đóng bằng 22% mức lương cơ sở, trong đó người hoạt động không chuyên trách đóng 8%, UBND cấp xã đóng 14%. Đây được xem là nguồn động viên, khích lệ, hỗ trợ cho đội ngũ không chuyên trách cấp xã. Nhưng bất hợp lý ở chỗ là tham gia BHXH bắt buộc nhưng người hoạt động không chuyên trách cấp xã chỉ được hưởng lương hưu, chế độ tử tuất khi về già, giống như đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Tính đến hết tháng 6-2018, toàn tỉnh có 1.793 người hoạt động không chuyên trách ở 82 xã, phường, thị trấn trên địa bàn tham gia BHXH bắt buộc. Sau 3 năm thực hiện chính sách BHXH dành cho cán bộ không chuyên trách cấp xã đã cho thấy đội ngũ này còn có nhiều thiệt thòi, chế độ chưa ngang bằng với đối tượng tham gia BHXH bắt buộc khác, trong khi mức đóng BHXH giống nhau. “Trước những bất cập đó, BHXH tỉnh đã có văn bản gửi Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh để Đoàn kiến nghị với Chính phủ cho phép những người hoạt động không chuyên trách cấp xã được tham gia và hưởng các chế độ BHXH như các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc khác”, ông Sơn nói thêm.

Bài, ảnh: HỒNG PHƯƠNG