Ngọt ngào điệu hát then
Về xã Tân Lâm, huyện Xuyên Mộc, chúng tôi ấn tượng với những điệu hát then, đàn tính ngọt ngào, ấm nồng, da diết do CLB Hát then xã biểu diễn.
 |
| CLB Hát then xã Tân Lâm biểu diễn tại Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số huyện Xuyên Mộc lần thứ IV năm 2024 vào ngày 24/5/2024. |
Trong những dịp lễ, Tết, ở các buổi sinh hoạt cộng đồng, CLB Hát then xã Tâm Lâm thường trình diễn những điệu hát then, đàn tính hấp dẫn người nghe bởi sự độc đáo, ấm nồng, da diết của đồng bào vùng biên ải xa xôi.
Mang trên mình những bộ trang phục truyền thống dân tộc Tày, Nùng rực rỡ sắc màu, các thành viên CLB Hát then xã Tân Lâm cất lên những giai điệu ngọt ngào đằm thắm lúc khoan thai, dìu dặt, âm hưởng đậm sắc thái dân tộc...
Bà Lương Thị Niềm, dân tộc Tày, quê Lạng Sơn, Chủ nhiệm CLB Hát then xã Tân Lâm cho biết, hát then là sự tổng hòa của nhiều hoạt động nghệ thuật như múa, đàn, hát… Trong đó nhạc cụ không thể thiếu là đàn tính. Đàn tính là một loại nhạc cụ dân gian độc đáo của người Tày, mang âm thanh mượt mà, ngọt ngào và ấm áp. Đàn được làm bằng vỏ bầu, mặt đàn làm bằng gỗ vông, cán làm bằng gỗ cây khảo quang hoặc cây dâu tằm. Tiếng hát then và đàn tính hòa quyện, phản ánh tâm tư tình cảm của người chơi và người nghe, tạo nên cảm giác bâng khuâng lưu luyến.
Năm 2019, “Thực hành then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam” chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây là nguồn động viên khích lệ tinh thần rất lớn để cộng đồng người Tày, Nùng… trên địa bàn tỉnh luyện tập và cùng nhau giữ gìn, bảo tồn giá trị di sản dân tộc.
Đến xã Tân Lâm từ năm 1994, buổi đầu kinh tế khó khăn, do không có điều kiện, những người yêu hát then giữ gìn làn điệu ấy cho riêng mình. Trải qua hơn 20 năm, khi đã ổn định kinh tế, từng bước vươn lên làm giàu, bà con cùng nhau hòa điệu hát then.
Là người con của dân tộc Tày, một trong số ít dân tộc thiểu số sinh sống tại địa bàn xã Tân Lâm, huyện Xuyên Mộc, bà Niềm mong muốn lưu giữ bản sắc văn hóa dân tộc. Từ tâm niệm đó, bà Niềm đến từng nhà, vận động từng chị em người dân tộc Tày tham gia đội văn nghệ của xã, cùng nhau ôn lại, truyền dạy những điệu múa, cách đánh đàn tính, hát then của dân tộc mình. Nhớ đến đâu, bà Niềm truyền dạy đến đó với mong muốn khơi dậy niềm đam mê hát then.
Từ đó, nhiều thành viên có chung niềm đam mê ở các ấp cùng tham gia tập luyện, học hỏi. Đến nay, cộng đồng người Tày, Nùng đã gây dựng được CLB Hát then ở xã Tân Lâm với 12 thành viên. CLB chính thức ra đời năm 2019 do bà Lương Thị Niềm làm Chủ nhiệm. Các thành viên sinh hoạt quy củ và dần chuyên nghiệp hơn.
Không chỉ sinh hoạt mang tính giải trí, CLB còn tập luyện để giao lưu ở các hội diễn trong và ngoài tỉnh, tạo nên sự đa dạng văn hóa các dân tộc. Chủ nhiệm CLB Lương Thị Niềm còn nghiên cứu và biên soạn những bài then viết về Đảng, ca ngợi Bác Hồ để phục vụ những dịp lễ Tết; ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc; lễ hội của dân tộc Châu ro để giao lưu văn hóa văn nghệ. Qua đó góp phần tăng thêm tình đoàn kết, gắn bó cộng đồng.
Bà Võ Thị Hiền, Chủ tịch Hội LHPN xã Tân Lâm cho hay, CLB Hát then xã Tâm Lâm là nơi giao lưu văn hóa dân tộc của chị em phụ nữ trong xã, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần; giới thiệu và góp phần gìn giữ di sản văn hóa dân tộc.
HOÀNG BÁCH