Trước thềm “Siêu Thứ Ba” (ngày 5/3/2024), nhiều hãng tin Mỹ như AP, NPR và New York Times cùng đăng các bài bình luận và phân tích về ý nghĩa của ngày này đối với các kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ, cũng như về một số vấn đề đáng quan tâm trong “Siêu Thứ Ba” năm nay.
 |
| Tổng thống Mỹ Joe Biden trong cuộc vận động tranh cử ở bang Michigan ngày 1/2/2024. |
Theo các trang báo Mỹ, thuật ngữ “Siêu Thứ Ba” được sử dụng lần đầu tiên năm 1988, khi lãnh đạo đảng Cộng hòa tại các bang miền Nam nước Mỹ quyết định tổ chức bỏ phiếu trong cùng một ngày để tạo uy thế cho ứng cử viên bảo thủ mà họ ủng hộ.
Lãnh đạo cả 2 đảng Cộng hòa và Dân chủ sau đó nhận ra rằng việc tổ chức sớm và đồng thời một số lượng lớn các cuộc họp đảng và bầu cử sơ bộ (được gọi là “front-loading”) sẽ giúp cử tri xác định đâu là ứng cử viên tổng thống sáng giá nhất của mỗi đảng, qua đó tăng tính đoàn kết và thống nhất trong nội bộ đảng trước thềm cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11.
Trong những kỳ bầu cử tổng thống gần đây, khoảng 30-40% số đại biểu của mỗi chính đảng được phân bổ cho các ứng cử viên riêng trong “Siêu Thứ Ba”.
Theo luật bầu cử Mỹ, một ứng cử viên cần có được sự ủng hộ của hơn 50% số đại biểu đại diện cho chính đảng của mình để chính thức trở thành ứng cử viên tổng thống của đảng.
Việc thu được kết quả tốt trong ngày “Siêu Thứ Ba” thường là “liều doping” mạnh cho chiến dịch tranh cử của bất kỳ ứng cử viên tổng thống.
Một minh chứng gần đây là chiến dịch tranh cử của ông Joe Biden năm 2020. Sau những thất bại bước đầu tại Iowa (xếp thứ tư) và New Hampshire (xếp thứ năm), ông Biden đã giành chiến thắng ở 10/15 bang và vùng lãnh thổ tổ chức bỏ phiếu ngày 3/3/2020, tạo cơ sở vững chắc để ông vượt qua đối thủ “nặng ký” là Thượng nghị sĩ Bernie Sanders (Vermont) và trở thành ứng cử viên duy nhất của đảng Dân chủ trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm đó.
Ngược lại, màn thể hiện thiếu thuyết phục trong ngày “Siêu Thứ Ba” cũng có thể khiến một ứng cử viên vốn đang rất thành công phải từ bỏ cuộc đua vào Nhà Trắng. Một số ví dụ điển hình là các Thượng nghị sĩ Ted Cruz (đảng Cộng hòa - bang Texas), Marco Rubio (đang Cộng hòa - bang Florida) trong năm bầu cử 2016.
Năm nay, sẽ có 15 bang (Alabama, Alaska, Arkansas, California, Colorado, Maine, Massachusetts, Minnesota, North Carolina, Oklahoma, Tennessee, Texas, Utah, Vermont và Virginia) cùng một vùng lãnh thổ (Samoa) tổ chức bầu cử sơ bộ hoặc họp đảng vào “Siêu Thứ Ba,” để chọn ra các ứng cử viên tổng thống.
Ngoài ra, kết quả bỏ phiếu kín sau cuộc họp đảng của phe Dân chủ tại bang Iowa (được tổ chức dưới hình thức bỏ phiếu qua đường bưu điện) cũng sẽ được công bố vào ngày này.
“Siêu Thứ Ba” sắp tới sẽ phân bổ 854/2.429 đại biểu của đảng Cộng hòa và 1.429/3.933 đại biểu của đảng Dân chủ cho các ứng cử viên.
Cuộc đua giữa các ứng cử viên Cộng hòa phần nào gay cấn hơn, do phần lớn các cuộc bỏ phiếu của phe Cộng hòa trong “Siêu Thứ Ba” năm nay áp dụng cơ chế “được ăn cả”, trong khi phe Dân chủ sẽ phân bổ đại biểu theo tỷ lệ phiếu bầu mà mỗi ứng cử viên nhận được.
Song song với những cuộc đua giành ghế ứng cử viên tổng thống, các tờ báo cũng hướng sự chú ý của dư luận Mỹ đến một số cuộc bỏ phiếu quan trọng ở cấp liên bang được tổ chức vào ngày “Siêu Thứ Ba” sắp tới.
Tại bang California, hai đảng Cộng hòa và Dân chủ sẽ bỏ phiếu để chọn ra hai ứng cử viên để thay thế vị trí của Thượng nghị sĩ Dianne Feinstein (đảng Dân chủ), vị trí đã bị bỏ trống từ khi bà Feinstein mất vào tháng 9/2023.
Tại bang Texas sẽ diễn ra cuộc bầu cử sơ bộ của phe Dân chủ để chọn ra ứng cử viên cạnh tranh với Thượng nghị sĩ Ted Cruz vào tháng 11.
Tại bang North Carolina, hai đảng cũng sẽ tổ chức bầu cử sơ bộ để chọn ra các ứng cử viên cho vị trí Thống đốc (Thống đốc đương nhiệm Roy Cooper đã có 2 nhiệm kỳ công tác và không được tranh cử nhiệm kỳ thứ 3 theo luật của bang).
Cuộc bỏ phiếu tại North Carolina là đáng chú ý vì đây là bang mà ông Trump đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2020, nhưng lại có Thống đốc thuộc đảng Dân chủ.
Theo thông lệ các năm, công tác kiểm phiếu bầu của “Siêu Thứ Ba” năm nay sẽ cơ bản được hoàn tất vào rạng sáng 6/3, mặc dù một số bang có thể công bố người chiến thắng ngay trong tối 5/3.
ĐOÀN HÙNG