5 giờ 23 phút chiều Chủ nhật 22/10, 20 phút sau khi cất cánh khỏi sân bay Everett, thành phố Seattle, bang Washington trong hành trình đến San Francisco (bang California, Mỹ), phi công Joseph David Emerson trên chiếc Embraer số hiệu 175 thuộc Hãng Hàng không Alaska Airlines với 84 hành khách bất ngờ kích hoạt hệ thống báo cháy khẩn cấp để 2 động cơ máy bay ngừng hoạt động... Người đàn ông này muốn tự sát!
 |
| Chiếc Embraer số hiệu 175 trong một chuyến bay trước ngày xảy ra vụ tự sát (ảnh nhỏ: Phi công Joseph). |
Theo lời Gary Powell, cơ trưởng chuyến bay thì trước đó, phi công Joseph David Emerson đã đề nghị Hãng Alaska cho ông đi nhờ từ Seattle đến San Francisco với lý do về thăm gia đình rồi được lãnh đạo Alaska Airlines đồng ý. Và bởi tình đồng nghiệp, lại cùng làm chung nên Gary để Joseph ngồi ghế cơ phó trong buồng lái. Gary nói: “Tôi biết rõ Joseph. Ông ấy là phi công giỏi của Alaska Airlines, là người vui tính. Vợ Joseph là huấn luyện viên bơi lội của một trường trung học. Họ cùng 2 con trai sống ở khu dân cư Pleasant Hill, bang California. Ngôi nhà của ông ấy trị giá 1,2 triệu USD nên tôi không nghĩ ông ấy có ý định tự tử…”.
Theo thiết kế, máy bay Embraer có 2 hệ thống lái song song với 2 cần lái. Nếu cơ trưởng xoay cần lái sang bên phải để máy bay nghiêng về bên phải thì cần lái của cơ phó cũng tự động xoay sang bên phải, và trên đồng hồ hiển thị độ nghiêng của máy bay so với mặt đất cũng hiện rõ thông số này.
Vẫn theo quy định của ngành hàng không thế giới, dù cơ trưởng hay cơ phó là người lái chính thì người còn lại vẫn phải đặt tay lên cần lái, đề phòng trường hợp khi đang điều khiển máy bay, người lái chính bất ngờ mất kiểm soát bản thân do lên cơn đau tim hay đột qụy chẳng hạn thì máy bay vẫn an toàn. Cơ trưởng Gary kể tiếp: “Trong buồng lái, Joseph ngồi ghế phải bên cạnh tôi còn Smith - cơ phó chính thức thì xuống khoang hành khách, nhường chỗ cho Joseph. Tôi không hề thấy Joseph có biểu hiện khác lạ nên tôi không ngờ”.
Sau khi cất cánh được 20 phút, chiếc Embraer đã ở độ cao 7.000m thì đột nhiên Joseph kích hoạt hệ thống tự động chữa cháy và điều này đã khiến 2 động cơ phản lực của máy bay tắt hoàn toàn. Chỉ trong tích tắc, chiếc Embraer mất lực nâng nên theo quán tính, nó rơi tự do. Catherin, tiếp viên của chuyến bay kể lại: “Tôi thấy máy bay hẫng xuống nhưng tôi nghĩ có lẽ phi công tránh luồng gió xoáy hoặc cũng có thể gặp phải ổ trống không khí nên tôi không bận tâm vì nó vẫn thường xảy ra khi máy bay đi vào vùng nhiễu động”. Ông Aubrey Gavello, hành khách trên máy bay kể tiếp: “Lúc ấy tôi đang đọc báo nhưng tôi và nhiều người khác đều có cảm giác là máy bay hạ độ cao nhưng không thấy phi công hoặc tiếp viên thông báo gì nên tôi tiếp tục đọc”. Bà Cynthia, ngồi ở hàng ghế cuối máy bay nói thêm: “Nhìn qua cửa sổ, tôi thấy mặt đất dâng lên rất nhanh. Tôi nghĩ: Quái! Còn cả tiếng nữa mới đến nơi nhưng sao họ lại hạ cánh sớm thế?”.
Lúc này trong buồng lái, cơ trưởng Gary thấy đèn hiệu của hệ thống báo cháy chớp nháy không ngừng, kèm theo đó là tiếng kêu báo động “bip, bip” vang lên chói tai. Nhìn sang Joseph, Gary thấy ông ta đè chặt hai tay vào bộ phận kích hoạt báo cháy khẩn cấp, mặt tái xám, răng nghiến chặt, quai hàm bạnh ra, biểu lộ sự quyết tâm thực hiện việc gì đó. Gary kể: “Tôi hét lớn: “Joseph, ông làm cái gì vậy? Buông tay ra ngay. Ông có biết tất cả mọi sinh mạng trên máy bay này đang bị đe dọa hay không?”.
Và thay vì trả lời Gary, Joseph cúi hẳn người xuống, dồn hết sức nặng của cả thân hình vào đôi bàn tay như muốn không để bị lôi ra trong khi ở khoang hành khách, cơ phó chuyến bay Smith, người đã nhường ghế buồng lái cho Joseph, ngồi cạnh Alex, cựu phi công của Không quân Mỹ. Cả hai đều biết có chuyện chẳng lành vì chiếc Embraer càng lúc càng xuống thấp, mà xuống theo cách bị rơi chứ không phải vì hạ độ cao. Cơ phó Smith nói: “Tôi không còn nghe thấy tiếng rì rầm của hai động cơ phản lực nữa. Lúc vừa đứng dậy, Alex cũng đứng lên theo tôi. Ông ấy nói: “Có rắc rối rồi! Vào buồng lái xem sao”.
Vẫn theo cơ phó Smith, cảnh tượng đầu tiên mà ông chứng kiến lúc cánh cửa buồng lái mở ra là Joseph gần như ngả hẳn người vào các thiết bị điều khiển máy bay, còn cơ trưởng Gary đang nắm chặt hai vai Joseph. Nhìn thấy Smith, Gary hét lớn: “Kéo ông ta ra. Nhanh lên! Gã khốn này muốn tự sát”.
Vài giây sau đó, Joseph bị cả Smith lẫn Alex vật ngửa xuống sàn máy bay trong khi cơ trưởng Gary tắt hệ thống báo cháy đồng thời khôi phục hoạt động của 2 động cơ phản lực. Để chắc ăn, cựu phi công Alex tháo chiếc cravat trên cổ mình, trói chặt 2 tay Joseph. Tiếp theo, cơ trưởng Gary sau khi gọi về đài kiểm soát không lưu Portland - là nơi gần nhất để thông báo tình hình và xin phép hạ cánh khẩn cấp, ông nói trên loa phóng thanh: “Kính thưa tất cả hành khách. Do máy bay của chúng ta có người gặp sự cố khẩn cấp về y tế nên thay vì hạ cánh xuống sân bay quốc tế San Francisco theo như lịch trình, chúng tôi sẽ xuống sân bay Portland, bang Oregon để nhờ trợ giúp…”. Bà Pamela, hành khách trên máy bay cho biết hầu như tất cả đều tin lời cơ trưởng. Chỉ đến khi máy bay đáp xuống, mọi người được lệnh ngồi yên tại chỗ rồi một nhóm an ninh sân bay tràn lên, đưa Joseph ra trong tư thế bị còng thì họ mới biết là đã có chuyện gì đó. Nữ tiếp viên Cathrine nói: “Khi Joseph bị an ninh áp giải xuống máy bay, tôi trấn an hành khách rằng ông ấy bị trầm cảm nặng. Việc còng tay là để ông ta không thể tự làm hại chính bản thân mình”.
Ngày 24/10/2023, Văn phòng cảnh sát quận Multnomah, thành phố Portland ra thông cáo báo chí, nội dung cho biết phi công Joseph Emerson, 44 tuổi bị buộc tội cố ý giết người, cố ý gây tổn hại về vật chất lẫn tinh thần cho thân nhân của những người bị giết, cố ý gây nguy hiểm cho người và cơ sở vật chất dưới mặt đất, cố ý gây ra sự cố không thể khắc phục với máy bay, cố ý phá hoại tài sản của Hãng Alaska Airlines…, còn với thông báo của Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) thì: “Vụ việc không liên quan đến khủng bố hay bắt cóc máy bay, bắt cóc con tin đòi tiền chuộc. Nó cũng không liên quan đến những cuộc xung đột đang xảy ra ở Ucraine, Israel và những nơi khác trên thế giới. Đây chỉ là sự cố ngoài ý muốn, gây ra bởi một cá nhân có thể đã bị trầm cảm nặng. Tuy nhiên cảnh giác và sẵn sàng xử lý vẫn là cách tốt nhất để bảo đảm an toàn cho hành khách và phi hành đoàn…”.
Hiện tại, vẫn chưa rõ động cơ nào đã khiến Joseph có ý định tự sát. Cảnh sát trưởng quận Multnomah, nơi có sân bay Porland nói: “Cuộc điều tra vẫn đang được tiến hành, bao gồm cả việc giám định tình trạng sức khỏe tâm thần của ông ta”. Bà Marianna, mẹ của 3 đứa con cùng có mặt trên chuyến bay số hiệu 175 của hãng Alaska Airlines thở hắt như trút được một gánh nặng: “Mẹ con tôi và tất cả những người khác đã thoát chết trong gang tấc. Lạy trời đừng bao giờ để chuyện này xảy ra thêm một lần nào…”.
VŨ CAO (Theo Oregon Evening News)