KIRIBATI - Quốc gia cuối cùng trên thế giới chưa có người nhiễm COVID-19

Là quốc đảo nằm ở trung tâm Thái Bình Dương, Cộng hòa Kiribati gồm 1 đảo lớn và 33 đảo nhỏ với diện tích 3,5 triệu km2 nhưng tổng diện tích mặt đất chỉ có 811 km2 với dân số 113.000 người. Đây là vùng đất cuối cùng trên thế giới đến nay vẫn chưa ghi nhận trường hợp nào nhiễm COVID-19 trong cộng đồng.

Các homestay ở Kiribati rất được du khách ưa chuộng vì sự hoang sơ, trong lành.

Ngay từ cuối tháng 1/2021, khi đại dịch COVID-19 bắt đầu lây lan khắp thế giới thì nước Cộng hòa Kiribati lập tức tiến hành đóng cửa biên giới nhằm ngăn chặn sự lây nhiễm. Tất cả mọi du khách đang có mặt trên đảo đều được yêu cầu phải ở lại. Để hỗ trợ họ, các khách sạn đồng loạt giảm giá thuê phòng xuống chỉ còn một nửa rồi tiếp theo là 3/4. Chưa hết, nhiều homstay trên đảo còn mời du khách ăn tối miễn phí. Có lẽ vì vậy nên tính đến cuối tháng 3/2022, Kiribati không ghi nhận bất kỳ một trường hợp dương tính nào trong cộng đồng.

Ngày 18/2/2022, chuyến bay đầu tiên hạ cánh xuống sân bay Kiribati để đón 54 du khách Mỹ về nước đợt 1. Theo yêu cầu của Cơ quan phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), máy bay sẽ đáp xuống đảo Fiji gần đó để xét nghiệm cho du khách, mỗi người 3 lần trong thời gian 7 ngày. Đến lần xét nghiệm thứ 3, 36 du khách có kết quả dương tính. Việc khai thác tiền sử bệnh lý cho thấy khả năng lây nhiễm có thể xảy ra trên máy bay.

Ngày 21/2, lại có thêm một số du khách nữa về nước và lần này, kết quả lây nhiễm sau 7 ngày cách ly ở đảo Fiji là 181 người. Theo CDC Mỹ, lịch trình của 2 chiếc máy bay ấy khá phức tạp. Từ Mỹ, nó ghé qua một số quốc gia ở châu Á trước khi đến Kiribati. Do chủ quan vì tất cả hành khách đều đã tiêm ngừa đủ 2 mũi, có người 3 mũi và thậm chí là 4 mũi nên việc khử trùng máy bay chỉ được thực hiện khá sơ sài.

Tiến sĩ Helen Petousis Harris, chuyên gia vắc xin tại Đại học Auckland ở New Zealand cho biết: “Nói chung việc lây nhiễm là điều không thể tránh khỏi. Nó xuất hiện ở mọi nơi trên thế giới. Vấn đề còn lại là chúng ta có đủ thời gian và phương án đối phó với nó hay không mà thôi”.

Cái tin hơn 200 người nhiễm COVID-19 khi rời đảo Kiribati đã khiến chính quyền và cư dân của nước cộng hòa này rúng động trong bối cảnh từ đầu đại dịch đến nay, mới chỉ có 59% trong tổng số 113.000 người dân được tiêm chủng 1 liều và 33% được tiêm đủ 2 liều. Tiến sĩ Api Talemaitoga, người đứng đầu mạng lưới các bác sĩ ở các đảo trung tâm Thái Bình Dương, trụ sở tại New Zealand cho biết cả nước Cộng hòa Kiribati chỉ có 5 giường chăm sóc đặc biệt đặt tại bệnh viện chính trên đảo.

Từ trước đến nay, các ca bệnh nặng đều phải gửi đi Fiji hoặc xa hơn, đến tận New Zealand để điều trị. Tiến sĩ Api Talemaitoga nói: “Hệ thống y tế của Kiribati rất hạn chế nên trước khả năng lây lan nhanh chóng của biến chủng Omicron, Tổng thống Taneti Maamau đã tuyên bố giới nghiêm, áp đặt lệnh đóng cửa biên giới đồng thời triển khai những điểm cách ly.

Bên cạnh đó, ông còn đề nghị Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khẩn cấp tăng cường thêm lượng vắc xin cho Kiribati theo chương trình COVAX. Các biện pháp ấy hoàn toàn có cơ sở bởi lẽ với dân số ít ỏi như vậy, chỉ một đợt dịch bệnh quét qua cũng có thể xóa sổ cả một dân tộc”.

Là quốc gia mà nền kinh tế chủ yếu dựa vào công nghiệp đánh cá và du lịch, thời điểm khi dịch bệnh COVID-19 bùng phát trên toàn thế giới, Kiribati có khoảng 20.000 du khách. Khi COVID-19 xuất hiện, New Zealand đã gửi đến đây một đội kiểm dịch gồm 2 bác sĩ và 6 kỹ thuật viên với đầy đủ trang thiết bị.

Hai ca dương tính đầu tiên được phát hiện hồi tháng 9/2021 là 2 thủy thủ trên một tàu chở hàng neo đậu ngoài biển, cách cảng Kiribati 5km để chờ kiểm dịch. Lúc có kết quả dương tính, con tàu này không được phép cập bờ nên nó phải nhổ neo quay lại nơi xuất phát.

Đến tháng 10, một nhà truyền giáo trở về Kiribati sau thời gian làm việc ở châu Phi cũng có kết quả dương tính. Ngay lập tức, ông bị cách ly rồi sau khi lành bệnh, ông phải trở về New Zealand. Bác sĩ Waipouna, người đứng đầu đội kiểm dịch New Zealand nói: “Với các tàu và máy bay chở hàng, chúng tôi yêu cầu sau khi bốc rỡ hàng hóa xuống, họ phải đi ngay. Trong suốt quá trình này, họ không được phép tiếp xúc với người bản xứ và người bản xứ làm những công việc lái máy cẩu, máy xúc, xe nâng…, cũng không được phép đến gần họ”.

Với ngành đánh cá, trong đó bao gồm việc săn bắt những loại cá cảnh quý hiếm mà một vài loại được bán với giá hàng chục ngàn USD mỗi con, chính quyền Kiribati vẫn tiếp tục để ngư dân hành nghề với những quy định cụ thể về thời gian và địa điểm.

Mỗi chiếc thuyền ra khơi chỉ được phép chở theo không quá 4 người. Ông Teruboto, ngư dân trên đảo cho biết một số những loại cá ngon khi bắt được, ông thường bán cho các du thuyền vì giá cao nhưng hiện tại, tất cả đều phải mang vào bờ.

Ông nói: “Mất đi một ít lợi nhuận nhưng đành chịu vì ai mà biết được trong những tờ tiền du khách trả cho tôi, có tờ nào mang theo con virus giết người ấy hay không…”, còn ngư dân Mambas thì: “Trong tổng số 34 hòn đảo lớn nhỏ ở Kiribati, chỉ 22 đảo có người ở. Trước đây mỗi lần đi đánh cá, chúng tôi thỉnh thoảng vẫn ghé đảo này đảo kia thăm bạn bè nhưng bây giờ thì chỉ còn gặp nhau qua điện thoại”.

Tính đến cuối tháng 3/2022, đảo quốc Kiribati chưa ghi nhận ca nhiễm COVID-19 nào trong cộng đồng, nhưng theo các chuyên gia dịch tễ học, nếu dịch bệnh vẫn tiếp tục lây truyền với tốc độ như hiện nay và nhất là xuất hiện thêm những biến chủng mới thì kỷ lục “vùng đất không người lây nhiễm” khó mà giữ được vì đảo quốc này không thể cắt đứt tất cả các mối liên lạc với thế giới.

VŨ CAO (Theo Traveller)