Siêu điệp viên Eli Cohen của Israel suýt trở thành Tổng thống Syria

Điệp viên Israel Eli Cohen lên kế hoạch xâm nhập hàng loạt bộ trọng yếu của Syria. Tuy nhiên ông đã bị phát giác và treo cổ.

BẠI LỘ VÀ BỊ HÀNH QUYẾT

Điệp viên Eli Cohen tại tư gia ở thủ đô Damascus của Syria.

Cohen đã bị tình báo Syria bắt giữ tại căn hộ của mình vào tháng 1-1965. Một tháng sau, điệp viên này bị đưa ra xét xử rồi bị kết án tử hình. Ông bị treo cổ vào ngày 18-5-1965 tại một quảng trường ở Damascus. Thi thể ông bị treo lơ lửng trong 6 tiếng đồng hồ liền.

Yakov Kedmi, một nhà bình luận chính trị Israel và cựu giám đốc cơ quan an ninh Nativ, nói chi tiết với Sputnik về vụ bắt giữ và hành quyết Cohen. Kedmi nói: “Mossad và cộng đồng tình báo Israel nói chung đã nhiều lần phân tích sâu vấn đề ông ấy bị bắt giữ và xử tử. Vai trò của Liên Xô trong chuyện này là rất thú vị, liên quan đến việc cung cấp các thiết bị chặn thu sóng vô tuyến điện”. Theo Kedmi, các điều tra của Israel chỉ rõ ra rằng Cohen đã phạm phải một số sai lầm nhất định và điều này cộng với sự xuất hiện của thiết bị Xô viết đã kéo theo việc ông bị lật tẩy. Mặc dù vậy vẫn có bức màn bí ẩn bao quanh câu chuyện chính thức về Cohen.

Người em trai Albert nói với Sputnik rằng có thể có 3 lý do khiến anh trai bị lộ thân phận. Thứ nhất, Đại sứ quán Ấn Độ ở Damascus khi ấy than phiền về việc gặp nhiễu trong liên lạc vô tuyến với New Delhi. Điều này dẫn tới một cuộc điều tra, mà trong đó thiết bị vô tuyến điện hiện đại của Liên Xô đã vào cuộc để xác định chính xác nguồn gây nhiễu và cho phép an ninh Syria bắt quả tang Cohen lúc ông đang truyền thông tin mật bằng điện đài từ căn hộ của mình. Thứ hai, tình báo Ai Cập tuyên bố Cohen lần đầu bị người của họ phát hiện trong một bức ảnh chụp một buổi họp của bộ tổng tham mưu quân đội Syria và quân đội Ai Cập ở Cao nguyên Golan. Phía Ai Cập sau đó xác định Cohen là một gián điệp của Israel. Thứ ba, chi tiết nhất, do Ahmad Suwaidani, cựu giám đốc tình báo Syria, đưa ra. Theo ông trùm mật vụ này, hồi đầu thập niên 1960, lực lượng phản gián Syria cảm nhận được có 2 người Syria đang làm cho CIA và bí mật lên kế hoạch đưa sang Síp tên lửa mà Damascus nhận được từ Liên Xô. Sau 7 tháng theo dõi, cơ quan đặc biệt của Syria phát hiện ra rằng cả 2 nghi phạm đều thường xuyên lui tới căn hộ của Cohen. 2 nghi phạm nói trên bị bắt vào cuối năm 1964, họ cuối cùng bị xét xử vì tội phản quốc và bị hành quyết ở Damascus vào tháng 1-1965. Còn Cohen ngay sau vụ bắt giữ cũng bị theo dõi sát sao.

Theo kịch bản do Suwaidani đưa ra, cơ quan an ninh Syria thực sự đã đột nhập vào căn hộ của Eli Cohen vào ngày 18-1-1965 nhưng chỉ thấy ông đang nghe đài, chứ không phải là đang truyền thông tin mật. Trong cuộc lục soát căn hộ này, các điều tra viên phát hiện một máy phát vô tuyến điện và các đồ khả nghi khác.

Albert Cohen nhớ lại, các bút lục của tòa án Syria có đề cập đến việc Eli Cohen và một tòng phạm có nói với một viên sĩ quan hải quân Syria rằng người Mỹ sẵn sàng trả 50.000 USD cho thông tin về hải quân Syria. Điều này được sử dụng để tố cáo Eli hợp tác với tình báo Mỹ.

Người em của Cohen cũng chỉ ra rằng việc bắt ông được Syria công bố vào ngày 22-1-1965, tức là chỉ 5 ngày sau khi bắt ông. Điều này, theo cách hiểu của Albert, cho thấy người Syria đã đưa ông vào diện nghi ngờ từ lâu rồi.

Albert nhất trí với đánh giá của Suwaidani cho rằng chính việc 2 người Syria bị bắt giữ do làm việc cho CIA là dấu hiệu khởi đầu cho thất bại của anh trai mình.

50 năm kể từ đó, chính quyền Syria vẫn từ chối gửi hài cốt Cohen về cho gia đình ông ở Israel. Yakov Kedmi tin rằng việc từ chối này có liên quan tới thực tế là họ không còn biết đích xác ông nằm ở đâu nữa.

Kedmi nói: “Israel liên tục cố gắng định vị mộ của ông và đã thực hiện thương lượng, nhưng sự thực là Damascus đơn giản chẳng biết thi thể Eli Cohen giờ nằm ở đâu nữa. Trong bối cảnh nội chiến, càng không thể tìm ra được. Trước họ từ chối có thể là vì lý do chính trị, giờ thì đơn giản là vì họ không biết gì cả”.

ANH HÙNG BẤT TỬ VỚI MỘT SỐ NGƯỜI, KẺ THÙ VĨNH VIỄN VỚI NGƯỜI KHÁC

Ở Israel, Eli Cohen được xem là một biểu tượng, một anh hùng dân tộc và một điệp viên thành công nhất trong lịch sử quốc gia này. Albert Cohen cho biết, anh trai mình là người can đảm. “Eli Cohen là một chiến binh quả cảm, một người lính âm thầm phục vụ nhà nước Israel. Anh ấy là một quân nhân không có quân phục và sẽ mãi là một anh hùng dân tộc trong trí nhớ của chúng tôi”.

Ngược lại, Tahsin Halabi tin rằng sứ mệnh của Cohen là phá hủy Syria. Nhà quan sát chính trị người Syria này nói: “Kể từ năm 1949, Mỹ đã cố gắng vài bận để tiến hành đảo chính ở Syria, nhưng tất cả các nỗ lực đó đều thất bại. Người Mỹ không hài lòng với chính quyền Syria có quan hệ tốt với Liên Xô. Khi thất bại trong mưu đồ đảo chính, CIA đặt ra nhiệm vụ phá hủy Nhà nước Syria. Chính vì lý do này mà Cohen được cử sang Syria”.

Cựu lãnh đạo cơ quan Nativ Yakov Kedmi thì cho rằng cuối cùng Cohen đã thành công. “Cohen là một trong các gián điệp thành công nhất của Israel và ông phải trả giá bằng mạng sống của chính mình. Ở bất cứ đất nước nào, một người như vậy đều được coi là anh hùng dân tộc và toàn thể nước Israel tôn vinh ký ức về ông”.

TRUNG HIẾU
(Tiếp theo và hết)