Định hướng phát triển mạnh mẽ quan hệ ASEAN - Australia
Sau 2 ngày họp với chủ đề “Tăng cường an ninh và thịnh vượng ở khu vực”, Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN - Australia đã kết thúc ngày 18-3 tại TP.Sydney.
 |
| Các nhà lãnh đạo ASEAN và Australia chụp ảnh chung tại hội nghị. |
Cách đây 44 năm, Australia đã trở thành đối tác bên ngoài đầu tiên của Hiệp hội Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Australia và mỗi quốc gia trong khu vực Đông Nam Á cũng đều có mối quan hệ hợp tác song phương rất mạnh mẽ. Mối quan hệ này được hình thành ở thời điểm nhiều quốc gia trong khu vực đang có những bước đi đầu tiên với tư cách là các quốc gia độc lập để cùng cải thiện cuộc sống của người dân. Australia đã luôn song hành cùng ASEAN để đạt các mục tiêu của khối. Hợp tác của Australia và ASEAN ngày nay diễn ra sâu rộng trên nhiều lĩnh vực.
Tại lễ ký Bản ghi nhớ ASEAN - Australia về Hợp tác chống khủng bố quốc tế, Thủ tướng Malcolm Turnbull nhấn mạnh: Việc ký Bản ghi nhớ là để thể hiện sức mạnh và tình đoàn kết khu vực trong nỗ lực đảm bảo cuộc sống bình yên hơn cho người dân. Tạo khuôn khổ pháp lý quan trọng cho việc tăng cường hợp tác giữa ASEAN và Australia về chống khủng bố, thông qua một loạt các chương trình hợp tác cụ thể như nâng cao năng lực thực thi pháp luật trong chống khủng bố, kiểm soát di chuyển xuyên biên giới của khủng bố, áp dụng công nghệ điện tử trong công tác nghiệp vụ, chia sẻ thông tin tình báo, chống tài trợ khủng bố…
Hai vấn đề được hai bên dành nhiều thời gian trao đổi tại phiên họp toàn thể là tăng cường hợp tác kinh tế và chống khủng bố. Thủ tướng Turnbull đã nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN - Australia đối với an ninh và thịnh vượng ở khu vực. Ông nêu rõ hội nghị lần này sẽ là cơ hội để hai bên đẩy mạnh hợp tác, làm sâu sắc thêm và tạo động lực mới cho quan hệ đối tác đã có quá trình phát triển vững mạnh hơn 44 năm qua.
Chia sẻ quan điểm này, các nước cho rằng ASEAN và Australia là đối tác cùng chung lợi ích ở khu vực, khẳng định cam kết tăng cường hợp tác xây dựng một khu vực hòa bình và thịnh vượng cho người dân ASEAN; đánh giá cao sự phối hợp và ủng hộ tích cực của Australia đối với các nỗ lực xây dựng cộng đồng ASEAN và hiện thực hóa Tầm nhìn ASEAN 2025 cũng như trong triển khai các kế hoạch kết nối và thu hẹp khoảng cách phát triển của ASEAN.
Về phần mình, Australia khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong một cấu trúc khu vực mở, minh bạch và hoạt động dựa trên luật lệ, đồng thời tiếp tục tăng cường cơ chế đối thoại ở các cấp với ASEAN về các vấn đề chiến lược ở khu vực, như tại Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+)...
Về kinh tế, trong năm 2017, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Australia và ASEAN đạt gần 73 tỷ AUD. Đầu tư trực tiếp từ Australia vào ASEAN đạt 72,43 tỷ USD năm 2016, đứng thứ 6 trong danh sách các nhà đầu tư vào ASEAN. Tại hội nghị lần này, các nước nhất trí tiếp tục nỗ lực thúc đẩy thương mại và đầu tư rộng mở ở khu vực, ủng hộ hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ cũng như làm sâu sắc hơn liên kết kinh tế giữa ASEAN và Australia.
Hai bên khẳng định tăng cường hợp tác hướng đến tăng trưởng bền vững và sáng tạo, trong đó chú trọng tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho các DN, nhất là các DN siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs), tạo công ăn việc làm và hỗ trợ khởi nghiệp cho người dân, thúc đẩy phát triển nền kinh tế số.v.v. ASEAN và Australia cũng cam kết đẩy mạnh trao đổi và kết nối các DN hai bên, gia tăng trao đổi thương mại và đầu tư trong khuôn khổ Khu vực mậu dịch tự do ASEAN - Australia.
Ngoài hợp tác kinh tế và chống khủng bố, một chủ đề khác gây được sự quan tâm lớn của dư luận quốc tế tại Hội nghị cấp cao ASEAN - Australia lần này là các cuộc thảo luận về tình hình an ninh trên các vùng biển ở khu vực. Cả Australia và các nước thành viên ASEAN đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phi quân sự hóa tại khu vực Biển Đông đang tranh chấp. Căng thẳng tại Biển Đông vẫn tiếp tục là mối quan ngại to lớn đối với các nhà lãnh đạo khu vực, Australia và ASEAN tái khẳng định “tầm quan trọng của việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn trên biển, tự do hàng hải và hàng không trong khu vực”. Các nhà lãnh đạo cũng bày tỏ mong muốn “nhanh chóng hoàn tất một Bộ Quy tắc ứng xử (COC) hiệu quả” trên Biển Đông.
Cũng tại hội nghị lần này, các nhà lãnh đạo ASEAN và Australia đã bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về căng thẳng leo thang do chương trình hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên, kêu gọi Triều Tiên ngay lập tức tuân thủ đầy đủ các nghĩa vụ của mình đối với tất cả các nghị quyết của HĐBA LHQ. Tuyên bố của ASEAN và Australia cũng cho rằng chương trình phát triển hạt nhân và tên lửa đạn đạo của Bình Nhưỡng “đe dọa tới an ninh khu vực cũng như toàn cầu”.
Có thể khẳng định những kết quả cụ thể đạt được tại hội nghị ở Sydney lần này sẽ là những định hướng phát triển quan trọng cho quan hệ đối tác ASEAN - Australia trong giai đoạn mới. Với quyết tâm của cả hai phía, cũng như truyền thống quan hệ tốt đẹp lâu đời, quan hệ ASEAN-Australia chắc chắn sẽ tiếp tục phát triển vững mạnh trong thời gian tới.
TRẦN THANH BÌNH