Sai hơn 1 năm đi vào hoạt động, Nhà máy xử lý nước thải tập trung Tóc Tiên (khu Xử lý chất thải tập trung Tóc Tiên, TX. Phú Mỹ) luôn trong tình trạng thiếu nước thải để vận hành. Trong khi đó, người dân sinh sống dọc suối Giao Kèo liên tục phản ánh tình trạng nước suối bị ô nhiễm, bốc mùi mà nguyên nhân xuất phát từ các nhà máy trong khu xử lý rác thải này.
 |
| Nhà máy xử lý nước thải tập trung Quý Tiến đi vào hoạt động hơn 1 năm nhưng vẫn không có đủ nước thải để xử lý. |
Đầu tư lớn nhưng không có đầu vào
Tháng 11/2018, UBND tỉnh ban hành quyết định số 3183/QĐ-UBND giao cho Công ty TNHH Môi trường Quý Tiến đầu tư Nhà máy xử lý nước thải tập trung bằng nguồn vốn của DN. Nhà máy xử lý nước thải tập trung Quý Tiến có nhiệm vụ thu gom, xử lý nước thải của nhà máy đang hoạt động trong Khu xử lý chất thải tập trung (KXLCTTT) Tóc Tiên để xử lý tập trung thay vì các DN tự xử lý cục bộ rồi thải ra môi trường như trước đây. Nhà máy được phê duyệt với công suất 2.000m3/ngày đêm (chia làm 2 modul, mỗi modul có công suất xử lý 1.000m3/ngày đêm). Nước thải sau khi xử lý đạt QCVN 40:2011/BTNMT, cột A thì được thải ra môi trường vào nguồn tiếp nhận Suối Đá, theo dòng chảy về suối Giao Kèo và chảy ra sông Dinh.
Theo Công ty TNHH Môi trường Quý Tiến, tổng vốn đầu tư cho cả 2 giai đoạn là 57 tỷ đồng trên diện tích 2,86ha. Phạm vi dự án không bao gồm mạng lưới công trình thu gom, nhưng để tạo điều kiện cho các DN trong KXLCTTT Tóc Tiên đấu nối vào Nhà máy xử lý nước thải tập trung, công ty đã xây dựng thêm mạng lưới thu gom nên giai đoạn 1 đã đầu tư đến 46 tỷ đồng.
Giai đoạn 1 của Nhà máy Xử lý nước thải tập trung Quý Tiến có công suất 1.000m3/ngày đêm chính thức đi vào hoạt động từ 15/8/2022. Toàn bộ hệ thống cống thu gom nước thải đã được đấu nối tới từng DN trong KXLCTTT Tóc Tiên. Ông Trần Quốc Thắng, Phó Giám đốc Nhà máy xử lý nước thải tập trung Quý Tiến cho biết, nếu như trước đây, các DN tự xử lý nước thải đạt cột B sẽ thải ra môi trường, thì khi đấu nối về nhà máy sẽ được xử lý thêm một bước đạt cột A theo QCVN 40:2011/BTNMT mới thải ra môi trường. Hệ thống xử lý nước thải xây dựng theo quy định của Bộ TN-MT và được Sở TN-MT giám sát chất lượng nguồn nước qua hệ thống quan trắc tự động. “Trước khi thực hiện dự án, công ty đã tham khảo giấy phép xả thải, đánh giá tác động môi trường của các DN trong khu xử lý tập trung. Theo giấy phép hoạt động của 10 DN đang hoạt động trong khu xử lý thì lượng nước thải trong quá trình hoạt động có thể lên đến 1.800m3/ngày. Tuy nhiên, trong gần 1 năm đi vận hành giai đoạn 1, Khu xử lý nước thải tập trung Quý Tiến chỉ mới tiếp nhận và xử lý được khoảng 3% so với mức xả thải của các nhà máy”, ông Thắng nói.
Ông Thắng cho biết thêm, đến nay đã có 7 DN trong Khu xử lý ký hợp đồng nhưng các DN này vẫn chưa chuyển nước thải về khu xử lý nước thải tập trung Quý Tiến để xử lý. Kể cả Công ty TNHH Kbec Vina có lượng nước thải lớn 250-300m3/ngày. “Với lượng nước thải tiếp nhận chỉ 3% so với thực tế, nhưng công ty vẫn phải bỏ ra chi phí để duy trì hoạt động của toàn bộ nhà máy, kể cả nhân công, điện nước và chất dinh dưỡng cho vi sinh. Trong khi đó, giá xử lý nước thải của nhà máy Quý Tiến chỉ khoảng 14.000đ/m3, thấp hơn so với mức xử lý thực tế khoảng 50-60 ngàn/m3”, ông Thắng nói.
Giám sát chặt chẽ nguồn thải
Từ thực trạng trên đặt ra câu hỏi: “Liệu lượng nước thải của các DN trong KXLCTTT Tóc Tiên đã thải đi đâu, hoặc bao nhiêu % trong số lượng nước thải phát sinh được xử lý đạt chuẩn trước khi thải ra môi trường?”. Thực tế, đã có nhiều vụ việc DN trong KXLCTTT Tóc Tiên lén lút xả thải, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Gần đây nhất, giữa tháng 5/2023 lực lượng chức năng đã phát hiện Công ty TNHH Kbec Vina xả hàng trăm m3 nước thải chưa qua xử lý ra môi trường. Thay vì toàn bộ lượng nước thải từ Công ty TNHH Kbec Vina được truyền về Khu xử lý nước thải tập trung Quý Tiến để xử lý đạt cột A.
Theo ông Đặng Sơn Hải, Phó Giám đốc Sở TN-MT, Sở đã tham mưu UBND tỉnh yêu cầu các DN trong KXLCTTT Tóc Tiên phải đấu nối hệ thống xử lý nước thải vào Nhà máy Xử lý nước thải tập trung Quý Tiến để cơ quan chức năng tập trung kiểm soát từ một đầu mối, thay vì phải kiểm soát việc xả thải của từng DN như trước đây. DN nào chưa đấu nối, sau khi giấy phép xử lý nước thải cục bộ hết hạn thì sẽ không được gia hạn. Đặc biệt, từ vụ xả thải của Công ty TNHH Kbec Vina, Sở TN-MT đã tham mưu Bộ TN-MT khi cấp phép xả thải buộc DN này phải đấu nối hệ thống xử lý nước thải cục bộ vào Nhà máy xử lý nước thải tập trung Quý Tiến để được xử lý đạt quy chuẩn và dễ kiểm soát nguồn thải đầu ra.
Cũng theo Sở TN-MT, việc áp dụng mô hình xử lý nước thải tập trung tại KXLCTTT Tóc Tiên sẽ giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường về nước thải cho Khu xử lý. Chất lượng nước khi thải ra môi trường sẽ được Sở TN-MT tự động lấy mẫu và giám sát trực tuyến 24/24. Bên cạnh đó, trách nhiệm của các DN trong KXLCTTT Tóc Tiên cũng sẽ nhẹ nhàng hơn. Còn với cơ quan chức năng, khi xảy ra sự cố về nước thải thì chỉ cần kiểm tra Nhà máy Xử lý nước thải tập trung Quý Tiến, chứ không cần phải đi hàng chục DN thứ cấp trong khu xử lý để kiểm tra như trước đây.
Bài, ảnh: QUANG VŨ