Cảnh báo sớm để chủ động phòng tránh thiên tai

“Cảnh báo sớm và hành động sớm thông tin khí tượng thủy văn và khí hậu để giảm nhẹ rủi ro thiên tai” là chủ đề của Ngày Khí tượng thế giới 23/3 năm nay. Thông điệp này nhấn mạnh về vai trò của công tác thông tin, dự báo Khí tượng Thủy văn (KTTV),  từ đó đưa ra các giải pháp phòng ngừa, sẵn sàng và ứng phó với thời tiết, khí hậu tốt hơn. 

Nhân viên Đài KTTV tỉnh lấy thông tin số liệu đo đạc từ Trạm Khí tượng Vũng Tàu.

Ông Nguyễn Văn Hiệp (ấp An Lạc, xã An Nhứt, huyện Long Điền) đã gắn bó với nghề trồng lúa nước hơn 50 năm. Nhớ lại thời gian đầu làm nông, ông Hiệp cho biết, trước đây, nông dân làm nông phải “trông trời trông đất trông mây, trông mưa trông nắng trông ngày trông đêm”. Nhưng ngày nay thì khác, làm nông không còn quá vất vả và phụ thuộc vào thời tiết. 

“Ngay từ đầu năm, chúng tôi được tuyên truyền và tiếp nhận thông tin sớm về dự báo thời tiết cho mùa vụ tiếp theo. Nhờ có thông tin KTTV kịp thời, chúng tôi chủ động nước tưới tiêu cho lúa, năng suất lúa theo đó vẫn bảo đảm đạt 6 tấn/9 sào dù nắng kéo dài vào mùa khô những năm gần đây”, ông Hiệp chia sẻ.

Đó chỉ là một trong số những câu chuyện cho thấy việc cảnh báo sớm KTTV giúp người dân chủ động hơn trong công việc, từ đó giảm thiệt hại do thiên tai gây ra.

Ông Nguyễn Văn Tài, Giám đốc Đài KTTV tỉnh cho biết, Đài KTTV được thành lập năm 1997 theo Quyết định 229/QĐ-ĐKTTVKVNB. Hiện Đài có 5 trạm khí tượng bề mặt, 6 trạm hải văn, 12 điểm đo mưa tự động. Trước những diễn biến bất thường của thời tiết, Đài KTTV tỉnh thời gian qua không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác cảnh báo, dự báo thiên tai đặc biệt là công tác dự báo và cảnh báo sớm.

Cụ thể, Đài đã có rất nhiều thay đổi với mục tiêu tăng cường công tác dự báo, cảnh báo sớm, dài hạn, tăng mức độ chi tiết trong các bản tin. Đồng thời, ban hành các bản tin sớm hơn với độ tin cậy cao nhất có thể để các cơ quan phòng chống thiên tai và người dân có thêm thời gian chuẩn bị, thời gian xây dựng kế hoạch sớm ứng phó thiên tai. Đối với lĩnh vực dự báo khí tượng, thời hạn dự báo thời tiết, cảnh báo sớm thiên tai đã được mở rộng tới 10 ngày.  Nội dung và hình thức bản tin đã có nhiều thay đổi, tập trung cung cấp các thông tin dự báo ở quy mô nhỏ hơn (cấp huyện, cấp xã) và thời gian dài hơn. Đối với bão - áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) giai đoạn đầu năm 2000 vẫn chỉ dự báo 24 giờ, nhưng đến hiện tại đã nâng dự báo bão - ATNĐ lên 3 ngày, cảnh báo 5 ngày. Với lĩnh vực dự báo biển, trước đây ngành KTTV chỉ dự báo 24 giờ, thì hiện nay đã dự báo tới 48-72 giờ và cảnh báo trong khoảng 4-10 ngày.

Tại BR-VT, Đài KTTV tỉnh đã thực hiện bản tin cảnh báo gió mạnh trên biển khi có gió trên biển từ cấp 6 trở lên để phục vụ các phương tiện hoạt động trên vùng biển BR-VT đến Côn Đảo và bản tin thời tiết trên biển hàng ngày; đã đưa ra bản tin cảnh báo dông sét thời hạn dự báo từ trước 30 phút đến 3 giờ khi có khả năng xuất hiện mưa dông. Đài hàng ngày đều thực hiện bản tin dự báo điểm thời hạn dự báo trước từ 1-10 ngày tiếp theo chi tiết của từng địa phương cho 8 khu vực theo đơn vị hành chính trực thuộc tỉnh...

Để đạt được những kết quả trong công tác dự báo như trên, mạng lưới KTTV trên địa bàn tỉnh những năm qua được đầu tư nâng cấp theo hướng hiện đại hóa, tự động hóa. Những năm gần đây, Đài KTTV tỉnh đã sử dụng số liệu quan trắc tại địa phương kết hợp với số liệu radar thời tiết để cung cấp kịp thời các bản tin dự báo thời tiết hàng ngày, các bản tin cảnh báo thiên tại cho các cơ quan chức năng và Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh. Từ đó, góp phần tích cực trong phát triển kinh tế xã hội của địa phương, giảm thiệt hại đến mức thấp nhất do thiên tai gây ra.

Theo ông Nguyễn Văn Tài, để nâng cao chất lượng dự báo, thời gian tới Đài KTTV tỉnh tiếp tục đầu tư hiện đại hoá các trạm đo đạc tự động và truyền tin với thời gian thực, nâng cấp và hoàn thiện mạng lưới quan trắc KTTV trên địa bàn tỉnh với với kinh phí của địa phương và Trung ương. Ngoài ra, Đài KTTV cũng đang đề nghị cơ quan chức năng cho phép xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu KTTV, sử dụng số liệu quan trắc tại địa phương, số liệu radar thời tiết kết hợp ứng dụng KHCN như các mô hình tính toán, sản phẩm dự báo số trị để ra các bản tin dự báo, cảnh báo sớm và chính xác. Đồng thời, trong mục dự báo, cảnh báo mưa lớn diện rộng sẽ có thêm nội dung cảnh báo mưa lớn định lượng trong 24 giờ tiếp theo kể từ thời điểm đưa ra bản tin dự báo, cảnh báo.

Bài, ảnh: QUANG VŨ