Đừng áp dụng cứng nhắc

Nghị định 38/2015/NĐ-CP về quản lý chất thải và phế liệu có quy định DN phải thực hiện việc ký quỹ lô hàng nhập khẩu nhằm kiểm soát tình trạng DN lợi dụng việc nhập nguyên liệu sản xuất là phế liệu để nhập chất thải nguy hại. Tuy nhiên, quá trình thực thi, Nghị định đã xuất hiện một số vướng mắc cần sớm được tháo gỡ.

Bộ TN-MT đang nghiên cứu đề xuất giảm thời gian ký quỹ đối với những lô hàng đã được giám định đủ điều kiện nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất nhằm tạo thuận lợi tối đa cho DN. Trong ảnh: Sản xuất thép tại Công ty TNHH Thép Vinakyoei.

Ông Đặng Sơn Hải, Phó Giám đốc Sở TNMT cho biết, Nghị định số 38 nhằm buộc các DN nhập khẩu phế liệu chịu trách nhiệm xử lý rủi ro, nguy cơ ô nhiễm môi trường có thể phát sinh từ lô hàng phế liệu nhập khẩu. Quy định này cũng giúp tránh tình trạng ùn ứ chất thải nguy hại gây ô nhiễm môi trường tại các cảng biển hiện nay. 

Tuy nhiên, các DN phản ánh, quá trình triển khai thực hiện, quy định này đã bộ lộ nhiều hạn chế, gây khó khăn cho DN. Chẳng hạn, việc nhập khẩu đã làm xong thủ tục hải quan, đã thực hiện ký quỹ nhưng hàng hóa chưa được thông quan do thời gian chưa đủ 15 ngày làm việc. Điều này làm phát sinh thêm chi phí lưu container, lưu bãi của DN nhập khẩu. Thậm chí, có những lô hàng phế liệu nhập về cảng chỉ 5-7 ngày, nhưng cơ quan hải quan không thể làm thủ tục thông quan cho DN. Như vậy, nếu như tính cả ngày nghỉ, hoặc ngày lễ, ít nhất phải 18-19 ngày, DN mới được thông quan lô hàng. Điều này ảnh hưởng đến tiến độ nguyên liệu đưa về phục vụ sản xuất cũng như không thực hiện đúng thời gian giao hàng đã ký kết với khách hàng của DN. 

Cán bộ hải quan kiểm tra container hàng phế liệu tại Cảng TCIT.

Ông Nguyễn Thanh Phong, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thép Miền Nam (KCN Phú Mỹ 1, TX. Phú Mỹ) cho biết: Bình quân mỗi tháng công ty nhập khẩu 40 ngàn tấn phế liệu với giá 320 USD/tấn. DN phải vay ngân hàng khoảng 256 tỷ đồng để đóng tiền ký quỹ. Trong vòng 15 ngày, DN phải trả 832 triệu đồng tiền lãi. Đây là số tiền lớn, tăng thêm gánh nặng cho DN, bởi để có nguồn vốn sản xuất, DN đã phải vay ngân hàng. Ông Phong kiến nghị: “DN hoàn toàn ủng hộ việc ký quỹ, tuy nhiên quá trình triển khai thực hiện phải linh hoạt, phù hợp với thực tế để tạo thuận lợi cho DN”.

Theo quy định, các DN sản xuất thép nhập hàng về để phục vụ sản xuất phải có bản cam kết tái xuất nếu phế liệu nhập khẩu không đạt yêu cầu. Do đó, tỷ lệ các lô phế liệu nhập khẩu buộc phải tiêu hủy, tái xuất tại các cảng biển rất ít. Ông Tsai Yih-Jang, Giám đốc Công ty CP China Steel Việt Nam (KCN Mỹ Xuân A2, phường Mỹ Xuân, TX. Phú Mỹ) cho rằng, việc phải ký quỹ 15 ngày trước khi làm thủ tục cho lô hàng là chưa hợp lý. Bởi lẽ, hàng hóa đến cảng phụ thuộc vào các hãng tàu, nếu nhập khẩu từ các nước khu vực châu Á, thời gian từ khi ký hợp đồng đến khi hàng về cảng chỉ trong vòng 10 ngày nhưng DN phải chờ thêm 5 ngày nữa mới được thông quan. Điều này không chỉ gây mất thời gian, làm tăng chi phí cho DN mà cảng biển cũng sẽ chịu thêm áp lực vì nhiều tàu phải lưu lại.

Tại hội nghị tiếp xúc cử tri chuyên đề “DN trong cụm cảng số 5 tỉnh BR-VT” vừa qua của Đoàn ĐBQH tỉnh, Bộ trưởng Bộ TN-MT Trần Hồng Hà cho biết: Việc ký quỹ nhằm kiểm soát chặt chẽ những lô hàng không đủ điều kiện nhập khẩu. Tuy nhiên, trước các kiến nghị của DN, Bộ TN-MT đang nghiên cứu tháo gỡ theo hướng: Những lô hàng đã được giám định đủ điều kiện nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất không cần chờ đủ thời gian ký quỹ 15 ngày mới được làm thủ tục thông quan. Các cơ quan chức năng có thể cho DN đưa hàng về kho bãi của mình bảo quản nhằm giảm chi phí lưu bãi tại cảng. Đồng thời, Bộ  TN-MT sẽ trình xin ý kiến Chính phủ rút ngắn thời gian DN phải ký quỹ trước khi nhập khẩu, để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho DN nhập khẩu phế liệu, bảo đảm kế hoạch sản xuất kinh doanh.

Bài, ảnh: TRÀ NGÂN