Mô hình Bí thư kiêm Chủ tịch UBND cấp xã: "Hai vai" nặng nề, cán bộ phải tài

Nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, hiệu lực hiệu quả quản lý Nhà nước, đồng thời đề cao trách nhiệm của người đứng đầu, TP. Vũng Tàu đã thực hiện thí điểm mô hình Bí thư Đảng ủy kiêm chủ tịch UBND cấp xã từ năm 2009. Sau 9 năm thực hiện, mô hình bước đầu mang lại những kết quả tích cực, song cũng bộc lộ một số vấn đề cần quan tâm, nhất là vấn đề thiếu hụt nhân sự đủ tầm để gánh “hai vai”. 

GIẢI QUYẾT NHANH CÁC VIỆC SÁT SƯỜN VỚI DÂN

Thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị về nhất thể hóa chức danh bí thư Đảng ủy đồng thời là chủ tịch UBND cấp xã, năm 2009, Thành ủy Vũng Tàu đã quyết định chọn 7 đơn vị phường, xã đủ điều kiện để thực hiện thí điểm. 

Xã Long Sơn là 1 trong 7 đơn vị phường, xã được TP. Vũng Tàu chọn thí điểm nhất thể hóa chức danh bí thư Đảng ủy đồng thời là chủ tịch UBND cấp xã. Hiện tại, ông Lê Xuân Tú là người đảm nhiệm 2 vai trò, vừa là Bí thư Đảng ủy, vừa là Chủ tịch UBND xã. Từ khi được bổ nhiệm giữ chức vụ này, ông Lê Xuân Tú đã hoàn thành tốt các nhiệm vụ quan trọng tại địa phương. Trong đó, nổi bật nhất là xã đã phối hợp thực hiện tốt công tác giải tỏa mặt bằng của 4 dự án lớn gồm: Dự án tái định cư (giai đoạn 1 và giai đoạn 2) với tổng diện tích đất thu hồi là 59ha của 117 hộ dân; Dự án đường vào khu công nghiệp dầu khí Long Sơn với chiều dài 4,8km; Dự án đường vào Lữ đoàn 171 Vùng 2 Hải quân, với tổng diện tích đất thu hồi là 9.600m² của 28 hộ dân; Dự án nghĩa trang xã Long Sơn với tổng diện tích đất thu hồi 2ha của 13 hộ dân. Theo ông Tú, trên cương vị vừa là bí thư, vừa là chủ tịch UBND xã, phải tiếp nhận nhanh chỉ đạo từ cấp trên và triển khai nhanh xuống thực tế thì công việc mới đạt hiệu quả. Khi tiếp xúc với dân, có thể nắm bắt và ra quyết định ngay.

Còn tại phường Thắng Nhì, ông Võ Văn Quyền, Bí thư, Chủ tịch UBND phường cho rằng, đây là mô hình phù hợp với chủ trương cải cách hành chính và tinh gọn bộ máy của Đảng và Nhà nước ta hiện nay. Bí thư Đảng ủy đồng thời là chủ tịch UBND phường, vừa là người tiếp thu các chủ trương, nghị quyết của các cấp, vừa là người trực tiếp chỉ đạo, điều hành UBND phường, tùy cương vị vừa phối hợp với UBMTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội tổ chức thực hiện các nhiệm vụ ở cơ sở. Vì vậy, các nhiệm vụ chính trị được thực hiện đồng bộ, linh hoạt, kịp thời hơn, tạo sự thống nhất giữa chủ trương, nghị quyết của Đảng ủy với chương trình hành động và việc triển khai tổ chức thực hiện của UBND phường. 

Ông Võ Văn Quyền, Bí thư, Chủ tịch UBND phường Thắng Nhì (TP. Vũng Tàu) trao đổi với nhân viên cấp dưới về việc thành lập các tổ giám sát các vấn đề môi trường trên địa bàn phường. Ảnh: BÙI HƯƠNG

Cũng theo ông Quyền, kết quả rõ nét nhất khi thực hiện mô hình này, đó là giảm được 30% số hội nghị, cuộc họp do thường xuyên tổ chức hội nghị Ban Thường vụ, Ban Chấp hành mở rộng. Ngoài ra, giảm 40% thời gian để đưa chủ trương lãnh đạo của Thành ủy, nội dung chỉ đạo, điều hành của UBND và chủ tịch UBND, của Đảng ủy, UBND phường đến địa bàn khu phố, tổ dân cư và nhân dân. Năm 2017, nhằm nắm bắt sâu sát tình hình thực tế cơ sở, Đảng ủy phường Thắng Nhì đã tổ chức các đoàn công tác làm việc với chi ủy các chi bộ trực thuộc, các đoàn thể khu phố chủ động giải quyết những khó khăn của cơ sở, trong đó đặc biệt là vấn đề an ninh, trật tự trên địa bàn. Trong năm, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, không xảy ra điểm nóng, khiếu kiện đông người. Đảng ủy đã chỉ đạo xây dựng và tổ chức các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, phối hợp với Công an tỉnh, Bộ đội Biên phòng tỉnh phát hiện 6 vụ tàng trữ trái phép ma túy, bắt 85 đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy, đưa 44 đối tượng đi cai nghiện bắt buộc… 

KHÓ KHĂN CẦN THÁO GỠ

Mô hình bí thư kiêm chủ tịch UBND xã ban đầu được TP.Vũng Tàu triển khai ở 7 xã, phường. Nhưng chỉ trong thời gian ngắn chỉ còn xã Long Sơn và phường Thắng Nhì duy trì. Theo Thành ủy Vũng Tàu, do nhiều vướng mắc về nhân sự nên buộc phải thu gọn thí điểm. Cụ thể như, ở một số đơn vị, chủ tịch phường không hoàn thành nhiệm vụ được giao, tín nhiệm thấp nên phải dừng thí điểm.

Khi bắt đầu triển khai, Trường Chính trị tỉnh được Tỉnh ủy giao nhiệm vụ nghiên cứu, nắm tình hình thực tế, ghi nhận ưu điểm, hạn chế của mô hình. Theo bà Ngô Thị Liên, Hiệu trưởng Trường Chính trị tỉnh: “Sau 9 năm, các địa phương duy trì được mô hình, có thể thấy rõ những thay đổi về phương thức lãnh đạo, điều hành. Tuy nhiên, để có thể nhân rộng, phải giải quyết được khó khăn về cán bộ. Bởi vì, một người giữ “hai vai” buộc phải đáp ứng tiêu chuẩn, tiêu chí cao hơn. Và nói chung, phải có năng lực thực sự, cả cái tâm, cái tầm của người lãnh đạo, và cái tài của người quản lý. Đây là khâu khó nhất nếu nhìn vào mặt bằng chung của lực lượng cán bộ, công chức của tỉnh”.  

Còn từ phía trong cuộc, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Long Sơn Lê Xuân Tú cho biết: Khó khăn khi đảm nhận “hai vai” là rất bận rộn, nhiều áp lực. Ngoài ra, quyền tập trung ở một người, cũng dễ nảy sinh tình trạng lạm quyền, độc quyền, độc đoán, mất dân chủ.

Đồng chí Mai Ngọc Thuận, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP. Vũng Tàu đánh giá, việc thực hiện mô hình này ở xã Long Sơn và phường Thắng Nhì bước đầu cho thấy những kết quả khả quan. Công tác lãnh đạo tập trung vào một nhân tố, việc điều hành bảo đảm được sự thống nhất, xóa bỏ những hạn chế như tư tưởng trông chờ, ỷ lại, đùn đẩy trách nhiệm, mất đoàn kết. Người đứng đầu cấp ủy và chủ tịch UBND cấp xã phát huy được vai trò, quyền hạn, trách nhiệm của mình trong công tác. Tuy nhiên, đồng chí Mai Ngọc Thuận cũng cho rằng, vấn đề đặt ra hiện nay là HĐND cùng cấp phải phát huy và nêu cao vai trò, chức năng, nhiệm vụ, phải tổ chức giám sát và kiểm soát hoạt động của cơ quan hành chính tại các đơn vị này như thế nào cho hiệu quả, để phát huy những ưu điểm, khắc phục những hạn chế trong quá trình vận hành.

“Bắt đầu từ năm 2018, TP. Vũng Tàu tiếp tục thực hiện mô hình bí thư Đảng ủy đồng thời là chủ tịch UBND phường, xã ở những địa phương có đủ điều kiện, tiến tới nhiệm kỳ 2020-2025 đạt 50% tổng số đơn vị hành chính của thành phố. Để đạt được mục tiêu này, TP. Vũng Tàu kiến nghị HĐND tỉnh, Ban Tổ chức Tỉnh ủy quan tâm, hỗ trợ TP. Vũng Tàu mở các lớp tập huấn về nâng cao năng lực và vai trò giám sát của đại biểu HĐND cấp phường, xã; nâng cao kỹ năng cho các cán bộ được quy hoạch vào chức danh bí thư cấp ủy ở cấp phường, xã trong thời gian tới”, đồng chí Mai Ngọc Thuận nói.

HƯƠNG TRÀ