Những ngày qua, dư luận bức xúc trước việc nhóm người nổi tiếng có sức ảnh hưởng (KOL) gồm hoa hậu Thùy Tiên, Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục bị tố quảng cáo chất lượng sản phẩm kẹo rau củ Kera do chính nhóm này sản xuất không đúng thực tế. Theo đó, nhóm KOL này đã livestream quảng cáo về kẹo rau củ Kera có nội dung “1 viên kẹo tương đương 1 đĩa rau”. Sản phẩm này được dùng như một loại thực phẩm thay thế dành cho cả người lớn lẫn trẻ em lười ăn rau.
Nghi ngờ tính xác thực, một người dùng đã mang sản phẩm đi kiểm nghiệm tại Viện đo lường chất lượng quốc gia và cho kết quả không như quảng cáo: 1 hũ kẹo KERA (30 viên) có hàm lượng chất xơ là 0,51g, tức 1 viên kẹo chỉ có 0,017g chất xơ! Trong khi đó, 1 trái chuối (giá 2.000 đồng) có đến 2,6g chất xơ, tương đương 153 viên kẹo KERA (trị giá 745 ngàn đồng).
Sau khi bị người tiêu dùng bóc mẽ trên mạng xã hội, Quang Linh Vlogs và hoa hậu Thùy Tiên đã lên tiếng xin lỗi, giải thích về nội dung quảng cáo quá lố của mình. Thế nhưng, liệu những lời xin lỗi ấy có được chấp nhận bỏ qua hay không?
Mỗi tài khoản mạng xã hội của hoa hậu, nghệ sĩ, người nổi tiếng (gọi chung là KOL) thường có hàng triệu người theo dõi. Bất kỳ hành động, lời nói nào của họ cũng có thể tạo ra tầm ảnh hưởng nhất định đến cộng đồng. Với lòng tin vào KOL, khi họ quảng cáo cho một sản phẩm hay tổ chức một hoạt động nào đó, cộng đồng luôn tin tưởng và làm theo. Nắm bắt được sức mạnh của KOL, các nhãn hàng thường thuê họ quảng cáo sản phẩm. Với những lời ngợi ca có cánh và được khẳng định về chất lượng bởi KOL, người tiêu dùng không tiếc tiền để mua sản phẩm đó. Chẳng hạn, với sản phẩm kẹo rau Kera, ước tính đến nay, tổng doanh số thu được từ mặt hàng này đạt hơn 8 tỷ đồng chỉ sau một thời gian ngắn có mặt trên thị trường.
Tình trạng KOL quảng cáo sai sự thật về hàng hóa, dịch vụ, đặc biệt là các loại thuốc, thực phẩm chức năng diễn ra khá thường xuyên. Khi bị cơ quan chức năng, dư luận bóc trần, nhiều KOL đã lên tiếng giải thích, xin lỗi và hứa hẹn không tái phạm. Trong khi đó, pháp luật chưa có chế tài xử phạt dành riêng cho KOL khi quảng cáo sai sự thật. Mức xử phạt hành chính áp dụng chung cho tất cả các trường hợp vi phạm là từ 60-80 triệu đồng. Chế tài này là quá nhẹ so với lợi nhuận mà các nhãn hàng, KOL thu được từ việc quảng cáo và bán sản phẩm, nên không đủ sức răn đe.
Bộ VH-TT-DL và các đơn vị đã xây dựng dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo trình Quốc hội. Trong dự thảo này, cơ quan soạn thảo đề xuất chế tài chặt chẽ hơn với KOL khi tham gia quảng cáo sản phẩm, dịch vụ. Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV (tháng 11/2024), nhiều đại biểu đã đóng góp ý kiến vào dự thảo này. Hy vọng, sau khi được Quốc hội thông qua, luật sẽ có chế tài đủ mạnh để xử lý các hành vi quảng cáo sai sự thật.
Tuy nhiên, để chấm dứt tình trạng này, vai trò quan trọng nhất vẫn là trách nhiệm của nhà sản xuất và của các KOL trước cộng đồng, người tiêu dùng. Cái giá phải trả sẽ rất lớn một khi hành vi lừa dối người tiêu dùng bị phát giác và bị tẩy chay. Chưa tính đến việc bị cơ quan chức năng xử lý, nhà sản xuất đã có thể bị phá sản, còn KOL thì mất hết lòng tin của cộng đồng, sẽ mất luôn cả cơ hội kiếm tiền!
ĐỨC NGUYÊN