Việc quản lý homestay còn nhiều bất cập. Để loại hình lưu trú du lịch này hoạt động có hiệu quả còn nhiều việc phải làm. Lãnh đạo nhiều tỉnh thành có thế mạnh về du lịch cùng nhìn nhận như vậy khi nói về hoạt động của homestay tại địa phương mình.
Homestay là loại hình du lịch dựa vào cộng đồng, tức lưu trú tại nhà dân, sống và sinh hoạt như một thành viên trong gia đình, địa phương nơi khách đến, qua đó du khách có thể khám phá, trải nghiệm và cảm nhận phong tục tập quán, đời sống văn hóa của địa phương đó một cách đầy đủ nhất. Loại hình lưu trú “cùng ăn, cùng ở, cùng làm” này giúp du khách - nhất là du khách nước ngoài và dân “phượt” có một góc nhìn gần gũi và thực tế hơn với cách sống và nền văn hóa bản địa.
Thế nhưng, do nhiều người chưa hiểu đúng về “homestay”, pháp luật kinh doanh loại hình này chưa hoàn thiện, sự bất cập trong công tác quản lý đã khiến cho loại hình này đi chệch hướng, bị biến dạng so với mục tiêu và ý nghĩa ban đầu. Ở nhiều nơi, biển đề “homestay” nhưng thực chất chỉ là các nhà trọ, nhà nghỉ đơn thuần, hầu như du khách không có một mối liên kết, tương tác nào với gia chủ, văn hóa gia đình nơi họ lưu trú.
Vũng Tàu là thành phố du lịch, sự nở rộ của dịch vụ lưu trú homestay cũng là điều dễ hiểu. Bên cạnh việc giúp du khách có thêm sự lựa chọn nơi lưu trú phù hợp với túi tiền và sở thích, loại hình lưu trú homestay cũng phát sinh nhiều hệ lụy về an ninh trật tự, tệ nạn xã hội, ô nhiễm môi trường. Một bộ phận du khách thiếu ý thức ở trong các homestay thuê trọ đã mở nhạc to, ăn nhậu la hét ầm ĩ, gây huyên náo ảnh hưởng đến người dân xung quanh. Cá biệt có trường hợp thuê homestay để mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma túy.
Tại hội thảo về quản lý homestay do UBND TP.Vũng Tàu tổ chức cách đây không lâu, lãnh đạo các cơ quan chức năng và chính quyền thành phố nhìn nhận homestay là nhu cầu thực tế nhưng địa phương chưa có sự chuẩn bị để quản lý loại hình này. Việc cấp giấy phép, điều kiện cơ sở vật chất cho loại hình kinh doanh dịch vụ lưu trú này còn dễ dãi. Qua kiểm tra, chỉ có một số ít cơ sở có giấy phép kinh doanh, phần lớn không có giấy chứng nhận đủ điều kiện về ANTT, không đáp ứng được đầy đủ quy định về loại hình dịch vụ lưu trú. Việc đặt phòng lưu trú, thanh toán tiền giữa khách và chủ cơ sở thường thông qua các trang bán hàng du lịch qua mạng. Công tác kiểm tra, xử lý của lực lượng chức năng gặp khó vì khách thuê căn hộ đóng cửa không hợp tác.
Khách quan mà nói, vai trò của ngành du lịch đối với loại hình lưu trú du lịch homestay cũng còn hạn chế, chưa có chiến lược, định hướng rõ ràng khiến loại hình này chệch hướng, dẫn đến tình trạng mạnh ai nấy làm, làm ăn chụp giựt gây ảnh hưởng đến hình ảnh du lịch địa phương, có lúc đẩy hoạt động kinh doanh homestay rơi vào cảnh ế ẩm, bế tắc, “sống dở chết dở”.
Đúng như lãnh đạo nhiều tỉnh thành nhìn nhận, có nhiều việc phải làm để đưa dịch vụ homestay vào nề nếp mà trong đó quan trọng nhất là xây dựng chiến lược phát triển loại hình lưu trú du lịch homestay, đề ra những giải pháp phù hợp thuận lợi cho việc quản lý cũng như bảo đảm quyền lợi của du khách. Một chương trình truyền thông giúp người dân hiểu đúng về homestay vào lúc này là rất cần thiết. Có cái nhìn đúng về homestay, người dân sẽ dốc sức đầu tư cho nó, từ cơ sở vật chất đến ngoại ngữ, kỹ năng đón tiếp, phục vụ du khách một cách bài bản, chuyên nghiệp. Thẩm định kỹ hồ sơ cũng như các điều kiện thực tế, không cấp giấy chứng nhận cho các cơ sở khi chưa bảo đảm các điều kiện tiêu chuẩn theo quy định; Mở các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý, ngoại ngữ, phòng chống cháy nổ, bảo vệ môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm cho lao động làm việc tại các cơ sở kinh doanh homestay cũng là những yêu cầu bức thiết. Với những cơ sở chưa được cấp phép nhưng vẫn cứ kinh doanh, qua kiểm tra, rà soát, cơ quan chức năng có biện pháp buộc ngưng hoạt động. Nếu cố tình vi phạm kiên quyết xử lý nghiêm.
Tổ chức cho loại hình dịch vụ homestay phát triển đúng hướng dưới góc độ là một sản phẩm du lịch hoàn chỉnh sẽ đem lại nhiều lợi ích cho cộng đồng. Cơ quan thuế sẽ thu được thuế, người dân sẽ có nguồn thu nhập đáng kể. Không chỉ vậy, đó còn là kênh quảng bá có hiệu quả cái hay, cái đẹp của văn hóa các vùng, miền Việt Nam với bạn bè quốc tế.
NGUYỄN TRIỆU HẢI