>>> Bình Giã - Đòn sấm sét vào chiến lược Chiến tranh đặc biệt
Trận Tầm Bó diễn ra vào ngày 10/4/1966 ở khu vực suối Tầm Bó, xã Xà Bang, nay thuộc huyện Châu Đức. Đây là trận đầu tiên bộ đội chủ lực quân giải phóng cũng như quân dân Bà Rịa - Vũng Tàu đối đầu đội quân thiện chiến của Mỹ và giành chiến thắng.
 |
| Tượng đài chiến thắng Tầm Bó. Ảnh: NGỌC BÍCH |
Đầu năm 1966, quân đội viễn chinh Mỹ và chư hầu mở chiến dịch Abilene với ý đồ tìm và diệt lực lượng cách mạng trên địa bàn tỉnh Phước Tuy (nay là tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) để thực hiện mục tiêu của “Chiến tranh cục bộ”. Lực lượng chính tham gia chiến dịch là 2 lữ đoàn bộ binh của Sư đoàn 1 “Anh cả đỏ”, thuộc loại sừng sỏ của quân đội Hoa Kỳ. Lực lượng tăng cường có Tiểu đoàn 1, Trung đoàn Hoàng gia Úc và Tiểu đoàn 161, Pháo binh Hoàng gia New Zealand. Ngoài ra còn có sự hỗ trợ của pháo binh và không quân sẵn sàng ném bom, bắn phá, chi viện cho lực lượng bộ binh địch thực hiện chiến dịch.
Bộ Tư lệnh Miền và Bộ Tư lệnh Sư đoàn 5 đã theo dõi sát hoạt động của địch và nhận định, khả năng quân Mỹ và chư hầu sẽ càn quét căn cứ Trung đoàn 4 (Sư đoàn 5) và các kho hậu cần của ta ở phía Đông và Tây lộ 2 thuộc khu vực đồn điền cao su Bình Ba, tỉnh Phước Tuy. Sư đoàn 5 Quân giải phóng miền Nam được thành lập tháng 11/1965, từng lập nhiều chiến công trong quá trình chiến đấu đánh bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ. Bộ Tư lệnh Sư đoàn 5 đã giao nhiệm vụ cho Trung đoàn 4 cơ động từ Nam suối Kiết đến khu vực suối Tầm Bó triển khai trận địa sẵn sàng chặn đánh địch.
Trong 2 ngày 8 và 9/4/1966, máy bay địch liên tục ném bom bắn phá ác liệt khu vực suối Tầm Bó. Sáng 10/4/1966, đại đội Charlie thuộc Lữ đoàn 199, Sư đoàn “Anh cả đỏ” di chuyển vào trận địa phục kích của Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 4 quân giải phóng. Một đại đội quân Mỹ khác tiến vào khu vực hậu cần, quân y của Tiểu đoàn 1. Bộ đội ta bình tĩnh chờ địch tiến đến gần chiến hào mới đồng loạt nổ súng. Đại đội Charlie hoảng sợ co rút đội hình thành vòng tròn rồi gọi hỏa lực pháo binh ở Suối Râm, Núi Đất, núi Da Quy bắn chi viện, nhưng các chiến sĩ Tiểu đoàn 1 quân giải phóng đã áp sát quân địch khiến pháo binh Hoa Kỳ bắn trúng vào đội hình của Đại đội Charlie. Quân Mỹ vỡ đội hình, hoảng hốt, rối loạn, tìm đường tháo chạy. Bộ đội ta xông tới đánh giáp lá cà. Quân Mỹ tuyệt vọng dùng cả lựu đạn hơi cay để chống trả. Chỉ trong vài chục phút, đơn vị khét tiếng hung hãn của sư đoàn “Anh cả đỏ” quân lực Hoa Kỳ bị xóa sổ.
Quân Mỹ tiếp tục nã pháo vào trận địa ta rồi xua quân tiến về phía suối Tầm Bó. Trung đoàn 4 quân giải phóng đưa thêm Đại đội 12, Tiểu đoàn 3 vào trận. Hỏa lực súng đại liên 12,8 ly của ta từ đồi Vú Sữa nã vào đội hình bộ binh Mỹ khiến quân địch chững lại, hoảng loạn. Khi hỏa lực đại liên vừa dứt, bộ đội ta ào ạt xung phong. Nhiều lính Mỹ bị diệt ngay tại chỗ, số còn lại tháo chạy, gọi pháo binh, máy bay đến ném bom bắn phá, đồng thời tổ chức lại đội hình để phản kích.
Các chiến sĩ Trung đoàn 4 liên tiếp đẩy lùi 3 đợt tấn công phản kích của địch. Đến gần trưa, địch chia làm 2 mũi, đồng loạt tiến vào, kết hợp dùng pháo binh, máy bay, ném bom bắn phá dữ dội. Núi rừng mịt mùng trong lửa đạn. Nhiều tuyến hầm hào của bộ đội ta bị đánh sập, nhưng các chiến sĩ Trung đoàn 4 vẫn kiên cường bám trụ, bình tĩnh chờ quân địch đến gần mới nổ súng. Cách đánh bám sát quân địch của ta khiến hỏa lực máy bay, pháo binh Mỹ và chư hầu không thể phát huy tác dụng.
Gần 12 giờ trưa, phán đoán quân địch không còn khả năng tấn công mà lui ra co cụm chờ tăng viện, Trung đoàn 4 đã nhanh chóng xốc lại đội hình, chuyển từ phòng ngự sang vận động tiến công tiêu diệt địch. Quân ta ào ạt xung phong. Địch hoảng hồn tìm đường tháo chạy.
Kết thúc trận Tầm Bó, Trung đoàn 4 đã tiêu diệt 1 tiểu đoàn của Lữ đoàn 199 thuộc sư đoàn “Anh cả đỏ” Hoa kỳ, loại khỏi vòng chiến đấu 300 tên, thu 40 súng các loại và nhiều trang bị chiến tranh của địch. Chiến thắng Tầm Bó đã làm thay đổi thế trận giữa ta và địch ở miền Đông Nam Bộ. Lần đầu tiên quân dân Bà Rịa - Vũng Tàu đã dũng cảm tiến công tiêu diệt đơn vị cấp tiểu đoàn thiện chiến của quân đội Mỹ và chư hầu, lập chiến công oanh liệt.
Trận Tầm Bó thắng lợi đã tạo niềm tin rằng ta hoàn toàn có thể đánh thắng Mỹ. Địch tuy có hỏa lực mạnh nhưng chúng rất sợ cận chiến, nếu biết cách cơ động, linh hoạt, bám sát địch, đánh không cho chúng phân tuyến sẽ hạn chế hỏa lực của địch. Trận thắng Tầm Bó cũng để lại nhiều kinh nghiệm để Sư đoàn 5, Bộ Tư lệnh Miền chỉ đạo các trận đánh sau này thắng lợi.
Để ghi dấu chiến tích oai hùng, Sở VH-TT-DL đã được UBND tỉnh giao xây dựng Tượng đài Chiến thắng Tầm Bó và khánh thành ngày 3/1/2007 tại xã Xà Bang.
TRẦN QUANG VINH
(*) Bài viết có tham khảo tư liệu trong một số cuốn sách như: Lịch sử Đảng bộ tỉnh BR-VT, Lịch sử Đảng bộ Miền Đông Nam Bộ, Lịch sử Tiểu đoàn 445 và một số tư liệu báo chí…
>>> Bình Giã - Đòn sấm sét vào chiến lược Chiến tranh đặc biệt
>>> Bình Giã - Đòn sấm sét vào chiến lược Chiến tranh đặc biệt