Để cứu tính mạng ông N.T.H (58 tuổi, TP.HCM), các bác sĩ Tiết niệu, Nội tiết và Gây mê Hồi sức Bệnh viện Bình Dân đã phối hợp để thực hiện ca phẫu thuật khó, trong điều kiện bướu ở cả hai tuyến thượng thận của ông H đang xuất huyết khiến ông rơi vào tình trạng mất máu nặng.
 |
| Bác sĩ Nguyễn Hoàng Lương cùng êkíp chuẩn bị phẫu thuật cho người bệnh. |
Nguy kịch vì mất máu do cả hai khối bướu xuất huyết
Ông N.T.H đã được phát hiện bướu tuyến thượng thận từ 5 năm trước, nhưng vì sợ phẫu thuật và lo ngại phải dùng bổ sung thuốc nội tiết suốt đời, ông chỉ dùng thuốc uống chứ không chọn phẫu thuật, cho đến khi nhập viện cấp cứu tại Bệnh viện Bình Dân.
Lúc này ông đã trong tình trạng mệt lả, đau vùng hông lưng 2 bên, đau lan xuống vùng bụng, huyết áp cao. Người bệnh lập tức được thực hiện các xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh cần thiết. Chỉ số Hematocrit (đo tỷ lệ thể tích hồng cầu trong thể tích máu toàn phần) lúc nhập viện chỉ còn 17%, cho thấy người bệnh đang trong tình trạng thiếu máu cấp (chỉ số bình thường ở nam giới trưởng thành khoảng 41-50). Kết quả CT-scan ghi nhận người bệnh có đến hai bướu tuyến thượng thận kích thước rất lớn, khoảng 13 và 15 cm viêm dính xung quanh, đang xuất huyết. Các bác sĩ chuyên khoa Tiết Niệu xác định cần phải phẫu thuật khẩn cấp để loại bỏ bướu và khống chế tình trạng mất máu cho ông H.
Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Hoàng Luông, Phó trưởng khoa Niệu A Bệnh viện Bình Dân cho biết: Tuyến thượng thận là cơ quan có hình tam giác, nằm trên đỉnh thận, có chức năng sản xuất các nội tiết góp phần điều hòa trong cơ thể, tham gia vào quá trình chuyển hóa phức tạp, điều hòa huyết áp động mạch, cân bằng nước-điện giải, chống stress. Bướu tuyến thượng thận có thể xuất hiện ở một hoặc hai bên tuyến thượng thận. Trong đó, ung thư tuyến thượng thận có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng thường ảnh hưởng nhất ở trẻ dưới 5 tuổi và người lớn từ 40 đến 50 tuổi.
 |
| Minh họa giải phẫu u tuyến thượng thận. |
4 giờ phẫu thuật phối hợp liên chuyên khoa cứu người bệnh
Ông H. có các vấn đề sức khoẻ trước phẫu thuật bao gồm: hai bướu tuyến thượng thận kích thước lớn, viêm dính phức tạp kèm xuất huyết, thiếu máu nặng là những thử thách cho các bác sĩ điều trị. Nhận thấy đây là trường hợp phẫu thuật nhiều thách thức, bác sĩ các chuyên khoa Tiết niệu, Nội tiết và Gây mê Hồi sức đã hội chẩn để lên kế hoạch điều trị tốt nhất, đảm bảo an toàn trong quá trình phẫu thuật và người bệnh được theo dõi nội tiết sau phẫu thuật. Cắt bỏ tuyến thượng thận 2 bên là một phẫu thuật hiếm, gây nhiều khó khăn, thách thức.
Bác sĩ Nguyễn Hoàng Luông, thành viên nhóm bác sĩ phẫu thuật cho biết: “Cuộc phẫu thuật rất căng thẳng do khối bướu dính vào tĩnh mạch chủ và các cơ quan lân cận, bướu có xuất huyết và lượng máu mất là 2000 ml. Khi bóc tách khối bướu hai bên ra khỏi mạch máu lớn và ruột xung quanh, chúng tôi phải cẩn trọng, tỉ mỉ từng chi tiết và phối hợp với bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm”.
Sau 4 giờ thực hiện với sự nỗ lực và phối hợp đa chuyên khoa, khối bướu hai bên với kích thước khoảng 15 cm mỗi bên được lấy ra khỏi cơ thể an toàn. Sau phẫu thuật 2 ngày, sức khoẻ của người bệnh tốt, các chỉ số sinh hiệu ổn và có thể vận động nhẹ nhàng tại giường. Những ngày tiếp theo người bệnh có thể ăn uống, đi lại và xuất viện sau 1 tuần.
Bác sĩ Luông cho biết thêm: Đa số các trường hợp bướu tuyến thượng thận, người bệnh thường có bướu một bên, sau khi phẫu thuật cắt bướu, vẫn còn tuyến thượng thận ở bên còn lại để thực hiện chức năng sản sinh nội tiết. Bướu ở cả hai tuyến thượng thận như trường hợp ông H. rất hiếm gặp, ngay cả tại những trung tâm niệu khoa lớn trên thế giới. đảm bảo cho người bệnh không bị ảnh hưởng về chức năng nội tiết, sau khi cắt bỏ cả hai bên tuyến thượng thận, bệnh nhân cần được bác sĩ chuyên khoa nội tiết theo dõi và được điều trị bằng liệu pháp nội tiết thay thế.
Cần điều trị nội tiết thay thế suốt đời
Bác sĩ chuyên khoa nội tiết Nguyễn Cao Thúy Hằng chia sẻ thêm: Hormone tuyến thượng thận là một trong những hormone sinh mạng, giúp ổn định huyết áp, tối ưu hóa huyết động học, kiểm soát đường huyết, điện giải.
Trong phẫu thuật, ông H. được bù các hormone tuyến thượng thận qua đường tĩnh mạch để đảm bảo an toàn tính mạng cho người bệnh vì khi cắt tuyến thượng thận nếu người bệnh rơi vào tình huống suy tuyến thượng thận cấp đòi hỏi phải được bù đắp nội tiết kịp thời để đảm bảo nội tiết cho các quá trình chuyển hóa phức tạp, nhất là các catecholamine của tuỷ thượng thận có tác dụng điều hoà huyết áp động mạch.
Sau đó người bệnh cần được theo dõi điều trị bù nội tiết tuyến thượng thận. Việc định liều nội tiết sẽ do bác sĩ nội tiết theo dõi, dựa trên lâm sàng của người bệnh. Do đó ông H. cần tái khám nội tiết đúng hẹn sau phẫu thuật để được theo dõi và căn chỉnh liều phù hợp nhất.
Cũng theo bác sĩ Luông: “Ung thư tuyến thượng thận khi được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có cơ hội được chữa khỏi. Nhưng nếu ung thư đã lan đến các khu vực nằm ngoài tuyến thượng thận, việc chữa trị sẽ gặp nhiều khó khăn hơn, chủ yếu là điều trị nhằm trì hoãn sự tiến triển của bệnh”.
Khi có những triệu chứng bất thường (như đau hông lưng, các rối loạn nội tiết, phù, tăng huyết áp không rõ nguyên nhân…), người bệnh nên đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị sớm. Đối với các trường hợp bướu tuyến thượng thận phức tạp, người bệnh cần đến bệnh viện đảm bảo về trang thiết bị, có đội ngũ chuyên gia hàng đầu để được điều trị tốt nhất.
TRẦN NHUNG