Kỳ 1: Để trẻ sinh ra không nhiễm HIV từ mẹ

6 tháng đầu năm 2022, 11 trong số 12 trẻ sinh ra xét nghiệm không nhiễm HIV do trước đó mẹ và bé đã được điều trị dự phòng. Đó là thông tin vui trong bức tranh phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh.

Anh V.V.Đ. (SN 1977, ngụ phường 11, TP. Vũng Tàu) hạnh phúc khoe hình con trai khỏe mạnh, không bị lây nhiễm HIV từ cha mẹ.

Hồi sinh

Câu chuyện của chị N.T.H  (SN 1994, ngụ đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, phường Thắng Tam, TP. Vũng Tàu) chia sẻ về bị nhiễm HIV khiến người nghe không khỏi xót xa. Tin vui mang thai đứa con đầu lòng chưa được bao lâu thì vào thời điểm thai 6 tháng, chị nhận kết quả thông báo nhiễm HIV khi làm xét nghiệm định kỳ. Đau đớn, bàng hoàng, chị chỉ còn biết chia sẻ với chồng. Đáng buồn hơn, người chồng đổ lỗi do chị mang mầm bệnh nên đã chửi bới, đuổi chị ra khỏi nhà. Bệnh nhân đau lòng tới mức suy sụp, không ăn uống, thức trắng đêm, đồng thời lo lắng không biết con có bị nhiễm HIV không vì lúc này thai đã lớn. 

Trong quá trình điều trị, chị H. được bác sĩ tư vấn phương pháp giữ an toàn cho thai nhi trong bụng và uống thuốc phòng ngừa lây nhiễm HIV từ mẹ sang con cho đến khi sinh. Tháng 5/2022, chị sinh con. Bé sinh ra được tiếp tục cho uống một loại thuốc khác trong vòng 2-4 tuần để ngăn ngừa phơi nhiễm. Niềm hạnh phúc vỡ òa khi sau đó con chị có kết quả xét nghiệm âm tính với HIV.

“Tôi như hồi sinh thêm một lần nữa. Những đau đớn, tủi hờn không còn mà thay vào đó là sự biết ơn đội ngũ y, bác sĩ đã đem lại sự sống cho con tôi”, chị H. xúc động bày tỏ.

Hơn 20 năm nhiễm HIV, chị L.T.B.V. (SN 1982, ngụ TP. Vũng Tàu) vẫn sống hạnh phúc và sinh 2 con khỏe mạnh. Chị tâm sự, khi người chồng đầu tiên mất vì căn bệnh AIDS, chị cũng nhận tin mình đã bị lây nhiễm. Con gái nhỏ vừa sinh cũng bị nhiễm HIV. “Lúc đó tôi suy sụp, không biết bấu víu vào đâu. May thay, nhờ sự hướng dẫn của bác sĩ, tôi sử dụng thuốc ARV và đến nay cả hai mẹ con vẫn khỏe mạnh”, chị V. nhớ lại.

Sau này, chị V. cũng có người thương. Người đó biết chị nhiễm HIV nhưng vẫn tự nguyện chung sống. Điều quý giá nhất đối với vợ chồng chị V. là kết quả của tình yêu với 2 con, 1 trai 1 gái sinh ra khỏe mạnh, không lây nhiễm HIV từ mẹ do được điều trị dự phòng. “Tôi cũng tuân thủ điều trị ARV để tăng cơ hội sống và chăm sóc các con trưởng thành”, chị V. nói.

Thai phụ được tư vấn xét nghiệm HIV trong thời kỳ mang thai. Trong ảnh: Thai phụ khám thai định kỳ tại Khoa Sức khỏe sinh sản, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh (Ảnh minh họa).

100% người nhiễm HIV sinh con “sạch”

14 năm tham gia vào quá trình điều trị và tư vấn cho người mẹ nhiễm HIV, nữ điều dưỡng Tạ Thị Thêm, Phòng HIV/AIDS Bệnh viện Vũng Tàu thấu hiểu cảm giác phấp phỏng chờ đợi đứa trẻ sinh ra và niềm vui vỡ òa khi biết bé không bị nhiễm bệnh từ mẹ. Đây không chỉ là niềm vui đối với gia đình người bệnh mà còn là món quà quý giá cho những người làm công tác phòng chống HIV/AIDS.

Chị Thêm nhớ như in câu chuyện cũ của anh N.V.H. (SN 1982) và chị N.T.K. (SN 1985) từ 11 năm trước. Anh H., chị K. cùng nhiễm HIV và nên duyên vợ chồng khi điều trị ARV tại cơ sở điều trị HIV/AIDS Bệnh viện Vũng Tàu. 2 vợ chồng lúc đó rất muốn sinh con nhưng lại lo lắng sợ bé lại phải gánh căn bệnh thế kỷ. 

Điều dưỡng Thêm cầm hồ sơ xét nghiệm trên tay, khuyên hai vợ chồng tiếp tục điều trị đến khi các chỉ số ổn định nhất, sẽ sinh con hoàn toàn khỏe mạnh. Đến ngày chỉ số dưới ngưỡng lây nhiễm, thời điểm có thể sinh con. 

Niềm vui có bầu đến với chị K. là lúc anh chị bắt đầu bước vào hành trình giữ thai kỳ an toàn đến khi sinh nở. Ngày nào chị K. cũng nhắn tin cho điều dưỡng Thêm bày tỏ sự lo lắng, hoang mang. Vốn đã quen với việc tư vấn cho các sản phụ nhiễm HIV, chị Thêm động viên tinh thần sản phụ, tư vấn tỉ mỉ trong suốt quá trình mang thai. Suốt 9 tháng 10 ngày, anh chị cẩn thận từng chút giữ cho thai an toàn.

Ngày cháu bé chào đời, sau 2 tháng uống thuốc dự phòng âm tính, chị K. gọi điện khoe tíu tít: “Thêm ơi, con chị âm tính rồi. Cả gia đình mừng quá”… “Sau khi sinh đứa con gái đầu lòng vào năm 2011, anh chị tiếp tục tự tin sinh cháu thứ 2 vào năm 2015 và cũng không nhiễm HIV”, điều dưỡng Thêm hạnh phúc kể lại.

Bác sĩ Trương Sỹ Chiến, Trưởng Phòng Điều trị HIV/AIDS, Bệnh viện Vũng Tàu cho hay, nếu trước đây trong số 10 sản phụ nhiễm HIV mang thai thì sẽ sinh được 7 em bé “sạch”, còn 3 trường hợp sẽ dương tính thì nay 100% sản phụ sinh con đều không nhiễm HIV. 

Theo bác sĩ Bùi Văn Doanh, Phụ trách điều trị HIV/AIDS, CDC tỉnh, lây truyền HIV từ mẹ sang con là một trong 3 con đường chính làm lây truyền HIV. Nếu không được điều trị sớm thì tỷ lệ lây nhiễm từ mẹ sang con rất cao. Thuốc ARV có tác dụng ngăn sự nhân lên của virus HIV, từ đó làm giảm số lượng virus HIV trong cơ thể bệnh nhân và giảm khả năng lây truyền cho người khác.

ThS.BS. Cao Kim Thoa, Phó Trưởng Phòng Dự phòng lây nhiễm HIV, Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết thêm, những năm 2011-2012, tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang con trên địa bàn cả nước là khoảng 2-3%. Bây giờ tỷ lệ này gần như về 0. Các sản phụ nhiễm HIV khi có bầu đều được sử dụng thuốc ARV dự phòng và theo dõi chặt quá trình tuân thủ điều trị đến khi sinh. Sinh con xong, trẻ sẽ được uống thuốc dự phòng trong 2 tháng, sau đó làm xét nghiệm PCR khẳng định.

“Đây là một thành tựu rất lớn của việc triển khai dự án hỗ trợ các cặp vợ chồng nhiễm HIV sinh con an toàn, giảm thiểu lây nhiễm trong cộng đồng”, bà Cao Kim Thoa nhấn mạnh.

Bài, ảnh: HUYỀN TRANG