Người cơ địa dị ứng - Cách nào để biết mình có thể tiêm vắc xin COVID-19?

Theo các chuyên gia y tế, vắc xin cũng giống như các thuốc khác đều có khả năng gây dị ứng và bất kỳ thành phần nào của vắc xin cũng có thể đóng vai trò là một dị nguyên.

Thành phần gây dị ứng trong vắc xin rất đa dạng, tùy từng loại. Một số chất bảo quản trong vắc xin như thimerosal, aluminum và phenoxyethanol cũng có tiềm năng gây dị ứng. Kháng sinh, chất chống nấm sử dụng trong vắc xin hoặc là latex, nhưng cũng có thể là chính bản thân vắc xin, đều là những thành phần kháng nguyên dễ gây dị ứng. PEG và Polysorbate là 2 thành phần có trong vắc xin ngừa COVID-19 cũng được liệt kê các dị nguyên tiềm năng.

Tuy nhiên không phải ai cũng bị dị ứng vắc xin, chỉ có những người có cơ địa dị ứng mới có nguy cơ dị ứng vắc xin. Những người có cơ địa dị ứng là những người bản thân hoặc có thành viên trong gia đình mắc các bệnh dị ứng như dị ứng thuốc, dị ứng thức ăn, dị ứng vắc xin, hen phế quản, viêm mũi dị ứng v.v… 

Với những người có cơ địa dị ứng cần có các cách tiếp cận thích hợp với từng đối tượng (cá thể hóa) bằng các phương pháp như thăm khám lâm sàng, các xét nghiệm, các thủ thuật hoặc các test kích thích với chính bản thân vắc xin và/hoặc thành phần vắc xin. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là thăm khám lâm sàng để nhận biết những người có nguy cơ dị ứng vắc xin.

Nên nói rõ cho bác sĩ về tình trạng dị ứng của bản thân trước khi tiêm. Trong ảnh: Tiêm vắc xin cho công nhân Nhà máy Đạm Phú Mỹ. Ảnh: TRÀ NGÂN

Bên cạnh đó có rất nhiều cách tiến hành test da với vắc xin và/hoặc thành phần vắc xin nhưng các hướng dẫn gần đây đều cho rằng nên bắt đầu bằng test lẩy da với chính bản thân vắc xin và/hoặc thành phần vắc xin không pha loãng. Nếu bệnh nhân có tiền sử dị ứng nặng nên pha loãng vắc xin khi thực hiện test lẩy da. Nếu test lẩy da âm tính cần thực hiện thêm test nội bì. Tùy từng vắc xin chúng ta có nồng độ pha loãng riêng biệt.

Tất cả các test này cần có test đối chứng để loại bỏ các trường hợp dương tính giả và âm tính giả. Test da cũng có thể gây phản ứng phản vệ, nên chỉ được thực hiện tại các đơn vị có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa hoặc có chứng chỉ về việc thực hiện test này.

Ngoài test da chúng ta có thể thực hiện xét nghiệm IgE đặc hiệu với dị nguyên (vắc xin) như protein trứng, protein sữa, gelatin, latex và nấm mốc hoặc kháng sinh (thành phần của vaccine). Trong một số trường hợp đặc biệt, các bác sĩ dị ứng sẽ sử dụng test kích thích với vắc xin và/hoặc thành phần của vắc xin để chẩn đoán người bệnh có dị ứng với vắc xin hay không. Đây cũng là thủ thuật có tính nguy hiểm cao, nên chỉ được thực hiện tại các cơ sở y tế có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa Dị ứng hoặc các bác sĩ được đào tạo chuyên khoa này.

HUYỀN TRANG (Tổng hợp)