Phước Tỉnh thuộc huyện Long Điền, nối với TP. Vũng Tàu qua Cửa Lấp. Tháng 6/1946 lực lượng vũ trang tỉnh Bà Rịa đã tiến công tiêu diệt đồn Phước Tỉnh do quân Pháp thiết lập, khai thông tuyến hành lang nối liền các căn cứ kháng chiến của tỉnh.
 |
| Xã Phước Tỉnh ngày nay. |
Đầu năm 1946, Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp hội nghị, chủ trương hòa hoãn với Pháp để phá âm mưu của bè lũ đế quốc đẩy nước ta vào tình thế phải đương đầu cùng một lúc với ba lực lượng thù địch: Quân đội Tưởng, thực dân Pháp và bọn phản động trong nước.
Ngày 5/3/1946, đơn vị cuối cùng của quân đội Anh rút khỏi Sài Gòn để lại cho quân Pháp nhiều phương tiện và vũ khí chiến tranh. Leclerc, Tổng Chỉ huy Quân đội viễn chinh Pháp ở Việt Nam tuyên bố, các cuộc hành quân đánh chiếm Nam kỳ và Nam Trung kỳ đã hoàn tất. Tuy nhiên trên thực tế, quân Pháp chỉ làm chủ Sài Gòn, và một số tỉnh lỵ, huyện lỵ, phần lớn vùng nông thôn vẫn do ta làm chủ.
Ở tỉnh Bà Rịa sau khi chiếm thị xã Bà Rịa và Long Điền, Đất Đỏ, quân Pháp thiết lập ngay đồn Phước Tỉnh để khống chế tuyến đường giao thông liên lạc giữa các căn cứ kháng chiến tỉnh Bà Rịa từ chiến khu Long Mỹ, Minh Đạm về Vũng Tàu, Bà Trao - Núi Nứa, đồng thời trực tiếp kìm kẹp phong trào kháng chiến khu vực ven biển Phước Tỉnh và Long Thạnh.
Đầu năm 1946, ông Trần Xuân Độ, một đảng viên trung kiên từng bị tù đày ở Côn Đảo, được Xứ ủy cử về lãnh đạo phong trào kháng chiến ở Bà Rịa (BR-VT). Tháng 3 năm 1946, ông Trần Xuân Độ đã triệu tập Hội nghị quân sự và Hội nghị cán bộ tỉnh để củng cố các cơ quan và lực lượng vũ trang kháng chiến.
Giữa năm 1946, Ban lãnh đạo tỉnh cử ông Nguyễn Tấn Cách, đại diện Ủy ban Việt Minh tỉnh dùng ghe vượt biển ra Quảng Ngãi gặp Ủy ban Kháng chiến miền Nam xin vũ khí trang bị cho lực lượng vũ trang tỉnh. Để giành lại thế chủ động trên chiến trường, kết hợp đẩy mạnh phong trào kháng chiến ở địa phương, Ban lãnh đạo tỉnh Bà Rịa giao nhiệm vụ cho lực lượng Công an Khu vực 2 tổ chức tập kích tiến công tiêu diệt đồn Phước Tỉnh nằm trên địa bàn xã Phước Tỉnh.
Theo sự phân công của tỉnh, Công an Khu vực 2 hoạt động ở các địa bàn Long Hải, Phước Tỉnh, Chợ Bến. Khu vực trưởng Công an Khu vực 2 là ông Cố Văn Nhiễu, Khu vực phó là 2 ông Nguyễn Hoa và Trần Văn Cảnh. Trước khi tổ chức tiến công đồn Phước Tỉnh, ông Cố Văn Nhiễu đã thông qua cơ sở quần chúng giác ngộ được 4 binh sĩ trong đồn là các anh: Dậu, Hẹ, Bụi, Khá và giao nhiệm vụ cho 4 người làm nội ứng cho quân ta.
Chỉ huy đồn Phước Tỉnh là tên Tây lai Phước George khét tiếng hung ác và dâm đãng. Hắn thường đưa quân vào làng lùng sục, càn quét, bắn giết người vô tội, hãm hiếp phụ nữ. Tên Nhanh, đồn phó, đã nhiều lần gây tội ác với đồng bào Phước Tỉnh cũng như vùng căn cứ kháng chiến lân cận.
Sau khi hoàn chỉnh phương án tập kích đồn Phước Tỉnh, đêm 18/6/1946 lực lượng Công an Khu vực 2 quyết định tiến công địch. Dựa vào màn đêm dày đặc, quân ta bí mật tiếp cận mục tiêu. Theo kế hoạch, 4 người làm nội ứng trong đồn đã chuốc rượu để binh lính địch ngủ say rồi gom hết súng đạn trong đồn vào một chỗ. Quân ta đang áp sát đồn địch, nhận ám hiệu của nội ứng, đồng loạt xông vào, bắt trói toàn bộ binh lính địch, trong đó có tên Đồn trưởng Phước George và tên Nhanh đồn phó.
Trận đánh diễn ra chớp nhoáng, quân ta không cần nổ một phát súng nào, đồn Phước Tỉnh bị tiêu diệt hoàn toàn. 4 binh sĩ nội ứng đã gia nhập lực lượng kháng chiến, cùng trở về chiến khu. Trận tập kích tiến công tiêu diệt đồn Phước Tỉnh của lực lượng Công an Khu vực 2 tỉnh Bà Rịa đã khai thông tuyến liên lạc giữa căn cứ Công an tỉnh đứng chân tại Khu Tây (Phú Mỹ) với căn cứ Ủy ban Hành chính tỉnh đóng tại căn cứ Khu Đông.
Bằng sự mưu trí, lòng quả cảm, kết hợp yếu tố bí mật, bất ngờ, Công an Khu vực 2 tỉnh Bà Rịa đã thắng một trận tuyệt đẹp, không cần nổ một phát súng, bắt sống toàn bộ binh lính địch. Chiến công diệt đồn Phước Tỉnh trong những ngày đầu kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược đã động viên lực lượng vũ trang kháng chiến trong tỉnh cũng như quân dân miền Đông quyết tâm chiến đấu và chiến thắng quân xâm lược, với tinh thần không có gì quý hơn độc lập tự do.
TRẦN BÌNH
Tài liệu tham khảo: Lịch sử Đảng bộ tỉnh BR-VT; Lịch sử Đảng bộ huyện Long Điền; Lịch sử Đảng bộ Quân sự tỉnh BR-VT.