Nhân ngày dân số thế giới (11-7): Chủ động thích ứng với già hóa dân số

Ngày Dân số thế giới năm 2019 với chủ đề “25 năm Hội nghị quốc tế về dân số và phát triển (ICPD Cairo-1994): Thúc đẩy tiến độ nhằm đạt được những nội dung đã cam kết” nhằm hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng dân số. Xung quanh vấn đề này, phóng viên Báo Bà Rịa-Vũng Tàu đã có cuộc trao đổi với bác sĩ Tôn Thất Khoa, Chi cục trưởng Chi cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ).

Điều dưỡng chăm sóc trẻ sơ sinh thiếu tháng tại Khoa Nhi, Bệnh viện Bà Rịa.

• Phóng viên: Đề nghị ông cho biết những thành quả cơ bản của Bà Rịa-Vũng Tàu về công tác dân số trong 25 năm qua?  

- Bác sĩ Tôn Thất Khoa: Trong thời gian qua, công tác dân số của tỉnh đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần vào phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh. Tốc độ gia tăng dân số được kiểm soát thành công. Số con trung bình mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đã giảm mạnh từ 3,72 con năm 1994 xuống còn 1,52 con năm 2018. Chất lượng dân số được cải thiện nhiều mặt. Tỷ lệ suy dinh dưỡng và tỷ suất tử vong trẻ em luôn duy trì ở mức thấp. Bà Rịa-Vũng Tàu là một trong 5 tỉnh có tỷ lệ suy dưỡng thấp nhất trong toàn quốc. Mạng lưới  tầm soát, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh đã triển khai đến tất cả các trung tâm y tế có dịch vụ sinh đẻ trên toàn tỉnh. Đến nay, 70% bà mẹ mang thai và  80% trẻ sơ sinh của tỉnh được tầm soát, chẩn đoán và điều trị sớm một số bệnh, tật; tỷ lệ này cao nhất trong cả nước. 

Công tác tuyên truyền, giáo dục dân số đã có bước đột phá về nội dung; hình thức tuyên truyền sinh động, thiết thực. Các sản phẩm truyền thông đa dạng, phong phú, phù hợp với từng nhóm đối tượng và lứa tuổi. Đội ngũ cộng tác viên, tuyên truyền viên với phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng” kiên trì, thường xuyên, liên tục tuyên truyền vận động đến từng cặp vợ chồng, từng gia đình. Hàng trăm câu lạc bộ, mô hình truyền thông DS-KHHGĐ hoạt động hiệu quả ở các địa bàn huyện, thị, thành phố. 

• Theo ông, những vấn đề dân số nào đang là thách thức lớn đối với sự phát triển bền vững của tỉnh và cả nước? 

- Bà Rịa-Vũng Tàu đã kiểm soát rất tốt việc gia tăng dân số, nhưng lại đối mặt với vấn đề tỷ suất sinh quá thấp (1,52 con) so với mức sinh thay thế (2,1 con), dẫn đến tốc độ già hóa dân số nhanh và kéo theo đó là nhiều hệ lụy. Vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh cũng đang là thách thức lớn. Hiện nay, tỷ số giới tính khi sinh của tỉnh là 106,8 nam/100 nữ (tỷ lệ chuẩn là 105 nam/100 nữ). Tình trạng mất cân bằng giới tính (dư thừa nam giới) dẫn đến hàng triệu nam giới sẽ khó lấy vợ, ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của cá nhân, gia đình và là tai họa đối với sự phát triển bền vững của đất nước và nhiều hệ lụy khác. 

• Trước những thách thức nói trên, định hướng phát triển của công tác dân số hiện nay là gì thưa bác sĩ?

- Công tác dân số cần tiếp tục tập trung vào việc duy trì vững chắc mức sinh thay thế, đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên. Trước đây, chúng ta chỉ duy trì chính sách dân số giảm sinh con thứ ba, ít để ý đến hiện tượng mức sinh thay thế giảm thì bây giờ chính sách dân số cần phải cân bằng lại để tránh những hệ lụy già hóa dân số. Đồng thời, chúng ta phải thích ứng với già hóa dân số một cách chủ động bằng các chính sách chăm lo sức khỏe, y tế, nâng cao chất lượng sống cho người cao tuổi. 

Bên cạnh đó, chúng ta đang tập trung để từng bước nâng cao chất lượng dân số bằng 2 giải pháp cơ bản là duy trì tốt sàng lọc trước sinh, sơ sinh và tăng cường công tác giáo dục, chăm sóc sức khỏe sinh sản. Mục tiêu phấn đấu đạt hơn 90% phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh được siêu âm, xét nghiệm sàng lọc; mỗi trường học, các huyện, thị, thành phố có câu lạc bộ, góc tư vấn, tổ chức thường xuyên các buổi nói chuyện tư vấn, hoạt động ngoại khóa cung cấp kỹ năng, kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản, tập trung cho đối tượng vị thành niên. 

• Xin cám ơn bác sĩ!

MINH THIÊN 

(Thực hiện)