Trước làn sóng tấn công mạnh mẽ của nhạc Hàn, Hoa, Âu - Mỹ... Thời gian gần đây, nhiều ca sĩ Việt đã chọn hướng đưa văn học truyền thống kết hợp cùng yếu tố dân gian vào sản phẩm âm nhạc của mình, tạo nên làn gió mới cho nhạc trẻ Việt và nhận được sự ủng hộ của đông đảo khán giả. Đây là hướng đi nhiều thử thách và đáng khích lệ bởi khi sử dụng bản sắc dân tộc để đưa vào âm nhạc hiện đại chắc chắn sẽ khó bị lẫn tạp với bất kỳ nền văn hóa nào khác.
 |
| Bài hát “Để Mị nói cho mà nghe” được giới trẻ yêu thích do Hoàng Thùy Linh thể hiện. |
GÓC NHÌN MỚI CHO VĂN HÓA DÂN GIAN
Cách đây chưa lâu, đã có những nghệ sĩ trẻ mạnh dạn lồng ghép vào sản phẩm nhạc đương đại các chất liệu dân gian, truyền thống như: Nhóm nhạc 365 một thời với ca khúc Bống bống bang bang từ truyện cổ tích Tấm Cám đã được đón nhận nồng nhiệt ngay vào thời điểm ra mắt. Bống bống bang bang hiện đã cán mốc hơn 430 triệu lượt view trên YouTube. Nữ ca sĩ Đoàn Thúy Trang đã rất thành công với bản hit Tình yêu màu nắng do chính chồng cô là nhạc sĩ Phạm Thanh Hà viết tặng. Nữ ca sĩ chia sẻ: “Ý định ban đầu của ê-kíp là tạo ra những điểm mới gây chú ý và đã mang lại hiệu quả. Thứ nhất, từ giai điệu đến phần hòa âm đều mang âm hưởng ngũ cung xen lẫn hơi hướng thời đại. Đây là một xu hướng không mới nhưng mỗi người có một cách thực hiện. Thứ hai là phần hình ảnh đẹp, tôn vinh những nét đẹp văn hóa dân tộc, gợi lên những giá trị còn ít được khai thác trong những sản phẩm giải trí”.
Ca sĩ Cao Bá Hưng cũng đã làm mới nàng Kiều của đại thi hào Nguyễn Du trong ca khúc Kiều của mình khiến người nghe vô cùng thú vị. Còn ca sĩ trẻ Bùi Công Nam lại lấy cảm hứng từ tình yêu của nhân vật Chí Phèo dành cho Thị Nở từ tác phẩm cùng tên của nhà văn Nam Cao, Chí Phèo đã trở thành ca khúc được yêu thích của tác giả này. Nhạc sĩ Hồ Hoài Anh nhận xét: “Những chất liệu văn học, văn hóa truyền thống đã nằm đâu đó trong mỗi con người Việt, những sáng tạo với những góc nhìn khác của người trẻ được lấy cảm hứng từ những chất liệu ấy sẽ dễ đi vào lòng người”.
HƯỚNG ĐI THÀNH CÔNG
Gần đây, xu hướng kết hợp đầy sáng tạo giữa bản sắc dân tộc với cách phối khí, hòa âm và dàn dựng mới mẻ của các ekip trẻ tạo nên những bài hát với giai điệu bắt tai, vừa hiện đại, vừa truyền thống đã để lại những dấu ấn thật sự cho nhạc trẻ Việt, trở thành những “hiện tượng âm nhạc triệu view”.
Việt Nam - Việt Nam là dự án âm nhạc của ca sĩ Bích Phương. Trên nền cốt truyện tình yêu của cô gái miền xuôi và chàng trai miền ngược, ekip đã thực hiện MV Nói thương nhau thì đừng làm trái tim em đau, tái hiện một đám cưới người Dao ở Cao Bằng với bối cảnh chính là thác Bản Giốc. Những di sản văn hóa vùng cao được lồng ghép khéo léo với giai điệu trẻ trung của bài hát đã tạo nên một sản phẩm hấp dẫn mọi đối tượng khán giả. Tiếp tục theo hướng này, Bích Phương ra mắt bản hit Bùa yêu. Với giai điệu bắt tai, kết hợp nhạc cụ dân tộc trên nền những hình ảnh Việt quen thuộc như ô ăn quan, trầu cánh phượng và cả văn hóa hầu đồng, yếu tố truyền thống và hiện đại hòa trộn ấn tượng đem lại thành công cho dự án này. Rồi đến ca sĩ Chi Pu cũng ra mắt MV Anh ơi ở lại, lấy cảm hứng từ truyện cổ tích Tấm Cám để lý giải những hành động sai trái của Cám vì tình yêu đơn phương mù quáng dành cho nhà vua.
 |
| Nữ ca sĩ Đoàn Thúy Trang đã rất thành công với bản hit Tình yêu màu nắng do chính chồng cô là nhạc sĩ Phạm Thanh Hà viết tặng. |
Đáng kể nhất, phải nhắc đến Hoàng Thùy Linh, nữ ca sĩ đang gắn liền với loạt ca khúc mang bản sắc dân tộc và hình tượng văn học tạo nên cơn sốt trong cộng đồng mạng như Bánh Trôi nước của nhạc sĩ Hồ Hoài Anh (đưa hình tượng Bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương vào âm nhạc đương đại), Duyên Âm (sáng tác của DTAP) từng đứng vị trí Quán quân của BXH âm nhạc iTunes khi ra mắt. Nổi bật có thể kể đến Tứ Phủ - sản phẩm của nhạc sĩ Hồ Hoài Anh với phần phối khí của Triple D và Long Halo và nhà thơ Ngân Vi viết lời. Đặc biệt là ca khúc được các bạn trẻ rất yêu thích cho đến nay - Để Mị nói cho mà nghe, cũng do DTAP sáng tác: “Để Mị nói cho mà nghe/Tâm hồn này chẳng để lặng lẽ/Thương cha xót mẹ/Thôi thì mặc phận đời mình chơi vơi/Để Mị nói cho mà nghe/Tết năm nay Mị vẫn còn trẻ/Xuân đương tới rồi/Nên Mị cũng muốn đi chơi…” Chỉ với hơn 4 phút nhưng rất nhiều nhân vật trong các tác phẩm văn học nổi tiếng đã được nhắc đến như Mị, lão Hạc, cậu Vàng, Chí Phèo, Thị Nở, Xuân Tóc Đỏ, chị Dậu… Nữ ca sĩ chia sẻ: “Hình ảnh ca sĩ gắn liền với những ca khúc có màu sắc văn hóa dân gian chính là vũ khí giúp âm nhạc của tôi trở nên đặc biệt trong một rừng ca sĩ trẻ hiện nay. Lượt xem lên đến gần 60 triệu view của MV càng khiến tôi bất ngờ”.
Nhạc sĩ - nhà phê bình âm nhạc Nguyễn Thụy Kha đánh giá: Nghệ sĩ trẻ đưa văn hóa dân gian vào âm nhạc mang tính đại chúng hóa, không quá sâu sắc nhưng dễ tiếp thu. Cách làm này giúp giới trẻ biết tới văn hóa dân gian nhiều hơn, dễ tiếp cận theo cách hiện đại của người trẻ chứ không bị khô cứng, giáo điều.
Sáng tạo trên nền những giá trị văn hóa dân tộc là cách các nghệ sĩ trẻ thể hiện niềm tự hào và trách nhiệm bảo tồn di sản truyền thống. Bằng ngôn ngữ nghệ thuật hiện đại, trẻ trung, những nghệ sĩ trẻ đưa văn hóa dân gian hòa nhập với hơi thở thời đại. Đó cũng là cách thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của thị trường, đời sống âm nhạc trước trình độ dân trí, thị hiếu thẩm mỹ của công chúng luôn hướng đến tìm tòi, khám phá, cảm thụ âm nhạc bằng thái độ và sự đòi hỏi ngày càng cao.
VŨ THANH HOA