Vốn dĩ tôi chỉ là một cái cây vông đồng.
Bốn mươi năm trước, một người nông dân ở làng Hà Cảng, xã Quảng Phú, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế đã gieo hạt giống có mầm sống là tôi ở ngay ngã tư lối ra đồng.
Ngày đó ra sao nhỉ? Hạt giống sự sống vừa gieo xuống, tôi cựa mình hết sức đâm đầu khỏi vỏ bọc và ngửa cổ lên hít dòng khí trời đầu tiên. Chân tôi quẩy đạp vào đất, đòi mẹ cho bú mớm nguồn sữa mát lành. Ngày tôi chào đời là một ngày Xuân, trời trong xanh như ngọc bích, nắng tỏa những tia dịu dàng, gió vi vu đùa giỡn trên những cánh đồng. Đó quả là một ngày thật đẹp để làm một việc gì đó thật mới mẻ.
 |
| Cây cô đơn trong phim Mắt biếc. (Ảnh cắt từ phim) |
Sau khi tưới dòng nước mát lạnh, người nông dân hiền từ mà tôi xem như cha tôi, khẽ nói: Khi trưởng thành, mày sẽ có nhiệm vụ cao cả lắm đấy! Tôi chợt nghĩ, mình thì có nhiệm vụ cao cả gì nhỉ? Nghe đâu loài tôi có gốc gác ở những khu rừng nhiệt đới châu Mỹ.
Nhưng lúc đó, tôi chỉ biết nghe lời cha và không ngơi nghỉ để vươn mình lên cao. Loài của tôi thuộc loại sinh trưởng nhanh để ganh đua với những giống loài khác. Khi tôi trưởng thành, tôi vung tay tỏa ra nhiều nhánh. Những cánh tay của tôi mọc ra hàng ngàn chiếc lá xanh tươi tạo bóng mát để những người nông dân trồng mía nghỉ chân vào những buổi trưa nắng gắt.
Năm vừa rồi, trời nắng kéo dài nhiều tháng như đổ lửa. May mắn cho tôi vì thuộc loài cây thích nghi được với khí hậu khô cằn. Tôi chỉ sợ mỗi bão tố vì cánh tay tôi dễ bị tổn thương. Một ngày nọ, tôi để ý đến những cây mía trên những cánh đồng cạnh đó đang bị con người đốn hạ. Tôi bỗng vẩn vơ suy nghĩ. Đến khi bị chết khô vì già hoặc bị con người đốn hạ, tôi có lẽ chỉ là một cái cây vông đồng bình thường. Nếu may mắn, thân xác tôi có thể dùng để đóng đồ gia dụng, thùng hộp, ván ép.
***
Đến một ngày, một đoàn người kéo đến dưới trước mặt tôi. Họ cất một cái chòi tranh nhỏ xinh bên cạnh tôi. Họ ngắm nghía tôi, rồi lại ngắm nghía ruộng mía xanh tốt, cỏ hoa xinh đẹp chung quanh tôi.
Tôi bỗng dưng lo sợ. Họ sẽ đốn hạ tôi ư? Họ có thể là những người mua đất để làm dự án du lịch sinh thái nào đó.
Từ chán nản vì phải sống một cuộc đời tầm thường tôi lại bỗng lo lắng về cái kết của cuộc đời mình sắp đến.
Nhưng tôi đã lầm.
Họ dùng máy quay ghi hình tôi.
Vì tôi xinh đẹp ư?
Không. Họ quay cảnh một chàng điển trai và một cô gái có đôi mắt biếc ngồi với nhau trên bệ đá.
Tiếng đàn ghi-ta bỗng vang lên.
Chàng trai tên Ngạn nhút nhát quá. Yêu nhưng không dám bộc lộ. Đôi mắt biếc của Hà Lan thì đẹp quá. Tôi có lẽ là khán giả đầu tiên xem cảnh này của bộ phim nhỉ?
Tôi không cảm thấy cô đơn nữa. Tiếng đàn ghi-ta làm những cánh tay tôi lả lướt theo gió, rung lên hàng vạn tiếng xào xạc.
***
Từ ngày bộ phim “Mắt biếc” ra rạp và tạo cơn sốt phòng vé, càng nhiều người tìm đến với tôi. Dưới bóng râm của tôi, họ bàn tán về bộ phim, về làng Đo Đo, về trường tiểu học cộng đồng Đo Đo, về cây cô đơn.
Cây cô đơn là sao nhỉ? Tôi có tên rồi ư?
Thật thích thú khi họ chụp ảnh lưu niệm với tôi. Có những chàng trai và cô gái đang nồng thắm yêu nhau. Cũng có những cặp đôi chuẩn bị kết hôn tìm đến để lưu giữ ký ức thanh xuân. Họ muốn được lãng mạn như cặp đôi trong phim ư?
Cũng có những người cô đơn. Họ cô đơn nhưng chụp cùng cây cô đơn như tôi làm gì nhỉ?
Cũng có người tìm về để thấy hàng chữ chàng trai trong phim viết lên thân mình tôi.
Có một cô gái nào đó đang khẽ hát.
Có chàng trai viết lên cây lời уêu thương cô gái ấy. Mối tình như gió như mây, nhiều năm trôi qua vẫn thấy. Giống như bức tranh vẽ bằng dịu êm ngày thơ. Có khi trong tiềm thức ngỡ là mơ.
Lời bài hát nào ấy nhỉ?
Nhưng thực tế, chỉ có dòng chữ “bún cá ngừ” của một người dân ở làng Hà Cảng.
Tôi lăn tăn suy nghĩ làm gì nhỉ?
Dù sao tôi cũng đã trở thành một sự nổi tiếng.
***
Hai năm sau.
Tôi vẫn ngày ngày dang rộng những cánh tay được trang trí những chiếc lá xanh tươi tạo bóng mát để những người nông dân trồng mía nghỉ chân vào những buổi trưa nắng gắt.
Họ cười nói vui vẻ. Họ hút thuốc, tán gẫu đủ chuyện. Chuyện giá mía lên xuống, chuyện xây nhà thời cát sạn tăng giá, chuyện đám cưới cho con, chuyện mơ ước đổi đời để đưa gia đình lên thành phố sinh sống. Nhưng chẳng ai buồn miệng nhắc đến tôi với tư cánh một diễn viên bất đắc dĩ của bộ phim nổi tiếng.
Không ai đến chụp ảnh với tôi nữa ư? Còn đâu những ngày dập dìu những nam thanh nữ tú đến trước tôi để tình tứ, để lãng mạn, để trao nhau những nụ hôn vội.
Để không làm tôi buồn chán, khi cỏ dại bên đường bị cháy nắng, những đoàn viên thanh niên lại đến để thu gom. Xong việc, họ lại rời đi. Còn biết bao công trình ngày Chủ nhật xanh khác.
Tôi lại chờ đợi một đoàn làm phim khác để nổi tiếng trở lại một lần nữa.
Nhưng nào chờ được. Cảnh phim có tôi trong khuôn hình cùng với nhân vật Ngạn đánh đàn ghi-ta cho Hà Lan nghe đã trở thành cảnh kinh điển của bộ phim “Mắt biếc” nổi tiếng.
Những nhà làm phim sẽ tìm đến những cảnh quay khác để tạo nét riêng cho một bộ phim nào đó.
Tôi đành chấp nhận trở lại vị trí ngày xưa cũ.
Một cái cây vông đồng cô đơn.
NGUYỄN VĂN